حال و روز روزنامه‌نگاری در ایام کرونا

روزنامه‌نگاری با توجه به حاکم شدن طولانی‌مدت کرونا در جهان و ایران، بخش‌های مختلف دچار تغییرات اساسی شدند از بیکار شدن بسیاری از افراد گرفته تا مجازی و دورکاری شدن بسیاری از مشاغل. فضای رسانه‌ای هم با متأثر شدن از این مسئله دچار تغییرات زیادی از جمله دورکاری کارکنان خود شده است. اما همین مسئله تا چه حد بر روی کیفیت کار اهالی رسانه تأثیرگذار بوده و تحریریه‌ها در این مدت با چه چالش و مشکلاتی روبرو بوده‌اند؟سردبیر روزنامه ایران با اشاره به اینکه روحیه فعالیت و پویایی در تحریریه بیشتر از خانه است، می گوید: رسانه ها بویژه رسانه های مکتوب باید حداقل در سیستم و ساختار خود به این بخش توجه جدی داشته باشند و فرایندی را برای روند و فرایند کاری بصورت آنلاین آماده سازی کنند که بتوانند همچون حضور فیزیکی، بحث و گفتگو در آن صورت گیرد.

نوروزی: مسایل پزشکی اشخاص مشهور حریم خصوصی‌شان تلقی نمی‌شود

روزنامه‌نگاریچند روز پیش ادعای تغییر جنسیت یکی از هنرپیشه‌های مشهور در شبکه‌های اجتماعی به بمب خبری تبدیل و بعد از چند ساعت توسط خود هنرپیشه و وکیل او تکذیب شد. این هنرپیشه حق پیگیری و شکایت از رسانه‌ها و اشخاص منتشرکننده این خبر را برای خود محفوظ دانست. آنچه در اینجا اهمیت بحث پیدا کرد، این بود که حریم خصوصی برای چه افرادی صدق می‌کند و اساساً در اصول حرفه روزنامه‌نگاری آیا انتشار چنین خبری، ورود به حریم خصوصی این بازیگر تلقی می‌شود؟

آیا قرار است روبات‌ها جای خبرنگارها را بگیرند؟

روبات‌های گزارش‌نویس

روزنامه‌نگاریاین روزها موضوع کاربرد هوش مصنوعی به چالشی خاص و ویژه تبدیل شده است. درحالی‌که استفاده از این فناوری نوین، راه را برای توسعه علم هموارتر از گذشته کرده است، اما برخی بر این باور هستند که به‌کارگیری هوش مصنوعی باعث قدرتمندتر شدن روبات‌ها و خروج کنترل آنها از دست انسان‌ها می‌شود.

فراز و فرود مطبوعات در ایران در گفت‌وگو با مجید رضائیان، استاد ارتباطات

آینده روزنامه‌نگاری را خوب نمی‌بینم

روزنامه‌نگاریمطبوعات و دولت مدرن پدیده‌هایی وارداتی محسوب می‌شوند که دست کم عمر دولت مدرن در ایران به ۱۰۰سال نمی‌رسد. شاید به همین دلیل است که این دو پدیده هنوز نتوانسته‌اند آن‌طور که باید و شاید با بافت تاریخی و اجتماعی ما پیوند بخورند. فراز و فرود دولت‌ها و رابطه ملت با آن را از همین زاویه می‌توان فهم کرد. در این میان رابطه مطبوعات و رسانه‌ها با دولت‌ها نیز رابطه‌ای پرپیچ و خم بوده است؛ گاهی همراستا و همسو حرکت کرده‌اند، گاهی با یکدیگر تخاصم داشته‌اند و گاه یکی پیش و دیگری پس افتاده است. به تعبیری، مرور تاریخ مطبوعات در کشور ما نشان می‌دهد هرگاه شاهد تصلب قدرت و تمرکز اقتدار دولت مرکزی بوده ایم، مطبوعات رو به حضیض داشته‌اند و هرگاه دولت مرکزی تضعیف و جامعه مدنی تقویت شده است، نقش مطبوعات هم برجسته‌تر شده است. از این تاریخ و این فراز و فرود برای امروز ما چه چیزی می‌توان آموخت؟ به عبارت دیگر، این گذشته چه درسی برای امروز و فردای ما دارد؟ به نظر می‌رسد از رهگذر همین تجربه است که ما شاهد افول نقش و تأثیر رسانه‌های متعلق به بخش خصوصی هستیم. به عبارت دیگر، امروز اغلب رسانه‌های مؤثر که برد بیشتری نسبت به دیگران دارند، به نوعی وابسته به بخش یا اجزایی از حاکمیت هستند. این امر در صورت تداوم می‌تواند پیامدهای منفی در حوزه امنیت ملی داشته باشد. زیرا کاهش برد رسانه‌های داخلی، به‌دلیل اقتضائات ناشی از وابستگی به نهادهای حاکمیتی می‌تواند بهانه‌ای برای تصاحب عرصه و زمینه رسانه‌ای کشور از سوی رسانه‌هایی باشند که از بیرون هدایت و مدیریت می‌شوند. اما این همه مشکلی نیست که امروز در حوزه رسانه با آن مواجه هستیم. رونق و استقبال گسترده ایرانیان از شبکه‌های اجتماعی باعث شده است که امروز به جای روزنامه، موبایل در دستان آنان قرار بگیرد. ضمن اینکه نمی‌توان رغبت و وابستگی ایرانیان به فرهنگ شفاهی را نیز در کاهش و ریزش مخاطبان رسانه‌های داخلی بی‌تأثیر دانست. اما در کنار این‌ها، نمی‌توان ضعف عملکرد و دانش و نیز ایجاد خط قرمزهای غیرواقعی از سوی خود رسانه‌ها را در کاهش اقبال مخاطبان به آنها نادیده گرفت.

مسعود مهرابی از دنیا رفت

روزنامه‌نگاریمسعود مهرابی صاحب امتیاز و مدیرمسئول ماهنامه «فیلم» مولف کتاب های سینمایی و مورخ سینما درگذشت.

آذربایجان غربی: کانون رسانه‌های دوزبانه

روزنامه‌نگاریرسانه‌های دوزبانه در آذربایجان‌غربی که به سرزمین رنگین‌کمان اقوام، ادیان و مذاهب شهرت دارد، فرصتی کم‌نظیر برای ایجاد وحدت پدید آورده اند که استفاده بهتر از این ظرفیت می‌تواند، توسعه همه‌جانبه فرهنگی و اتحاد بین اقوام و ادیان را سبب شود.

رضا قوی‌فکر با اعلام خبر فوت نصرالله نوح گفت:

درگذشت کسی که در کیهان دهه پنجاه حکم گوگل را داشت

روزنامه‌نگاریرضا قوی‌فکر با اظهار تاسف از درگذشت نصرت‌الله نوحیان سمنانی، شاعر، روزنامه‌نگار و طنزپرداز گفت که در دهه 40 و 50 و در نبود اینترنت و گوگل، نصرت‌الله نوح حکم گوگل را برای خبرنگاران کیهان داشت و همه سوالات خود را از او می‌پرسیدند.

«شیوه‌نامه روزنامه‌نگاری»، آموزش کاربردی تولید خبر

معرفی کتابمجید رضاییان استاد دانشگاه و نویسنده کتاب «شیوه‌نامه روزنامه‌نگاری»، این اثر را «تجمیع تجربیات» سال‌ها کار، دانش آکادمیک و پژوهش روزنامه‌نگاری می‌داند که هدف آن، آموزش «تولید» خبر است.

تهیه سند ملی بحران مطبوعات

روزنامه‌نگاریروز گذشته انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران میزبان تعدادی از خبرنگاران بود. در این نشست که به مناسبت روز خبرنگار برگزار شده بود، رئیس هیئت‌مدیره و دبیر انجمن به برخی از سؤالات پاسخ دادند. در ابتدای این جلسه رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران گفت: درصدد بودیم به مناسبت روز خبرنگار برنامه‌ای داشته باشیم اما با اوج‌گیری روزافزون کرونا و به دلیل ملاحظات سلامتی همکاران ترجیح دادیم جلسه‌ پرسش و پاسخ داشته باشیم.

روزنامه‌نگاران و دوری از کانون‌های خبری

روزنامه‌نگاریدر دوران شیوع‌ ویروس کرونا شغل روزنامه‌نگاری مثل خیلی از مشاغل دیگر بشدت دستخوش تغییر شده و دوران جدیدی را اساساً تجربه می‌کند به این معنا که از یک طرف نسخه کاغذی روزنامه‌ها در همه جای جهان کاهش پیدا کرده و تحت تأثیر استفاده شهروندان از فضای مجازی قرار گرفته و از طرفی دیگر هزینه‌هایی که مربوط به تهیه کاغذ و انتشار روزنامه است نیز افزایش یافته است. در این دوران کار اصلی روزنامه‌نگاران که حضور در میدان و کانون‌های خبری است با توجه به الزام‌هایی که بیماری کرونا با خودش آورده، با محدودیت‌هایی روبه‌رو شده است.

مصائب روزنامه‌نگاری محلی در آشوب کرونا

روزنامه‌نگاریدر این روزهای شیوع بیماری کرونا که بسیاری از افراد و مشاغل به خانه ماندن و دورکاری توصیه می‌شوند، خبرنگاران همانند بحران‌های گذشته، بیش از گذشته کار می‌کنند در حالی که این نقش‌آفرینان گمنام از ساده‌ترین حقوق طبیعی خود به دورمانده و مشکلی بر مشکلات آنان افزوده است.

شمس‌مستوفی، سردبیر روزنامه همشهری، در وصف شبه خط قرمزهای مطبوعات:

مطبوعات ساکت

روزنامه‌نگاریهنوز زلزله مرگباری در تهران رخ نداده اما سال‌هاست که رسانه‌ها درباره این پدیده می‌نویسند، هشدار می‌دهند، تحلیل می‌کنند و پیشتاز در مقابل وقوع این پدیده عمل کرده‌اند اما آیا رسانه‌های ما این حرکت رو به جلو را در مقابل مسائل سیاسی و اجتماعی می‌توانند داشته باشند؟ یک روزنامه‌نگار می‌داند که باید طبق چارچوب قانون اساسی عمل کند. علاوه بر این شورای امنیت ملی نیز در اتفاقات و حوادث مختلف دستورالعمل‌هایی را برای رسانه‌ها ارسال می‌کند اما به نظر می‌رسد گاهی خود رسانه‌ها چنان دست به عصا حرکت می‌کنند که نه خواست قانون است و نه خواست نهادی مانند شورای امنیت ملی. چرا گاهی رسانه‌ها تا این اندازه جرات و جسارت حرفه‌ای خود را از دست می‌دهند و گرفتار خط قرمزهای خود ساخته می‌شوند؟ «شهریار شمس‌مستوفی»، سردبیر روزنامه همشهری در وصف این وضعیت می‌گوید: «اگر در برخی موارد رسانه‌های ما چیزی نمی‌گویند این برمی‌گردد به یک خودسانسوری که در رسانه‌های ما وجود دارد و این خودسانسوری محصول چندین دهه اتفاقاتی است که در عرصه رسانه افتاده است. در دوره‌ای رسانه‌ها به‌ شدت توقیف شدند و این باعث شد رسانه‌ها برای ادامه حیات خود یکسری رفتارها انجام دهند. طبیعتا مراجع قدرت اعم از سطوح میانی و پایینی خیلی بیشتر مایل هستند آزادی را از رسانه‌ها بگیرند.» آنچه در ادامه می‌خوانید بحثی با سردبیر همشهری است که اتفاقا در دوره سردبیری‌اش تیترها و موضوعات متفاوتی را در این روزنامه به عنوان تیتر یک برگزیده است.

پیشنهاد اساتید علوم ارتباطات و روز نامه نگاری به خبرنگاران در روز خبر نگار

چراغ تحریریه رادر هر شرایطی روشن نگه دارید

روزنامه‌نگاریامسال درحالی روز خبرنگار را پشت سر می‌گذاریم که ویروس کرونا این ناخوانده، سبک کار در تحریریه‌هایمان را هم تحت تأثیر قرار داده است. تحریریه‌های امروز ما اگرچه خلوت شده و از آن شور و انرژی و تحرک سابق خبری نیست، اما ورای همه ترس‌ها و اضطراب‌ها، کار خبرنگاری بی‌وقفه در جریان است. حالا بیش از آن‌که خبرنگاری یک کار سخت و زیان‌آور محسوب شود، یک کار پر خطر و دلهره‌آور هم هست، ترس‌ها و نگرانی‌ها اما در پشت نوشتن‌ها پنهان شده است.

مرور روزنامه‌نگاری یک‌ساله ایران در آستانه روز خبرنگار

سال سخت رسانه‌ها در سال سیاه کرونا

روزنامه‌نگاریهفته پایانی سال ۱۳۹۸ به سنت همه پایان سال‌های رسانه‌ها ایرانی نیمه تعطیل گذشت. اخبار کرونایی روز به روز ترسناک‌تر می‌شد. بعضی رسانه‌ها شروع به دورکاری کردند و برخی از رسانه‌ها نیز قید انتشار را زدند و همه چیز را به پایان تعطیلات موکول کردند. اما همه در شوک بودند و هنوز تکلیف ماجرای کرونا مشخص نبود و کسی حدس نمی‌زند که این آغازی برای تحولاتی بزرگ در جامعه رسانه‌هاست.

آش شله قلمکار رسانه‌ها در روزهای کرونایی

روزنامه‌نگاریبهروز بهزادی، روزنامه‌نگار پیشکسوت با اشاره به دغدغه‌ها و چالش‌های رسانه‌ها همچون مشکلات مالی و محدودیت‌هایی که با آن مواجه بوده‌اند، اظهار کرد که اضافه شدن شرایط کرونایی و کم‌کار و بی‌کار شدن بسیاری از اهالی رسانه‌ها آش شله‌ قلمکاری درست کرده است که بیشترین زیان آن به خبرنگاران می‌رسد.

محمد مسعود؛ روزنامه‌نگاری با قلمی تند و افکاری انقلابی

روزنامه‌نگاریمحمد مسعود نویسنده و روزنامه‌نگاری با استعداد، با قلمی تند و افکاری انقلابی بود که در دوره فعالیت حرفه‌ای خود قلمش را در مبارزه با ظلم و استبداد و حمایت از طبقه محروم به کار برد تا اینکه سرانجام جان خود را در این راه فدا کرد.

خداحافظی با روزنامه «شهروند»

روزنامه‌نگاریچند روز است که خبر تعطیلی روزنامه «شهروند» در رسانه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود و نگرانی و بعضا اعتراض برخی از اهالی رسانه را هم به دنبال داشته است.

‌وضعیت رضایت ‌شغلی ‌در بین ‌روزنامه‌نگاران ‌افغان

روزنامه‌نگاریافغانستان امروز با گذر از سالیان متمادی محدودیت و جنگ، تلاش برای رشد سریع توسعه و رسیدن به دموکراسی دارد. در این میان، رسانه‌ها یکی از عمده ابزارهای نیل به این هدف شمرده می‌شوند، چنانچه در قانون اساسی و قوانین مرتبط به رسانه‌ها تسهیلات زیادی در نظر گرفته شده است تا اهل رسانه به‌درستی بتوانند دموکراسی را در کشور پشتیبانی و احیا کنند.

نسل دوم روزنامه‌نگاری توسعه: وابستگی

روزنامه‌نگاریدر سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، کشورهای غربی پیروز تلاش کردند وقتی که سازمانی فرهنگی مانند یونسکو در سال ۱۹۴۶ تاسیس شد یا منشور جهانی حقوق بشر به تصویب رسید، سیاست‌های ارتباطی خود را در سراسر جهان اعمال کنند. سیاست ارتباطی آن‌ها در آن سال‌ها، جریان آزاد اطلاعات بود که رنگی از حقوق بشر و آزادی بیان نیز به آن زده شده بود. نظریه نوسازی لرنر که پایه نسل اول روزنامه‌نگاری توسعه نیز بود به‌خوبی بر همین سیاست منطبق بود.

معاون خبر ایرنا تاکید کرد:

اقناع افکار عمومی با خبرنویسی حرفه‌ای

روزنامه‌نگاریمعاون خبر خبرگزاری جمهوری اسلامی با تاکید بر اینکه باید به سمت خبرنویسی حرفه‌ای حرکت کنیم، گفت: اقناع افکار عمومی از طریق خبرنویسی و اطلاع رسانی حرفه‌ای انجام می‌شود.

قوی‌فکر: رسانه‌ها باید مردم را از کرونا بترسانند!

روزنامه‌نگارییک روزنامه‌نگار پیشکسوت برخلاف نظر برخی از فعالان رسانه که معتقدند به منظور کاهش استرس جامعه، باید اخبار از انحصار کرونا خارج شود، بر این باور است که مردم باید بترسند و رسانه‌ها با انتشار تمام اخبار این پدیده می‌توانند به این جریان کمک کنند.

روزنامه‌نگاری برند

معرفی کتابانتشارات ثانیه کتاب «روزنامه‌نگاری برند» نوشته اندی بول و ترجمه مریم چهاربالشی و محسن ایلچی را وارد بازار نشر کرد.

دنیل لرنر از اولین کسانی بود که روی توسعه در کشورهای خاورمیانه کار کرد

نسل اول روزنامه‌نگاری توسعه: پارادایم نوسازی

روزنامه‌نگاریروزنامه‌نگاری توسعه اولین بار از سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم آغاز شد. در آن زمان، جهان درگیر بازسازی‌های پس از جنگ بود و کشورهای روبه‌ترقی نیز تلاش می‌کردند که سر در میان سرها درآورند. در همین اوان بود که روزنامه‌نگاری توسعه با ابتدایی‌ترین پاردایم‌های خود ظاهر شد.

نتیجه یک پژوهش روشن کرد

دو گفتمان متفاوت خانواده در مجلات عامه‌پسند ایرانی

روزنامه‌نگاریتحولات سیاسی ناشی پس از انقلاب اسلامی در ایران سال ۱۳۵۷ به حاکم‌شدن نظام سیاسی مبتنی بر دین در این کشور منجر شد که در پی پیوندزدن مناسبات جامعه با قوانین، نظام ارزشی و هنجارهای دین اسلام بود. بنابراین در مناسبات اجتماعی رنگ‌وبوی خانواده‌گرایی بیش از پیش تقویت شده و به‌دلیل هژمونی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نظام حاکم، به گفتمان غالب در جامعه تبدیل شد.

گفت‌وگوی روزنامه دنیای اقتصاد با مدیرعامل مؤسسه همشهری

چشم‌انداز مه‌آلود مطبوعات

روزنامه‌نگاریدر ماه‌های گذشته فضای کسب‌وکار رسانه‌های ایران تحت‌تاثیر شیوع کرونا و شدت گرفتن بحران اقتصادی تغییر کرده؛ شاید بسیاری از شما اخبار مربوط به تعدیل نیرو در چند روزنامه را شنیده باشید؛ موضوعی که می‌تواند تصویری مبهم، از آنچه را که در زیر پوست اقتصاد مطبوعات ایران می‌گذرد، به نمایش بگذارد. آمارها نشان می‌دهد در ۳سال گذشته رقم واردات کاغذ، که شاخصی مهم در ارزیابی تیراژ روزنامه‌های کاغذی محسوب می‌شود، از ۸۰ هزار تن در سال ۹۶ به محدوده ۲۰ هزار تن در سال گذشته رسیده است. حالا تخمین‌ها و برآوردهای اولیه نشان می‌دهد احتمالا تحت‌تاثیر تحریم‌ها و افزایش سریع نرخ ارز این رقم امسال به صفر خواهد رسید. این رویداد، درصورت تحقق، اغلب رسانه‌های مکتوب و سنتی را در جنگ گلادیاتوری شکل گرفته با رسانه‌های جدید عملا خلع‌سلاح خواهد کرد. دکتر سیدابوالحسن ریاضی که از ۱۸ ماه پیش بر کرسی مدیرعاملی موسسه همشهری نشسته، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با کنار هم گذاشتن این مولفه‌ها تصویری آخرالزمانی از آینده مطبوعات در ایران به نمایش می‌گذارد. به باور دکتر ریاضی اگر بحران اقتصادی فعلی و شیوع کرونا رخ نمی‌داد تا یک دهه دیگر به جز ۳ یا ۴ روزنامه، سایر رسانه‌های مکتوب چاره‌ای جز تعطیلی نداشتند اما او حالا برمبنای داده‌ها و رویدادهای ۴ ماه گذشته زمان تحقق این پیش‌بینی را بسیار نزدیک‌تر از قبل می‌داند. روزنامه دنیای اقتصاد با سیدابوالحسن ریاضی درباره چشم‌اندازهای اقتصاد رسانه در ایران و البته حوزه مدیریت خود او، یعنی موسسه همشهری و آینده آن، گفت‌وگو کرده است.

دستورالعمل‌هایی برای فعالیت در رسانه‌های اجتماعی NPR

رسانه‌های اجتماعیبخشی از کتاب ۱۰ بخشی «راهنمای اخلاق» NPR (رادیوی ملی عمومی آمریکا) به استفاده صحیح از رسانه‌های اجتماعی اختصاص دارد. در مطلب حاضر توجه خبرنگاران NPR به مفاهیم و مواردی مانند تعالی، احترام، دقت و صداقت در رسانه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است.

مقررات کلی فعالیت خبرنگاران رویترز در رسانه‌های اجتماعی

رسانه‌های اجتماعیخبرگزاری رویترز در کنار آسوشیتد پرس تقریبا تمام جهان را پوشش خبری می‌دهد. این دو خبرگزاری مهم‌ترین خبرگزاری‌های دنیا به شمار می‌روند و هر یک مقرراتی را برای فعالیت خبرنگاران خود در رسانه‌های اجتماعی دارند. آنچه در ادامه می‌خوانید مقرراتی است که وب‌سایت خبرگزاری رویترز در این باره منتشر کرده است:

نیویورک تایمز: دستورالعملی برای فعالیت اعضای تحریریه در رسانه‌های اجتماعی

رسانه‌های اجتماعیبسیاری از روزنامه‌های معتبر جهان برای فعالیت خبرنگاران و اعضای ارشد تحریریه خود در رسانه‌های اجتماعی دستورالعمل تهیه کرده‌اند و براساس آن تلاش می‌کنند کارکنان خود را به قواعدی در این زمینه مقید کنند. روزنامه نیویورک تایمز نیز قواعد خاص خود را در این حوزه دارد که در ادامه می‌خوانید.