روزنامه‌نگاری
-
گفت‌وگوی روزنامه دنیای اقتصاد با مدیرعامل مؤسسه همشهری
چشم‌انداز مه‌آلود مطبوعات
روزنامه‌نگاریدر ماه‌های گذشته فضای کسب‌وکار رسانه‌های ایران تحت‌تاثیر شیوع کرونا و شدت گرفتن بحران اقتصادی تغییر کرده؛ شاید بسیاری از شما اخبار مربوط به تعدیل نیرو در چند روزنامه را شنیده باشید؛ موضوعی که می‌تواند تصویری مبهم، از آنچه را که در زیر پوست اقتصاد مطبوعات ایران می‌گذرد، به نمایش بگذارد. آمارها نشان می‌دهد در ۳سال گذشته رقم واردات کاغذ، که شاخصی مهم در ارزیابی تیراژ روزنامه‌های کاغذی محسوب می‌شود، از ۸۰ هزار تن در سال ۹۶ به محدوده ۲۰ هزار تن در سال گذشته رسیده است. حالا تخمین‌ها و برآوردهای اولیه نشان می‌دهد احتمالا تحت‌تاثیر تحریم‌ها و افزایش سریع نرخ ارز این رقم امسال به صفر خواهد رسید. این رویداد، درصورت تحقق، اغلب رسانه‌های مکتوب و سنتی را در جنگ گلادیاتوری شکل گرفته با رسانه‌های جدید عملا خلع‌سلاح خواهد کرد. دکتر سیدابوالحسن ریاضی که از ۱۸ ماه پیش بر کرسی مدیرعاملی موسسه همشهری نشسته، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با کنار هم گذاشتن این مولفه‌ها تصویری آخرالزمانی از آینده مطبوعات در ایران به نمایش می‌گذارد. به باور دکتر ریاضی اگر بحران اقتصادی فعلی و شیوع کرونا رخ نمی‌داد تا یک دهه دیگر به جز ۳ یا ۴ روزنامه، سایر رسانه‌های مکتوب چاره‌ای جز تعطیلی نداشتند اما او حالا برمبنای داده‌ها و رویدادهای ۴ ماه گذشته زمان تحقق این پیش‌بینی را بسیار نزدیک‌تر از قبل می‌داند. روزنامه دنیای اقتصاد با سیدابوالحسن ریاضی درباره چشم‌اندازهای اقتصاد رسانه در ایران و البته حوزه مدیریت خود او، یعنی موسسه همشهری و آینده آن، گفت‌وگو کرده است.
-
دستورالعمل‌هایی برای فعالیت در رسانه‌های اجتماعی NPR
رسانه‌های اجتماعیبخشی از کتاب ۱۰ بخشی «راهنمای اخلاق» NPR (رادیوی ملی عمومی آمریکا) به استفاده صحیح از رسانه‌های اجتماعی اختصاص دارد. در مطلب حاضر توجه خبرنگاران NPR به مفاهیم و مواردی مانند تعالی، احترام، دقت و صداقت در رسانه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است.
-
مقررات کلی فعالیت خبرنگاران رویترز در رسانه‌های اجتماعی
رسانه‌های اجتماعیخبرگزاری رویترز در کنار آسوشیتد پرس تقریبا تمام جهان را پوشش خبری می‌دهد. این دو خبرگزاری مهم‌ترین خبرگزاری‌های دنیا به شمار می‌روند و هر یک مقرراتی را برای فعالیت خبرنگاران خود در رسانه‌های اجتماعی دارند. آنچه در ادامه می‌خوانید مقرراتی است که وب‌سایت خبرگزاری رویترز در این باره منتشر کرده است:
-
نیویورک تایمز: دستورالعملی برای فعالیت اعضای تحریریه در رسانه‌های اجتماعی
رسانه‌های اجتماعیبسیاری از روزنامه‌های معتبر جهان برای فعالیت خبرنگاران و اعضای ارشد تحریریه خود در رسانه‌های اجتماعی دستورالعمل تهیه کرده‌اند و براساس آن تلاش می‌کنند کارکنان خود را به قواعدی در این زمینه مقید کنند. روزنامه نیویورک تایمز نیز قواعد خاص خود را در این حوزه دارد که در ادامه می‌خوانید.
-
دستورالعمل فعالیت خبرنگاران خبرگزاری فرانسه در رسانه‌های اجتماعی
رسانه‌های اجتماعیشبکه‌های رسانه اجتماعی منبع اصلی اطلاعات و بخش جدانشدنی از زندگی روزانه میلیاردها انسان در سراسر جهان شده است. بخش مدیریت خبرگزاری فرانسه (AFP) به‌جد خبرنگاران خود را تشوق می‌کند تا حساب‌های کاربری را در سایت‌های محبوب شبکه‌های اجتماعی ایجادکنند. توییتر و فیس‌بوک مهم‌ترین این رسانه‌ها هستند. نفوذ دیگر رسانه‌ها، همچون گوگل پلاس، لینکداین و تامبلر نیز در حال افزایش است. مشارکت فعال در رسانه‌های اجتماعی ابزاری ضروری برای ایجاد ارتباط و یافتن منابع جدید در کنار نظارت و گزارش خبرها شده است.
-
ضوابط حضور خبرنگاران بی‌بی‌سی در رسانه‌های اجتماعی
رسانه‌های اجتماعیامروزه رسانه‌های اجتماعی در حیطه شغلی ما بسیار مهم هستند و به ما اجازه می‌دهند تا راحت‌تر با مردم ارتباط برقرار کنیم، اطلاعات مفید و مطالب ارزشمند را پیدا کنیم و خبرنگاری را به مخاطبان تازۀ خود بسپاریم. اما رسانه‌های اجتماعی به‌راحتی مرز میان رفتار حرفه‌ای و شخصی را تیره و تار می‌کنند و کوچکترین گام اشتباه می‌تواند اعتبار شما، همکاران شما و به‌طور کلی رسانه بی‌بی‌سی را تضعیف کند.
-
راهنمای استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای کارکنان آسوشیتد پرس
رسانه‌های اجتماعیراهنمای رسانه‌های اجتماعی آسوشیتد پرس (AP) مبتنی بر دیدگاه آن درباره اصول و ارزش‌های خبری است. راهنمای مذکور این اصول را که برای مدتی طولانی امتحان پس داده است در مورد فضای رسانه‌های اجتماعی به کار می‌برد.
-
گفت‌وگو با علی‌اکبر قاضی‌زاده، پیشکسوت روزنامه‌نگاری
فضای مجازی روزنامه‌های دنیا را تعطیل نکرده است
روزنامه‌نگاریهر حرفه‌ای برای خودش نمادهایی دارد. «علی‌اکبر قاضی‌زاده» یکی از نمادهای روزنامه‌نگاری ایران است. او به اندازه‌ای در چند دهه گذشته برای استمرار فعالیت حرفه‌ای و توسعه دانش روزنامه‌نگاری این سرزمین خون دل خورده است که نمی‌توان نامش را نادیده گرفت. نسلی از روزنامه‌نگاران حرفه‌ای خودشان را مدیون شاگردی نزد کسانی چون قاضی‌زاده، زنده‌یاد قندی و امثال آنها می‌دانند. علاوه بر نقش تعلیمی، قاضی‌زاده در قامت روزنامه‌نگاری خوش قلم سال‌ها در تحریریه روزنامه‌ها و مجله‌های متعدد تنفس کرده است. در روزهایی که روزنامه‌ها با چالش‌های مختلفی مواجه شده‌اند، برخی ایده تعطیل‌کردن روزنامه‌ها و جایگزین‌کردن سایت‌های خبری و روزنامه‌نگاری آنلاین را به‌عنوان بدیلی بی‌بازگشت پیش کشیده‌اند. اما علی‌اکبر قاضی‌زاده توضیح می‌دهد که روزنامه‌نگاری کلاسیک همین حالا در جهان با قوت ادامه دارد و ایده تعطیلی نسخه کاغذی از نظر او باطل است.
-
روزنامه‌نگاری توسعه چیست؟
روزنامه‌نگاریدهه‌هاست که همواره صحبت از روزنامه‌نگاری توسعه در کشورهای در حال توسعه به میان می‌آید اما همچنان بر سر اینکه روزنامه‌نگاری توسعه چطور می‌تواند به پیشرفت کشورها کمک کند بحث می‌شود. در خود ایران نیز دهه‌هاست که دولت‌های مختلف تلاش می‌کنند با استفاده از انواع ابزارهای رسانه‌ای خود، به توسعه کشور کمک کنند.
-
مصاحبه با محمدرضا نادری، روزنامه‌نگاری پیشکسوت ایرنا
سپهر رسانه‌ای اسپانیا و کشورهای آمریکای لاتین
هرم وارونهرسانه‌های اسپانیایی‌زبان سابقه دیرینه‌ای در روزنامه‌نگاری جهان داشته‌اند و توانسته‌اند سنت‌گذار باشند. محمدرضا نادری، روزنامه‌نگار پیشکسوت خبرگزاری جمهوری اسلامی، سال‌ها در دفتر ایرنا در مادرید فعالیت کرده است. او در مصاحبه با برنامه «هرم وارونۀ» مدرسه خبر ایرنا از تجربیات خود گفته است.
-
فیچرنویسی برای روزنامه‌نگاران
معرفی کتابانتشارات ثانیه کتاب «فیچرنویسی برای روزنامه‌نگاران» به‌قلم شارون ویلر و ترجمه علی‌اکبر قاضی‌زاده را منتشر کرد.
-
محمدمهدی فرقانی از ضرورت تدوین شیوه‌نامه در سازمان‌های خبری می‌گوید
هرم وارونهسازمان‌های خبری بزرگ دنیا شیوه‌نامه‌هایی برای خود تدوین می‌کنند تا براساس آن، وحدت رویه‌ای حاصل شود و کارکنان این رسانه‌ها بر مبنای واحدی به کار خبری خود بپردازند. محمد مهدی فرقانی، رییس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، در برنامه «هرم وارونه» مدرسه خبر ایرنا از ضرورت تدوین شیوه‌نامه فعالیت حرفه‌ای در سازمان‌های خبری می‌گوید.
-
تاریخچه روزنامه الأهرام مصر
روزنامه‌ای بین‌المللی از خاورمیانه
روزنامه‌نگاریانتشار اولین روزنامه‌ها در جهان به اوایل قرن هجدهم برمی‌گردد، آن‌هم طبق انتظار در خاک اروپا. اما یک قرن لازم بود تا تعداد خوانندگان حتی در اروپا نیز به رقم قابل‌توجهی برسد. گفته می‌شود در اواخر قرن نوزدهم میلیون‌ها اروپایی روزنامه می‌خواندند. با این‌حال، منطقه خاورمیانه نیز در انتشار روزنامه چندان از اروپا و آمریکا عقب نماند.
-
سیدمحمدرضا مساوات؛ روزنامه‌نگاری پرشور و بی‌پروا
روزنامه‌نگاریسید محمدرضا مساوات روزنامه‌نگاری بی‌پروا و دلیر و از مشروطه‌خواهان پرآوازه‌ای بود که آزادی قلم را در خدمت رشد و تعالی جامعه به کار گرفت و تا آخرین روزهای عمر با استبداد و اختناق حاکم مبارزه کرد.
-
فروش کالایی به نام خبر
اولین خبرگزاری‌ها از کجا آمدند؟
روزنامه‌نگاریبه‌جرأت می‌توان گفت هیچ نهاد مطبوعاتی و رسانه‌ای، حتی ثروتمندترین‌ها در کشورهای ثروتمند، قادر نیستند با امکانات اختصاصی خودشان همه رویدادهای سرتاسر جهان و حتی کشور خود را به دست آورند و پوشش دهند. خبرگزاری‌ها در میان شبکه‌های گسترده و پیچیده‌ای که اخبار و اطلاعات را از مرکز و محل وقوع به تحریریه روزنامه‌ها و حتی رادیوها و تلوزیون‌ها می‌برند نقش بسیار مهمی دارند. مطبوعات ناچارند از منابع اخبار و اطلاعات بیرون از رسانه خود کمک بگیرند که این منابع معمولاً خبرگزاری‌ها یا آژانس‌های خبری‌اند.
-
اصول طراحی گرافیک اطلاع‌رسان خبری
اینفوگرافیک: نقشه یک مقاله یا گزارش
گرافیک خبرییکی از روش‌های فراگیر ارائه محتوا در مطبوعات و رسانه‌ها در حال حاضر استفاده از «اینفوگرافیک» است که در آن محتوای تولیدشده به صورت بصری و گرافیکی در قالب یک تصویر ارائه می‌شود. به عبارت دیگر، اینفوگرافیک یعنی نمایش تصویری اطلاعات و داده‌ها با استفاده از عکس و شکل و نمودار و اتصالات و علامت‌های گرافیکی.
-
روزنامه «حریت» ترکیه چگونه متولد شد
روزنامه‌نگاریامپراطوری عثمانی پس از جنگ جهانی اول و در سال ۱۹۲۴ سقوط کرد و جمهوری ترکیه تأسیس شد. اما یک سال قبل از فروپاشی، یعنی در سال ۱۹۲۳، سانسور در مطبوعات و نشریات این کشور حذف و موجب شده بود فعالیت جراید رونقی چشمگیر پیدا کند. با این حال، عمر فعالیت آزاد مطبوعات در این کشور بسیار کوتاه بود.
-
چطور در رسانه‌ها «مرور کتاب» بنویسیم
معرفی کتابکتاب که منتشر می‌شود، از لحظه طبع تا لحظه‌ای که به دست خواننده می‌رسد، دو مسیر متفاوت را طی می‌کند. مسیر اول از چاپخانه و ناشر شروع می‌شود و به توزیع‌کنندگان و سپس کتاب‌فروشی‌ها و در نهایت به دست خریدار یا خواننده کتاب می‌رسد. اما خریدار و خواننده به‌طرق مختلف یک کتاب را انتخاب می‌کند: به‌صورت تصادفی، به‌توصیه دوستان و آشنایان، و چند طریق دیگر. پس مسیر دوم می‌شود «معرفی» کتاب به خواننده که شاید ظاهرا به اهمیت مسیر اول نباشد ولی به‌تجربه ثابت شده که نقشی بسیار تعیین‌کننده دارد. از جلسات رونمایی کتاب گرفته تا گفت‌وگو با نویسنده و مترجم همواره به ناشران و کتابداران در عرضه و تیراژ کتاب کمک کرده، و البته به چرخه فرهنگ.
-
توییتر فقط یک شبکه اجتماعی است
چند نکته در استفاده روزنامه‌نگاران از توییتر
رسانه‌های اجتماعیتوییتر یکی از پرطرفدارترین شبکه‌های اجتماعی در جهان است با نزدیک به چهارصد میلیون کاربر فعال؛ و البته مهم‌ترین پلتفرم در اختیار روزنامه‌نگاران. عده‌ای بر این باورند که روزنامه‌نگاران نباید از توییتر استفاده کنند، یا دست‌کم مسخر آن نشوند.
-
رواج انتشار پادکست در رسانه‌های بزرگ جهان
پادکستدر این سال‌ها کسب‌وکار رسانه‌ها و مطبوعات به‌شدت با مشکل روبه‌روست. بر کسی پوشیده نیست که روزنامه‌نگاری مطبوعاتی نیز در عصر دیجیتال به دردسر افتاده است. از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۸، فقط در بریتانیا ۲۴۵ روزنامه و نشریه محلی و منطقه‌ای تعطیل شده‌اند. سایر کشورهای جهان نیز قطعا تجربه‌ای مشابه و چه‌بسا بدتر دارند.
-
قانون مورفی می‌گوید...
نکاتی برای کاربرد ضبط‌صوت در مصاحبه
روزنامه‌نگاریحرفه روزنامه‌نگاری همزمان مستلزم دقت و سرعت است. روزنامه‌نگاران باید مصاحبه یا گزارش خود را به‌سرعت و با دقت تنظیم و آماده کنند و به تحریریه برسانند و در عین حال امانت‌دار هم باشند. دو راه پیش روی آن‌هاست: یادداشت‌برداری و استفاده از ضبط‌صوت. کدام یک بهتر است؟ روش قدیمی کاغذ و قلم یا ضبط‌صوت و حتی نرم‌افزارهای ضبط صدا بر روی تلفن‌های هوشمند؟ خیلی راحت می‌توان گفت هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به موقعیت می‌توان یاداشت‌برداری یا از ضبط‌صوت استفاده کرد، و چه‌بسا بتوان از هر دو بهره گرفت.
-
حکایت فیل در اتاق تاریک
رسانه‌های اجتماعیدردسرهای مجازی سلبریتی‌ها و غفلت در امر آموزش‌های عمومی دانش رسانه در این شب‌ها و روزهای کرونایی بیش از پیش خودنمایی می‌کند. معمولا نوع زندگی سلبریتی‌ها و افراد مشهور در حوزه سینما و تلویزیون و ورزش بیشتر از گروه‌های دیگر، از سیاست تا اقتصاد و...، مورد کنجکاوی و توجه عموم جامعه به‌خصوص گروه جوانان و میانسالان است. این گرایش البته دلایل مختلفی دارد. از جمله احتمال برخورداری از سطح اقتصادی برتر و نوع زندگی مرفه و اشرافی و علاقه‌مندی به دنبال‌کردن ایشان از طرف مردم به‌عنوان یک کنش طبیعی اجتماعی که کارکرد اجتماعی و مثل تام آن را می‌توان از جامعه، سینما و سلبریتی‌های هنری و ورزشی هند شاهد آورد.
-
نقطه‌چین بگذارید و به خبر باز گردید
روزنامه‌نگاریچند روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه دو روزنامه مطرح نیویورک تایمز و واشنگتن پست خبرنگاران خود را به کنفرانس‌های خبری روزانه دونالد ترامپ در خصوص ویروس کرونا نمی‌فرستند و همچنین چند شبکه تلویزیونی هم قید پخش کامل این کنفرانس‌ها را زده‌اند.
-
پوشش کرونا نقش خبرنگاران را در تحریریه نیویورک تایمز دگرگون کرده است
آب‌خوردن از شلنگ آتش‌نشانی
روزنامه‌نگاریهنگامی که ویروس نوظهور کرونا به تمام نقاط کره زمین سرایت کرد، تکلیف اطلاع‌رسانی در باب این خبر فوق‌العاده عظیم برای تحریریه‌های نیویورک تایمز روشن شد. روزنامه‌نگاران ده‌ها سرویس روزنامه در دوسه قاره به کار خود سرعت بخشیدند و نقش‌های خود را عوض کردند تا بتوانند با این حریف روبه‌رو شوند.
-
موسسه «فرست درفت» پس از مصاحبه‌های متعدد با روزنامه‌نگاران و متخصصان منتشر کرد
توصیه‌های روزنامه‌نگاری بحران برای پوشش خبری کرونا
روزنامه‌نگاریپوشش خبری ویروس کووید – ۱۹ نشان می‌دهد که روزنامه‌نگاران با مشکلات متعددی مواجهند. خبرنگاران مسئولند که اطلاعاتی به‌روز برای خوانندگان فراهم آورند – کاری که در میانه بلاتکلیفی روزافزون حول‌وحوش این ویروس آسان نیست – با لحنی که نه مردم را وحشت‌زده کند و نه وخامت اوضاع را کم‌اهمیت جلوه دهد.
-
جایگاه بی‌بی‌سی در تاریخ دموکراسی بریتانیا
معرفی کتابنیمه‌شب ۲۴ مرداد ۱۳۳۲: «اینجا لندن است و ساعت دقیقا ۱۲ نیمه‌شب». گفته می‌شود این پیام، که از «رادیو بی‌بی‌سی» پخش شد، اسم رمز عملیات آژاکس برای سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق بود. بعد از سرنگونی دولت مصدق سرنوشت مردم ایران به‌کل تغییر کرد. فارغ از صحت و سقم این ماجرا، اگر این قبیل روایت‌ها بهانه‌ای نشوند برای فرافکنی همه شکست‌ها و عقب‌ماندگی‌ها به بیرون از مرزها، مجال خوبی است برای تردید و تامل درباب یکی از غول‌های رسانه‌ای جهان: «بی‌بی‌سی» که یک منبع ضروری اطلاعات درباره جهان و جایگاه ما در آن به حساب می‌آید؛ و چه‌بسا ابزاری به دست دهد برای مطالعه سایر رسانه‌های خبری جهان، از کشورهای مرکز تا پیرامونی.
-
اکونومیست اطلاع‌رسانی درباره روند مبارزه با کووید- ۱۹ را بررسی می‌کند
توصیه‌ای برای رسانه‌های عصر کرونا: صداقت بسیار ارزشمندتر از امید است
روزنامه‌نگاریدر مسئله سلامت عمومی، صداقت بسیار ارزشمندتر از امید است. در هفته‌های گذشته روشن شده است که بیماری مسری جدید، کووید- ۱۹، که در ابتدای دسامبر (دی ماه) گذشته چین را درگیر کرد، در سرتاسر جهان گسترش خواهد یافت. بسیاری از دولت‌ها چنان نشان داده‌اند که بیماری را متوقف خواهند کرد. اما به جای این کار، آنها باید شروع کنند به آماده‌کردن مردم برای حمله بی‌امان این بیماری.
-
نگاهی به کتاب تازه‌ای در حوزه روزنامه‌نگاری
چطور یادداشت و سرمقاله بنویسیم؟
معرفی کتاببسیاری از روزنامه‌خوان‌های قدیمی بر این باورند که اکنون در مطبوعات ایران «ستون‌نویس» نداریم. کافی است چند روز روزنامه‌های مطرح ایران را ورق بزنید تا متوجه شوید که پر بیراه نمی‌گویند.
-
قدمت تلویزیون ماهواره‌ای به سال ۱۹۷۶ بازمی‌گردد
اولین برنامه‌های ماهواره‌ای چطور مخابره شدند
ویدیو ژورنالیسمبسیاری از ایده‌های فناوارنه بزرگ قبل از اینکه به ذهن مهندسان و تکنسین‌ها برسد، در رمان‌ها و داستان‌های علمی- تخیلی مطرح شده‌اند. مثلا جالب است بدانید اصطلاح و ایده «فضای سایبر» یا مجازی (cyberspace) را اولین بار نه مهندسان و کدنویسان که ویلیام گیبسون در داستان کوتاه «Burning Chrome» در سال ۱۹۸۲ به کار برد.
-
روزنامه گاردین: دیگر از شرکت‌های سوخت‌های فسیلی آگهی نمی‌گیریم
روزنامه‌نگاریروزنامه گاردین انگلیس اعلام کرده که از پذیرش آگهی شرکت‌های نفت وگاز خودداری می‌کند؛ این روزنامه با پیوستن به دیگر سازمان‌ها و نهادها، روابط مالی با کسب‌وکارهای فعال در زمینه سوخت فسیلی را محدود می‌کند.