پنجاه و پنجمین نشست نقد و اندیشه با موضوع «تولید محتوا در فضای مجازی» با حضور سیدبشیر حسینی، استاد دانشگاه و رییس باشگاه سواد رسانه‌ای و مهدی انجیدنی، مدیرعامل پیام‌رسان گپ، برگزار شد. سیدبشیر حسینی در تعریف محتوا با بیان اینکه تولید ساده‌ترین تا حرفه‌ای‌ترین محتوا، تولید محتوا است، گفت: دعوای اینکه چه تولیدی محتوا است دعوای بی‌موردی است که برای پاک کردن صورت مسئله مطرح می‌شود. در حالی که هر چیزی که پیام می‌رساند، رسانه است.
وی درباره تولید محتوا در فضای مجازی و مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، با بیان اینکه نهادها نگران قدرت خود هستند، تصریح کرد: این در حالی است که در دنیای جدید قدرت دست مردم است و نهادها پدرسالاری گذشته را ندارند و مردم هم به ابزار دسترسی پیدا کرده‌اند، به همین دلیل فاصله‌ها بین این دو کم شده است. هم‌اکنون میلیون‌ها دانش‌آموز و معلم در شبکه شاد تولید محتوا می‌کنند. در دنیای امروز ارتباطات از حالت عمودی بالا به پایین به حالت افقی در آمده است و باید مردم تشویق شوند در این فضا تولید و مصرف محتوا داشته باشند.
رییس باشگاه سواد رسانه‌ای دور از مردم بودن و بی‌توجه بودن به آنها را موانع تولید محتوا در فضای مجازی عنوان کرد و با اشاره به دلایل عدم حمایت و سیاست‌گذاری در این حوزه گفت: سیاستگذاران ما از سه مسئله امنیتی، فرهنگی و اقتصادی برای توسعه این فضا می‌ترسند در صورتی که با ورود مردم به حوزه تولید محتوا در فضای مجازی تهدیدها به فرصت تبدیل می‌شود.
نقش اپراتورها برای حمایت از تولید محتوا
حسینی با بیان اینکه سیاستگذاران نه خودشان اعتماد به نفس دارند و نه به مردم اعتماد، افزود: در این حوزه اپراتورها کجا هستند و چرا پنهان می‌شوند؟ در صورتی که در گردش تولید محتوا سود بیشتری می‌برند. باید در صنعت تولید محتوا به تولیدکنندگان محتوا پول پرداخت شود. سیاستگذاران درباره استفاده ۷۰ درصدی کاربران ایرانی از محتوای خارجی نگرانند و اگر می‌خواهیم این نسبت تغییر کند، مردم باید خودشان تولیدکننده محتوا شوند.
وی با بیان اینکه بیماری کرونا بسیاری از فرمول‌ها که برای دسترسی کودکان و نوجوانان به گوشی و تبلت اعمال می‌شد بر هم زد، افزود: اگر تاکنون برای دسترسی کودکان و نوجوانان به این امکانات محدودیتی وجود داشت ولی در حال حاضر برای آموزش باید این ابزار در اختیار آنان قرار گیرد و برای کنترل کودکان و نوجوانان در این فضا بهترین راه این است که خود آنان محتوا تولید کنند.
این استاد دانشگاه یکی از دلایل مشکلات مربوط به فضای مجازی را تصمیم‌گیری مهندسان برای تولید محتوا عنوان کرد و گفت: مهندسین در این حوزه تصمیم‌گیر هستند نه کارشناسان علوم انسانی که آنان نیز خیلی با ابعاد مختلف تولید محتوا آشنا نیستند. این افراد در تصمیم گرفتن تردید دارند اما در حفاظت از صندلی خود هیچ تردیدی ندارند. تغییر در این فضا و سپهر را باید فهمید و کرونا در این تغییر به ما خدمت کرد.
با فیلتر تلگرام قبح استفاده از فیلترشکن شکست
حسینی پیشنهاد نظرسنجی به تصمیم‌گیرندگان فیلترینگ ارائه کرد و گفت: کسانی هستند که سال‌ها برای تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام زحمت کشیده‌اند و هزینه ریالی کرده‌اند، حداقل کسانی که تصمیم می‌گیرند که این مغازه را ببندند توضیحی درباره دلایل خود ارائه کنند. بررسی‌ها و نتایجی که فیلتر تلگرام داشته نشان می‌دهد یکی از تبعات این فیلترینگ، استفاده اجباری قشر سنتی به فیلترشکن و شکسته شدن قبح آن است. هزینه فیلتر کردن و تردید داشتن و تصمیم نگرفتن از تصمیم گرفتن و انجام آن بیشتر شده است.
وی با بیان اینکه نباید از رشد مردم بترسیم، افزود: ما به نسل انقلابی که رشد مردم برای آنها مهم باشد نیاز داریم. باید زمین بازی را عوض کنیم، نباید ترس داشته باشیم و قبل از بازی خود را بازنده بدانیم. رسانه ملی دیگر تلویزیون نیست، نگاه بالا به پایین دیگر پاسخگو نیست و مردم باید در تولید محتوا مشارکت داشته باشند.
رییس باشگاه سواد رسانه‌ای به اپراتورها توصیه کرد حداقل در حجم مصرفی و پهنای باند درصدی را برای تولید محتوا در نظر بگیرند و گفت: با این کار درآمد اپراتورها با افزایش تولید محتوا و گردش آن چندین برابر می‌شود. مخاطب امروز با قواعد ما جلو نمی‌آید. باید با واقعیت‌هایی که سود کشور در آن است، روبرو شویم و در این شرایط تحریم تنها راهی که بسته نمی‌شود، فضای مجازی است که می‌توانیم از آن استفاده کنیم. ما از ترس مرگ در حال خودکشی هستیم، درحالی که با ترس کوچک احتمالی خود سود قطعی بزرگی را از دست می‌دهیم که این یک اشتباه استراتژیک است.
رگولاتوری محتوا بسیار سختگیرانه و سلیقه‌ای است
مهدی انجیدنی نیز درباره تعریف محتوا، با بیان اینکه تولید محتوا با هدف سرگرمی، اطلاع‌رسانی و آموزش انجام می‌شود، گفت: این تولید می‌تواند گاهی با هدف فرهنگی و گاهی هم با هدف تجاری انجام شود. ما در فضای مجازی، از تولید محتوا برای به دست آوردن تبلیغات به محتواهای کاربردی و ارزشمند در حجم محدود رسیدیم و هم‌اکنون هم با ظهور شبکه‌های اجتماعی تعریف جدیدی از محتوا ارائه شده و وارد عرصه جدیدی شده‌ایم.
وی به اکوسیستم تولید محتوا در کشور اشاره و رگولاتوری تولید محتوا را سختگیرانه و سلیقه‌ای توصیف کرد و گفت: این رگولاتوری به‌حدی محدودیت ایجاد کرده که یک پخش زنده از صفحه شخصی خود در اینستاگرام نیز از نظر آنان غیر قانونی است و باید برای انجام آن مجوز دریافت کرد. اضلاع و حریم رگولاتوری باید برای اکوسیستم تولید محتوا مشخص باشد.
مدیر عامل پیام‌رسان بومی با اشاره به مقررات و قوانینی که برای محتواهای مختلف از طرف رگولاتوری تدوین شده است، تصریح کرد: این مقررات برای دهه‌های گذشته و محتواهای قدیمی و کنداکتوری تدوین شده که دوران آن گذشته است و هم اکنون فقط در یک پیام‌رسان داخلی روزانه میلیون‌ها نفر در حال تولید محتوا هستند و چگونه می‌توان با این قوانین به تولید این محتواها نظارت کرد. تولید کنندگان با این شرایط آزار می‌بینند چرا که بر اساس این قوانین ۹۰ درصد محتوای تولیدشده غیرقانونی است.
انجیدنی با بیان اینکه با این شرایط سرمایه‌گذاران برای تولید محتوا رغبتی ندارند، افزود: در صورتی که در دنیا برای تولید محتوا شرکت‌های بزرگ چندملیتی سرمایه‌گذاری بسیاری می‌کنند. در ایران از مالک و ناشر محتوا در فضای مجازی حمایتی نمی‌شود و قانونی برای آن وجود ندارد و قوانینی موجود نیز غیر کارآمد هستند.
نباید نگران استفاده از تولید محتوای خارجی باشیم
وی با اشاره به موضوع فیلترینگ، با بیان اینکه فیلتر زمانی آغاز می‌شود که در رقابت خود را ضعیف می‌دانیم، گفت: ما فیلتر را از گذشته در موارد مختلف مانند بستن مرزها برای ورود خودروی خارجی داشته‌ایم و به جای اینکه به مشکلات ساخت خودروهای داخلی در رقابت با خودروهای خارجی بپردازیم و آن را مرتفع کنیم، اقدام به محدود کردن خودروهای خارجی کردیم. باید نگاه خود را در این حوزه عوض کنیم، چرا باید نگران استفاده از تولید محتوای خارجی با عنوان غربزدگی باشیم در صورتی که می‌توانیم با تولید محتوای خوب بقیه دنیا را ایران‌زده کنیم.
مدیرعامل پیام‌رسان بومی تصریح کرد: مخفی شدن و پشت دیوار پنهان کردن خود در دنیای امروز بی‌معنا و بی اثر است. مردم از فناوری برای بهبود زندگی خود استفاده می‌کنند و نباید مانع مردم شویم. با برخوردهای سختگیرانه با پلتفرم‌های این حوزه انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاران باقی نمانده است در صورتی که با استفاده از این فرصت امکان شکوفایی در کشور وجود دارد.
انجیدنی به نحوه نظارت بر تولید محتوا در فضای مجازی در دنیا نیز اشاره کرد و افزود: هفت دسته محتوایی در تمام دنیا غیرقانونی هستند که موضوع ما در این هفت دسته نیست، بلکه ۷۰۰ یا ۷۰۰۰ دسته شناخته‌شده و حتی ناشناخته داریم که به‌صورت سلیقه‌ای اعمال می‌شود. همین‌طور که در همه جای دنیا نظارت به مخاطب سپرده شده است، می‌توانیم در ایران نیز به مخاطب و گزارش تخلف آن بسپاریم.
انجیدنی خطاب به نسل جدید علاقمند به تولید محتوا توصیه کرد: نگران این محدودیت‌ها و شرایط کنونی نباشید، چراکه این سیل بزرگ تغییر سبک زندگی، دیگران را مجبور به حرکت در مسیر جدید می‌کند. تولید محتوا بزرگترین فرصت شغلی نسل آینده است، علاقمندان به این حوزه باید روی محتوای فاخر و کاربردی بر بستر پلتفرم‌های موجود در دنیا تمرکز کنند و در مسیر حرفه‌ای شدن قدم بردارند.
منبع: ایسنا