کلاب‌هاوس محصولی جدید در دنیای رسانه‌های اجتماعی است که بدون اتکا به عکس و ویدئو و نوشته، توانسته در دنیا و البته ایران محبوبیت یابد. در این فضا کاربران می‌توانند به‌طور زنده با یکدیگر حرف بزنند و نظرهای خود را به اشتراک بگذارند.
هر ساعتی از شبانه‌روز که به کلاب‌هاوس سر بزنید، چندین نفر از سیاستمداران یا علاقه‌مندان به سیاست در گروه‌های مختلف مشغول بحث و تبادل نظر هستند. در چند روز گذشته تعدادی از فعالان سیاسی کشورمان در این فضا حضور یافتند و نظرشان را در رابطه با انتخابات پیش رو بیان کردند.
آیا کلاب‌هاوس می‌تواند بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ تاثیر گذار باشد؟ آیا نامزدهای تایید شده می‌توانند در جریان رقابت‌های انتخاباتی با تکیه بر کلاب‌هاوس نتیجه بازی را عوض کنند؟ پاسخ بیشتر کارشناسان ارتباطات اجتماعی و فعالان رسانه‌ای به این دو پرسش منفی است.
استقبال در حد میتینگ‌های تبلیغاتی چندهزار نفری
حسین حسنی، عضو هیات‌علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در پاسخ به سوالی درباره تاثیرگذاری کلاب‌هاوس بر نتیجه انتخابات ۱۴۰۰ گفت: یک سناریو این است که کلاب‌هاوس در ایران به سرعت فیلتر شود. سناریوی دوم فیلتر نشدن آن و استقبال و رشد نسبی آن است. به نظر من با فرض تداوم فعالیت کلاب‌هاوس در ایران و توسعه تعداد کاربران آن، میزان استقبال از آن در حد میتینگ‌های تبلیغاتی چندهزار نفری باقی خواهد ماند. بخشی از کاربرد کلاب‌هاوس در انتخابات می‌تواند به حضور و سخنرانی نامزدها در آن مرتبط باشد. به نظرم شرکت‌کنندگان در این جلسه‌ها عموماً طیف محدود و خاصی هستند و نباید آنرا معرف کل جامعه به حساب آورد. چون از گروه‌های اجتماعی خاصی هستند. برای مثال، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران حاضر در این نشست ها به دلیل تعداد اندک کاربران عام آن نقش بازنشرکنندگان محتوای طرح شده در این پلتفرم را خواهند داشت.
تداعی‌کننده رفتار شبه‌اپوزیسیونی
این دانش آموخته علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه تهران در مقطع دکتری در گفتگو با خبرنگار ایرنا، ادامه داد: حضور در یک پلتفرم خارجی از سوی نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری تداعی‌کننده رفتار شبه‌اپوزیسیونی است و نامزدها (به جز نامزدهای رادیکال) ترجیح می‌دهند در قالب چارچوب رسانه‌ای مطلوب حاکمیت کمپین انتخاباتی خود را به پیش ببرند. بنابراین، حتی در صورت عدم فیلترینگ کلاب‌هاوس نقش آن با توجه به دلایل فوق فرعی و حاشیه‌ای خواهد بود.
نامزدهای انتخاباتی در برابر کارشناسان واقعی کلاب هاوس
عباس عبدی، فعال رسانه ای در گفتگو با خبرنگار ایرنا، گفتگوهای آزاد و نامحدود درباره مسائل مختلف را حسن کلاب هاوس دانست و افزود: اگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به کلاب هاوس بیایند با کارشناسان واقعی مواجه خواهند شد. بر خلاف تلویزیون که مجری‌ها با انواع محدودیت با نامزدهای انتخاباتی بحث می‌کنند در کلاب هاوس کارشناسان هر حوزه و مردم حضور دارند.
وی افزود: در صورتی که نامزدها واقعی و با برنامه باشند، کلاب هاوس می تواند به افزایش مشارکت کمک کند. اما اگر حضور در انتخابات صوری باشد و نامزدهای بی برنامه و باری به هر جهت وارد صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری شوند و حرف های صد من یک غاز بزنند، در کلاب هاوس دست شان رو می شود و در این وضعیت این پلتفرم موجب روی‌گردانی مردم از انتخابات می‌شود. در هر دو صورت موجب افزایش شناخت و آگاهی عمومی نیز می‌شود.
کیفیت انتخابات تعیین کننده است
عبدی در مورد تاثیر احتمالی کلاب هاوس بر انتخابات، اظهار داشت: این انتخابات است که تعیین می کند کلاب هاوس روی آن چه اثری بگذارد. اگر مشارکت توجیه پذیر و رقبا جدی باشند، کلاب هاوس مشارکت را افزایش می دهد و تنور انتخابات را گرم می‌کند. در غیر این دو صورت اثر کاهنده روی مشارکت خواهد داشت.
او در پاسخ به این سوال که این استقبال تا چه زمانی ادامه خواهد یافت بیان کرد: فکر نمی کنم استفاده از کلاب هاوس موجی زودگذر باشد. ممکن است یک بستر جدیدتر بیاید و این را کنار بگذارد. ولی این نیاز یک نیاز زودگذر نیست. تنها در یک صورت ممکن است این گرایش تضعیف شود و آن به طور مشخص آزاد شدن فضای رادیو و تلویزیون و مطبوعات است. تا وقتی که اتفاقی در رادیو و تلویزیون نیفتد این نیاز وجود دارد و چون کلاب هاوس پاسخگوی این نیاز است، گرایش به سمت آن وجود خواهد داشت.
نقش کلاب هاوس در انتخابات را پررنگ نمی‌بینم
حسین کرمانی، استاد علوم ارتباطات اجتماعی با تاکید بر به چالش کشیده نشدن سیاستمداران در کلاب هاوس، گفت: نقش کلاب هاوس را در انتخابات آینده پررنگ نمی‌بینم، جریان‌سازی محتوا در فضای مجازی فارسی هنوز در دست توئیتر است.
نویسنده کتاب جزیرۀ سرگردانی: مطالعات کاربران رسانه‌های اجتماعی در ایران و توئیتر، سیاست و قدرت در ایران در گفتگو با خبرنگار ایرنا به ویژگی‌های کلاب‌هاوس اشاره کرد و اظهار داشت: تفاوت عمده کلاب هاوس با دیگر رسانه های اجتماعی این است که رسانه‌های دیگر ابتدا توسط مردم مورد استفاده قرار گرفته‌اند و بعدا سیاستمداران آمدند تا از قافله عقب نمانند. آنها خواستند ازظرفیت هر رسانه به نفع اهداف خودشان استفاده کنند. اما در مورد کلاب هاوس اول سیاستمداران و اشخاص معروف به آن رو آوردند.
در کلاب هاوس سیاستمداران به چالش کشیده نمی شوند
استاد علوم ارتباطات اجتماعی با تحلیل استقبال سیاستمداران ایرانی از کلاب‌هاوس تاکید کرد: در کلاب هاوس سیاستمداران به چالش کشیده نمی شوند. یک نفر اگر ادعای نادرستی در کلاب هاوس داشته باشد، صداهای مخالف او شنیده نمی‌شود. چون آن یک نفر احتمالا فقط به کسانی اجازه صحبت می‌دهد که همفکر او باشند. سیاستمداران می‌توانند در کلاب هاوس صداهای مخالف را حذف کنند و فقط حرف خودشان را بزنند. یکی از دلایل استقبال آنها از کلاب هاوس همین موضوع است.
وی افزود: من نقش کلاب هاوس را در انتخابات آینده پررنگ نمی‌بینم. به نظر من جریان سازی محتوا در فضای مجازی فارسی هنوز در دست توئیتر است. تعداد مخاطبان کلاب هاوس در مقایسه با رسانه‌های دیگر خیلی کم است. شاید کلاب هاوس برای قشری از مدافعان دولت اثرگذار باشد ولی من اثرگذاری کلاب هاوس را روی عامه و کل مردم زیاد نمی‌دانم.
مشارکت کنندگان از پیش تصمیم خود درباره انتخابات را گرفته اند
مصطفی انتظاری هروی، مدرس علوم سیاسی دانشگاه و مدیرعامل مجموعه رسانه‌ای خبرفوری در پاسخ به این سوال که آیا کلاب هاوس می‌تواند بر نتیجه انتخابات ۱۴۰۰ تاثیر گذار باشد توضیح داد: فکر نمی کنم کلاب هاوس نقشی کلیدی در انتخابات ۱۴۰۰ ایفا کند. تجربه شخصی من در کلاب هاوس این است که عمده مشارکت کنندگان در این شبکه اجتماعی، از پیش تصمیم خود درباره انتخابات را گرفته اند و بعید است فضای کلاب هاوس بر آنها تاثیر زیادی بگذارد.
وی در گفتگو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر این که استقبال از کلاب هاوس چندان بادوام نخواهد بود عنوان کرد: همین حالا وقتی به اتاق های مختلف این شبکه اجتماعی رجوع می‌کنید می بینید بیشتر افراد برای شنیدن آمده اند و تعداد کمی پرسشگری و ایده پردازی می کنند. بنابراین حرف های این عده محدود به زودی تمام می‌شود و حالت تکرار به خود می گیرد. من فکر می کنم کلاب هاوس مگر در اوج تحولات و اتفاقات خاص سیاسی مانند انتخابات، نمی تواند به شکل دائم مخاطب را نگه دارد چون فعلا جذابیت دیگری ندارد.