با توجه به ادامه بحران اقلیمی و افزایش اعتصابات و اعتراضات آب و هوایی در سراسر جهان، نباید سهم خبرنگاران در اطلاع‌رسانی گفتمان عمومی را نادیده گرفت. روزنامه‌نگاری محیط زیست نقش منحصر به فردی دارد و اگر نگوییم مهمترین مسئله روز، لاقل از مهمترین مسائل روز است. کار آنها شامل پوشش آخرین پیشبینی‌های زیست محیطی و داده‌های علمی، و همچنین گزارش‌هایی از اجلاس‌ها و کنوانسیون‌های آب و هوایی است که از این طریق به بحث عمومی درمورد بحران زیست‌محیطی کمک می‌کنند. جامعه آگاه، بهترین و مهمترین سلاح دربرابر تغییرات زیست‌محیطی است. اینجاست که روزنامه‌نگاران محیط زیست نقش مهم ایفا می‌کنند و آگاهی مردم را بالا می‌برند.
روزنامه‌نگاران با دانشمندان و فعالان محیط زیست متحد می‌شوند تا آگاهی مردم را افزایش دهند و راه حل‌هایی پیدا کنند تا بر بحران زیست‌محیطی غلبه کنند.
تنوع زیستی و انرژی‌های تجدیدپذیر دو موضوعی هستند که توسط متخصصان تحت پوشش قرار میگیرند و صحبت در رابطه با آنها ضروری است. در کشورهای دموکراتیک مقامات دولتی برای انتشار سیاست‌های خود به افکار عمومی نیاز دارند.
علاوه بر اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی افراد جامعه، سایر اهداف روزنامه‌نگاری محیط زیست عبارتند از:
- ایجاد بحث درمورد مسائل مربوط به محیط زیست
- ترویج اطلاعات در میان جمعیت
- هم‌افزایی با موضوعاتی که در رسانه‌های عمومی نادیده گرفته شده‌اند.
- ایجاد هم‌افزایی بین افراد جامعه، ارتباطات، نهادها، سازمان‌های غیردولتی و هر عاملی که درگیر مسائل محیط زیست است
- سرعت بخشیدن به تصویب سیاست‌های زیست محیطی
نمونه‌ای از اهمیت روزنامه‌نگاری محیط زیست را می‌توان در این واقعیت مشاهده کرد که تغییرات آب و هوایی اخیراً با پیشی گرفتن از موضوع تروریسم، به دغدغه اصلی مردم اروپا تبدیل شده است. این نتیجه‌ی یک نظرسنجی است -Eurobarometer- که توسط پارلمان اروپا در سال ۲۰۱۹ منتشر شد.
چرا به روزنامه‌نگاری محیط زیست نیاز داریم؟
مبارزه با بحران‌های فزاینده اقلیمی با رویکرد چند وجهی بسیار ضروری است. براساس سیاست‌های خبرنگاران بین‌المللی جلوگیری کردن از افزایش دمای جهانی به میزان ۱.۵ درجه سانتیگراد، اولین گامی است که بشر باید بردارد تا آب و هوای مطلوب برای زندگی داشته باشد. تحقق این هدف مستلزم کار جمعی دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی (NGOs)، عموم مردم، حوزه تجارت و صنعت است. با این حال، تحقق بخشیدن به این کار جمعی، انتقال اکتشافات علمی به تمام این افراد و ارائه آنها به شکل دقیق، مسئولانه و به شکل آسان و قابل درک بسیار مهم است.
به عنوان یک شاخه نسبتا جدید از علم، اصطلاحات مورد استفاده توسط علوم محیط زیستی سوتفاهم زیادی بین افراد ایجاد می‌کند. برای غلبه بر این سوتفاهم‌ها و جلوگیری از انتشار ناخواسته اطلاعات نادرست یا انتشار عمدی اطلاعات نادرست برای گمراه کردن افراد، ضروری است که خبرنگاران حضوری فعال داشته باشند.
یکی از نمونه‌های مهم از آنچه در غیاب روزنامه‌نگاری متعهد و با کیفیت آب و هوایی ممکن است اتفاق بیفتد، مثال ExxonMobile است. یکی از بزرگترین شرکت‌های نفتی در جهان، ExxonMobile، نزدیک به نیم قرن پیش رابطه بین سوخت‌های فسیلی و تغییرات آب و هوایی را کشف کرد، اما این اطلاعات را پنهان کرد و مردم را فریب داد. آنها زمان ارزشمند یک نسل بشر را از بین بردند برای تداوم درآمد و سود کوتاه مدت، به قیمت از بین رفتن محیط زیست.
چه کسی می‌تواند یک روزنامه‌نگار محیط زیست باشد؟
با پیشرفت فناوری‌های دیجیتال و ظهور روزنامه‌نگاری شهروندی، روزنامه‌نگاری محیط زیست نه تنها از خبرنگاران، بلکه از کمک فعالان محیط زیست و سازمان‌ها و شهروندان دغدغه‌مند بهره‌مند میشود. این بدان معناست که فراخوان‌های روزنامه‌نگاری توسط جمعیت زیاد و بازیگران مختلف قابل اجراست. با این حال، توجه به این نکته ضروری است که همه خبرنگاران اقلیم باید وظایف و مسئولیت‌هایی را که زیربنای اخلاق روزنامه‌نگاری است، مانند دقت، شفافیت، استقلال، احترام به حاکمیت قانون و حقوق بشر و... به کار بگیرند تا قابل اعتماد و تاثیرگذار باشند.
علاوه بر این، به عنوان روزنامه‌نگارانی که درمورد موضوعات علمی کار می‌کنند، گزارش می‌دهند، باید دانش مناسبی از اصطلاحات مربوطه، حقایق علمی، آگاهی از تلاش‌های دیپلماتیک پیرامون بحران آب و هوا و درک دقیق از موارد تعارض منافع بین سازمان‌های مختلف داشته باشند.
نکاتی که باید درنظر داشته باشید
روزنامه‌نگاری محیط زیست، موضوعات ناراحت‌کننده مربوط به بحران آب‌وهوا، از فروپاشی زیست محیطی گرفته تا خطر افزایش سطح آب دریا را پوشش می‌دهند. موضوعاتی که اغلب مخاطبان را نگران می‌کند و آینده‌ای غم‌انگیز و افسرده را به تصویر می‌کشد. از این رو، مهم است که مخاطب خود را بشناسید و خبر خود را براساس آن چارچوب‌بندی کنید، همچنین از جذابیت‌های منطقی و احساسی همراه با زبانی روان و قابل درک استفاده کنید تا همه مخاطبان آن را درک کنند.
کمک به ایجاد شور و اشتیاق عمومی برای حل این بحران، بدون دامن زدن به یاس و ناامیدی بسیار ضروری است. همچنین باید بدانید که روزنامه‌نگاری محیط زیست، نوعی روزنامه‌نگاری مبتنی بر حقوق است. کسانی که بیشترین تاثیر را از این بحران میگیرند، کسانی هستند که کمترین سهم را در ایجاد بحران دارند! و کسانی که بیشترین ظرفیت را برای اجتناب از نتایج فاجعه‌بار بحران دارند، در وهله اول کسانی هستند که بیشترین سهم را در ایجاد آن دارند. این همچنین به این معنی‌ست که گروه دوم آن‌هایی هستند که بیشترین ظرفیت را برای مبارزه با بحران دارند. بنابراین داستانگویی خوب و مسئولانه برای ارائه موضوعات محیط زیستی کلیدی است.
بهترین گزارش‌های زیست محیطی سال ۲۰۱۹
در پایان سال ۲۰۱۹، Unearthed، پروژه صلح سبز انگلستان با هدف قدردانی از بهترین روزنامه‌نگاران محیط زیست، فهرستی از چند گزارش برجسته جهان را منتشر کرد. گزارش‌های برنده جایزه عبارتند از:
گزارش اول درباره اسناد فاش شده‌ای بود که نشان می‌داد لابی نفتی ایالات متحده، دولت را برای جرم‌انگاری اعتراضات علیه خطوط لوله، تحت فشار قرار داده‌اند. در آگوست ۲۰۱۹، روزنامه ایالات متحده با نام Intercept صوتی منتشر کرد که در آن لابی نفت در یک کنفرانس خصوصی، داشت بر روی قانون جرم‌انگاری اعتراضات علیه خطوط لوله نفت و گاز اصرار می‌کرد و تلاش داشت تا در قانون‌گذاری ایالات متحده دخالت کند.
گزارش دیگری هم درمورد این موضوع بود که چگونه تجارت جهانی گوشت گاو، آمازون را نابود می‌کند. این تحقیق کار مشترک روزنامه The Guardian و روزنامه Reporter Brasil بود که نشان می‌داد یک شرکت برزیلی درحال پرورش گاو در مناطق حفاظت شده آمازون بوده و باعث جنگل زدایی شده است. باید اضافه کرد که این شرکت تنها شرکتی نبوده که در این عمل غیرقانونی دخیل بود. تخمین زده میشود که سالانه بالغ بر ۵۸۰۰ کیلومتر مربع از جنگل‌ها برای پرورش گاو در آمازون و سایر مناطق قطع می‌شوند.
ما درحال حاضر در عصر جنگ‌های اطلاعاتی زندگی می‌کنیم که در آن دسترسی به اطلاعات معتبر و پوشش انتقادی موضوعات مورد علاقه مردم از اهمیت حیاتی برخوردار است. روزنامه‌نگاری محیط زیست با داشتن روزنامه‌نگاران، دانشمندان و فعالان، وظیفه دارد تا گزارش‌های تأیید شده، بی‌طرفانه و دقیق ارائه دهند. بنابراین محیط زیست نقش حیاتی در شکل‌دهی به گفتمان عمومی درباره بحران آب‌وهوا به شیوه مسئولانه دارد و مردم را قادر می‌سازد که برای خود و فرزندانشان آینده‌ای خوب رقم بزنند.