هر پلتفرم شبکه‌های اجتماعی، صاحب یک الگوریتم هوشمند است. این الگوریتم، تشخیص می‌دهد هر محتوا به چه تعداد مخاطب و چه نوع مخاطبی نشان داده شود. مسئله آنجایی برای پایگاه‌های خبری مهم می‌شود که شرکت‌های بزرگی مثل گوگل، متا و ایکس، محتوای خبری را جز آخرین اولویت‌های الگوریتم خود قرار داده‌اند. به همین خاطر دسترسی شهروندان به اخبار تأیید شده در شبکه‌های اجتماعی بسیار سخت است. برای مثال تردز، یکی از شبکه‌های اجتماعی شرکت متا، تقریباً تمایلی به نشان دادن اخبار به مخاطبان خود ندارد. ایکس یا همان توئیتر هم اخیراً لینک‌های اخبار را کمتر به مخاطبان خود نشان می‌دهد. علاوه بر آن، موتور جستجوی گوگل هم اخبار را در آخرین اولویت خود قرار داده است؛ محتواهای دیگر مانند طنز، مد، فوتبال و... نسبت به محتوای خبری بیشتر مورد استقبال مخاطب قرار میگیرند و در نتیجه باعث بازدید بیشتر و درآمد بیشتر برای این شرکت‌ها می‌شوند. پس طبیعی است اخبار جایگاهی نداشته باشند؛ ظاهراً پولی در اخبار نیست. به همین خاطر در نطر سنجی که اخیراً انجمن رسانه‌های خبری انجام داد، ۹۰ درصد سردبیران بریتانیا این پلتفرم‌ها را تهدیدی برای روزنامه‌نگاری دانستند.
پلتفرم توضیح نمی‌دهد
علاوه بر این‌که اخبار پایگاه‌های خبری در پلتفرم‌ها خیلی کم به مخاطبان نشان داده می‌شود، این پایگاه‌ها هیچ نظارت و دخالتی هم بر توزیع محتوای خود ندارند. یعنی پلتفرم، محتوا را در زمان دلخواه و به مخاطب دلخواه نشان می‌دهد و گزارش کاملی هم از این توزیع محتوا به آن پایگاه خبری ارائه نمی‌شود. حتی هر زمانی که پلتفرم بخواهد یک موضوع خبری را بایکوت می‌کند؛ برای مثال شرکت متا، در سال ۲۰۲۱ دسترسی مخاطبان به اخبار استرالیا را برای مدتی مسدود کرد. یا اخیراً فیس‌بوک، اخبار ضد دولت اسرائیل در رابطه با جنگ غزه را محدود کرده است.
پایگاه‌های خبری، به شبکه‌های اجتماعی وابسته‌اند!
خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری، مجبور هستند محتوای خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنند چون بخش بزرگی از مردم در این پلتفرم‌ها حضور دارند. شبکه‌های اجتماعی، نقش بزرگ و پررنگی در اکوسیستم رسانه‌ای دنیای مدرن دارند. هیچ پلتفرم دیگری به جز شبکه‌های اجتماعی وجود ندارد که مردم هر روز به آن سر بزنند و ساعت‌ها در آن حضور داشته باشند. همین حضور گسترده مردم پایگاه‌های خبری را قانع می‌کند با وجود محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی در آنها حضور داشته باشند؛ برای اتاق‌های خبر کوچک، این پلتفرم‌ها تنها بستری هستند که می‌توانند محتوای خبری خود را به دست مخاطب برسانند.
مخالفت خبرگزاری‌ها با محدودیت
با این‌که خیلی از پایگاه‌های خبری با محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی کنار آمده‌اند و در حال حاضر در این پلتفرم‌ها محتوای خود را منتشر کنند اما بعضی از پایگاه‌های خبری این الگوریتم محدودکننده را تحمل نکرده‌اند و انتشار محتوا در این پلتفرم‌ها را متوقف یا محدود کردند. برای مثال «استاف»، یک ناشر پیشرو و پرطرفدار در نیوزلند، اخیراً اعلام کرده که دیگر مثل سابق همه محتوای خود را در ایکس (توئیتر سابق) منتشر نمی‌کند و فقط محتواهای فوری و اضطراری را در این بستر انتشار می‌دهد. این اعلامیه یعنی استاف به این نتیجه رسیده که فقط اخباری را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کند که شامل محتوای دارای اولویت در الگوریتم هستند. این استراتژی به نظر راه حل بهتری نسبت به ترک این پلتفرم‌ها برای پایگاه‌های خبری است. در واقع تهدید الگوریتم با این پاسخ هوشمندانه می‌تواند به یک فرصت جذب برای مخاطب و رشد بیشتر تبدیل شود.
الگوریتم ناپایدار، زنگ خطر برای خبرگزاری‌ها
بعضی از پایگاه‌های خبری با توجه به اولویت‌های الگوریتم، اخبار خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند. اما همین کار یک ریسک بزرگ برای آن‌هاست؛ چون این الگوریتم‌ها اصلاً پایدار و ثابت نیستند و با توجه به سلیقه مردم و اهداف شرکت‌های بزرگ در حال تغییر هستند. الگوریتم و سلیقه مخاطب رابطه دو طرفه دارند؛ یعنی پلتفرم‌ها بر اساس سلیقه و استقبال مخاطب الگوریتم را طراحی می‌کنند هم‌چنین در شرایطی، اگر بخواهند ذائقه مخاطب را تغییر دهند می‌توانند آن موضوع را در اولویت‌های اول الگوریتم قرار دهند تا استقبال مخاطب به آن سمت برود. به همین خاطر تمرکز بر روی تولید محتوا بر اساس الگوریتم برای پایگاه‌های خبری خطر بزرگی است؛ چون در صورت تغییر الگوریتم، تغییر برای یک پایگاه خبری، سخت و زمان‌بر است و هم‌چنین باعث از دست دادن مخاطبانی می‌شود که به خاطر نوع محتوای قبلی آن پایگاه را دنبال می‌کردند.
پلتفرم‌ها باید غرامت بدهند!
در استرالیا قانونی تصویب شد که شبکه‌های اجتماعی در صورت آسیب زدن به پایگاه‌های خبری باید غرامت پرداخت کنند. پس از آن این قانون در کانادا نیز تصویب شد. پلتفرم‌ها در اعتراض به این قوانین، اخبار استرالیا و کانادا را به طور کامل برای کاربران خود مسدود کردند. بعد از کش مکش‌های فراوان، این پلتفرم‌ها پذیرفتند به جای پرداخت غرامت در پایگاه‌های خبری سرمایه‌گذاری کنند. گوگل و متا در مجموع ۲۰۰ میلیون دلار در روزنامه‌نگاری سرمایه‌گذاری کردند در حالی‌که طبق بررسی‌ها باید بیش از ۱۲ میلیارد دلار غرامت پرداخت می‌کردند. این نشان می‌دهد نمی‌توان به این راحتی جلوی کنترل‌ها و محدودیت‌های پلتفرم‌ها بر روی اخبار را گرفت چون بزرگترین خبرگزاری‌ها هم از نظر تعداد مخاطب و درآمد مالی با شبکه‌های اجتماعی اصلاً قابل مقایسه نیستند.
شبکه‌های اجتماعی رقیب خبرگزاری‌ها
شبکه‌های اجتماعی، اخبار را به کاربران خود خیلی کم نشان می‌دهند و این نمایش اخبار هر روز کمتر هم می‌شود. از طرفی توزیع خبر را هم برای پایگاه‌های خبری شفاف نمی‌کنند، اما همچنان مخاطبان فعال بسیار زیادی دارند. امروزه خبرگزاری‌ها سعی می‌کنند تا جایی که امکان دارد از فرصت‌های این پلتفرم‌ها استفاده کنند و ازتهدیدهای آن آسیب نبینند. بعضی از پایگاه‌ها هم عطای آن را به لقایش بخشیدند و محدودیت‌ها و خطرات احتمالی را نپذیرفتند. با ورود شبکه‌های اجتماعی به جامعه، روزنامه‌نگاران امیدوار بودند که شرایط بهتری برای انتقال اخبار ایجاد شود اما شرایط آن طور که دلخواه جامعه خبری بود، پیش نرفت؛ در واقع پلتفرم‌ها، به عنوان رقیب پایگاه‌های خبری فعالیت کردند. بنابراین پایگاه‌های خبری، با توجه به فرصت‌ها و تهدیدهای این بسترها، هرچند می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند اما باید فعالیت خود را در قالب‌ها و بسترهای دیگر هم شروع کنند چون با روند فعلی این پلتفرم‌ها، آینده‌ی این فضا برای روزنامه‌نگاری شاید روشن نباشد.