هر کسی در هر شغلی باید خود را با تغییرات دنیا بروز کند وگرنه محکوم به شکست است. کشاورزی که هم‌چنان مانند ۱۰۰ سال پیش محصول خود را کشت می‌کند، در کمیت و کیفیت نمی‌تواند با کشاورزی مدرن رقابت کند و نابود می‌شود. روزنامه‌نگاری نیز چنین است و حتی می‌توان گفت از سایر حرفه‌ها بیش‌تر در معرض خطر است. چراکه این رشته مستقیم با مردم در ارتباط است و مردم نیز مدام با پیشرفت‌های بشری بروز می‌شوند و سلایق آن‌ها تغییر می‌کند. اگر روزنامه‌نگار نتواند همگام با این تغییرات پیش بیاید و در کار خود تحولی ایجاد نکند، از رقبای خود عقب می‌ماند و در جذب و حفظ مخاطب، افت می‌کند.
دنیای دیجیتال، الزامات جدیدی را برای روزنامه‌نگاران به وجود آورده که در مقاله‌ی «روزنامه‌نگاری در دنیای دیجیتال؛ چالش‌ها و راهکارها ۱» به چهار مورد از آن‌ها یعنی فوری بودن، نظم انتشار، توجه به حقیقت و استفاده از زبان محاوره پرداختیم. در ادامه راهکارهای دیگری را که به شما برای موفقیت در روزنامه‌نگاری در عصر دیجیتال کمک خواهند کرد، مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تحلیلی باشید
یک روزنامه‌نگار در دنیای دیجیتال، درون یک میدان رقابتی حضور دارد. او باید هر روز تلاش کند تا مخاطبان، از میان هزاران رسانه، او را انتخاب کنند. برای رسیدن به این هدف، شما باید تحلیلی باشید. تحلیل، یک ارزش افزوده برای اخبار شما خواهد بود.
توصیف این‌که چه اتفاقی افتاده است، کاری است که اغلب رسانه‌ها انجام می‌دهند. برای مثال رئیس‌جمهور به یک استان سفر می‌کند. اما تحلیل خبر می‌تواند شما را از دیگران متمایز کند و توجه مخاطبان بیش‌تری را به سمت شما آورد. برای مثال در همان سفر استانی، برنامه‌ی کاری رئیس جمهور را بررسی کنید و تحلیل کنید که جلسات و افتتاحیه‌های پیش‌رو چه ثمراتی برای آن استان خواهد داشت. داشتن تحلیل، اگر منصافانه، علمی و به دور از اغراق باشد، برگ برنده‌ای در دستان شما خواهد بود.
انغفال، سم مهلک برای روزنامه‌نگار
اگر می‌خواهید مخاطبان خود را از دست بدهید و در جذب مخاطبان جدید شکست بخورید، یکی از راه‌های مطمئن برای شما منفعل بودن است. رسانه‌ای که منفعل است و فقط به مخابره‌ی اخبار می‌پردازد، بی‌تردید نابود می‌شود. شما برای موفقیت در دنیای دیجیتال باید فعال باشید. یعنی در کنار پوشش اخبار، نسبت به مسائل مهم روز کنش‌گری داشته باشید و در راستای حل مشکلات مطالبه‌گری انجام دهید.
برای مثال اگر خبر آتش‌سوزی پلاسکو را منتشر می‌کنید. باید نسبت به آن کنش هم داشته باشید. یعنی بررسی کنید چه چیزی باعث این آتش‌سوزی شده است و پی‌گیری کنید که این مشکل در سایر اماکن حل شود تا دیگر شاهد این اتفاق هولناک نباشیم. هم‌چنین اگر اقدامات یا تجهیزاتی باعث می‌شد که آتش زودتر خاموش شود و تلفات کم‌تری داشته باشیم، کم‌کاری‌ها را گزارش کنید و راهکارهای خود را پیشنهاد دهید. در دنیای دیجیتال فقط صداهای فعال می‌توانند خود را به گوش مردم برسانند و صداهای منفعل در میان هیاهوهای رسانه‌ای گم می‌شوند.
یک محتوا، یک موضوع
یک گزارش که در روزنامه چاپ می‌شود، گاهی شامل چندین موضوع مختلف پیرامون یک مسئله است. این کار در دنیای دیجیتال مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. شما در این فضا محدودیت کاراکتر دارید و نمی‌توانید زیاد حرف بزنید، بنابراین اگر بخواهید در یک پست به چند موضوع بپردازید، هیچ کدام به درستی ارائه نخواهند شد. شما باید در هر محتوای رسانه‌ای یک موضوع واحد را انتخاب کنید و فقط درباره‌ی آن صحبت کنید.
تک موضوعی بودن، نباید باعث شود شما به سمت هجوگویی بروید. اگر درباره‌ی یک مسئله، حرف کمی دارید، مشکلی نیست، همان بحث کوتاه را بدون زیاده‌گویی بیهوده تولید و منتشر کنید و در پست‌های بعدی به موضوعات دیگر بپردازید.
کوتاه‌نویسی، علاج درد بی‌مخاطبی
در مقالات مختلف بارها و بارها ذکر کردیم که مخاطب امروزی، کم‌حوصله است و وقتی برای خواندن یک گزارش دو هزار کلمه‌ای ندارد. شما باید محتوای خود را به خلاصه‌ترین شکل ممکن آماده کنید. محتوای شما باید مانند یک کپسول کوچک عمل کند و در یک دقیقه مخاطب را از آن‌چه شما می‌خواهید، آگاه کند. مختصر نویسی البته کار بسیار دشواری است اما با تمرین مستمر در این زمینه به مهارت خواهید رسید. برای مختصرنویسی، لازم است به متن خود نگاه کنید و هر چیزی را که برای فهم درست مخاطب از مسئله ضروری نیست، حذف کنید. چندین بار متن خود را بخوانید و هر بار اضافات را حذف کنید. هم‌چنین گاهی یک کلمه می‌تواند به اندازه‌ی چند جمله، بار معنایی منتقل کند. این کلمات را نیز به کار بگیرید تا متنی چابک و کوتاه داشته باشید.
کوتاه‌نویسی فقط به این معنا نیست که متن ما تعداد کلمات کم‌تری داشته باشد. شما باید تمام جملات خود را نیز کوتاه بیان کنید. جمله‌ی بلند چه در روزنامه‌نگاری سنتی و چه در دنیای دیجیتال، مخاطب را خسته و کلافه می‌کند.
روزنامه‌نگاری در دنیای دیجیتال
موفقیت در هر رشته‌ی ورزشی الزامات خاص خود را دارد که با رشته‌ی دیگر متفاوت است. همه آن‌ها ورزش هستند اما قوانین مختلفی دارند. یک کشتی‌گیر موفق باید روی قدرت بدنی خود تمرکز کند اما یک دونده نیاز به سرعت دارد. روزنامه‌نگاری نیز مانند ورزش یک ماهیت یکسان دارد اما در عرصه‌های مختلف، الزامات متفاوتی برای موفقیت دارد.
دنیای دیجیتال یک عرصه‌ی جدید برای روزنامه‌نگاران است که برای موفقیت در آن باید قواعد خاص آن را شناخت و رعایت کرد. گاهی این قواعد با روزنامه‌نگاری سنتی تفاوت‌هایی دارند. در دو مقاله‌ی اخیر از مجموعه‌ی «روزنامه‌نگاری دیجیتال؛ چالش‌ها و راهکارها» به چند مورد از راهکارهای موفقیت در این زمینه پرداخیتم. در مقالات آینده، موارد مهم دیگری را بررسی خواهیم کرد.