مخاطب برای رسانه مانند آب برای انسان، حیاتی است. رسانه‌ی بدون مخاطب، خواهد مُرد. اگر می‌خواهید از نابودی رسانه‌ی خود جلوگیری کنید، چاره‌ای ندارید جز این که در فضاهایی فعالیت کنید که مخاطبان در آن‌جا حضور بیش‌تری دارند. دنیای دیجیتال، امروز پرمخاطب‌ترین بستر برای رسانه‌ها است.
به اطرافیان خود توجه کنید؛ اغلب مردم امروزه ترجیح می‌دهند اخبار را از بسترهای دیجیتالی مانند وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی دنبال کنند، آن‌ها دیگر تمایل زیادی به روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون ندارند. لذا روزنامه‌نگاران ناگریز هستند که گزارش‌هایی برای این فضای جدید تهیه و تنظیم کنند. این بستر جدید اما تفاوت‌های اساسی با روزنامه‌نگاری سنتی دارد که توجه به این تفاوت‌ها و به کارگیری راهکارهایی متناسب با آن‌ها برای هر روزنامه‌نگاری لازم است. در مقالات قبلی از مجموعه‌ی «روزنامه‌نگاری در دنیای دیجیتال؛ چالش‌ها و راهکارها» به چندین مورد از این راهکارها پرداختیم. در ادامه نکات مهم و جدیدی در این زمینه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
روزنامه‌نگار، مهم‌تر از قبل
در رسانه‌های چاپی، مخاطب اخبار و گزارش‌ها را مشاهده می‌کند و از روزنامه‌نگار تنها یک نام یا نهایتاً یک عکس سه در چهار می‌بیند. اما در دنیای دیجیتال، اگر محتوایی بدون اثر از تولیدکننده‌ی خود منتشر شود؛ مورد استقبال مخاطبان واقع نمی‌شود. شما باید خود را وارد محتوا کنید. این حضور می‌تواند صدای روایتگری شما از داستان سوژه‌ی خود در یک پادکست باشد یا ویدیویی که شما در آن، در نزدیکی سوژه حضور پیدا می‌کنید و چشم در چشم مخاطب، داستان خود را روایت می‌کنید.
حضور روزنامه‌نگار در محتوا در دنیای دیجیتال، توجه مخاطبان بیش‌تری را جذب می‌کند، باعث می‌شود آن‌ها به شما اعتماد کنند و در نهایت اثرگذاری شما افزایش پیدا می‌کند. این کار در بسترهای مختلف دیجیتالی، مفید است اما اگر برای شبکه‌های اجتماعی تولید محتوا می‌کنید، به یک امر ضروری و غیر قابل چشم‌پوشی تبدیل می‌شود. اگر شما تجربیات شخصی مرتبط با سوژه داشته باشید و بتوانید به خوبی آن را روایت کنید به نحوی که احساسات مخاطب را درگیر کنید، اثرگذاری محتوای شما چندین برابر خواهد شد.
ناقص نباشید
بارها و بارها در مقالات اخیر متذکر شدیم که مخاطب امروز کم‌حوصله است و برای محتوای طولانی وقت نمی‌گذارد. بنابراین شما باید به کوتاه‌ترین شکل ممکن، منظور خود را به مخاطب بفهمانید. رعایت این نکته‌ی بسیار مهم اما نباید باعث شود شما گزارش ناقصی ارائه دهید. ناقص بودن بیش‌تر از طولانی بودن به شما آسیب می‌زند.دشواری اصلی شما نیز همین است، باید کامل و در عین حال مختصر باشید. اگر می‌خواهید در روزنامه‌نگاری نوین موفق باشید، باید این سختی را به جان بخرید.
یکی از راهکارهایی به شما کمک می‌کند تا کوتاه و بدون نقص باشید، این است که محتوای خود را تا جای ممکن به بخش‌های مختلف تقسیم کنید و هر کدام را با فاصله منتشر کنید. این بخش‌ها باید هرکدام دارای یک پیام مستقل و روایتی متفاوت باشند تا مخاطب با دیدن تیتر یا خواندن مقدمه، احساس نکند که محتوا تکراری است و آن را مشاهده نکند. مهم نیست که داستان سوژه را در چند قسمت روایت کنید اما باید توجه داشته باشید که هر قسمت به تنهایی و بدون نیاز به بخش‌های دیگر، دارای مفهوم باشد و هم‌چنین قلابی شود برای این‌که مخاطب را به سمت پست‌های بعدی شما بکشاند.
لیست؛ به جای هرم وارونه
هرم وارونه، پرکاربردترین سبک نگارش گزارش در روزنامه‌نگاری سنتی است اما این روش برای دنیای دیجیتال، آن‌چنان جذاب نیست. لیست کردن، می‌تواند پیشنهاد مناسبی برای جایگزینی این سبک باشد. برای مثال شما برای گزارش یک نشست خبری در سبک هرم وارونه مطالب را به ترتیت اهمیت، اولویت‌بندی می‌کنید و به همان ترتیب در گزارش خود، آن‌ها را نقل قول می‌کنید. اما برای جذاب‌تر کردن گزارش خود در یک بستر دیجیتال مانند وب‌سایت می‌توانید به جای این‌کار، صحبت‌های سخنران را پیاده کنید، آن‌ها را بررسی کنید و به یک لیست چند موردی کوتاه از موضوعاتی که درباره‌ی آن صحبت شده است، تهیه کنید. در ذیل هر موضوع نیز می‌توانید یک جمله‌ی کلیدی بیاورید.
لیست‌نویسی، کوتاه و نو و در عین حال پر از مفهوم و کاربردی است. به همین خاطر مخاطبان از این نوع محتوا استقبال زیادی می‌کنند. وب‌سایت Khamenei.ir از این سبک برای پوشش گرافیکی از بیانات مقام معظم رهبری، بسیار استفاده می‌کند. برای مثال می‌توانید پوشش بیانات ایشان در دیار با ائمه‌ی جمعه را در اینجا مشاهده کنید.
هوشمندانه رفتار کنید
افرادی که به تازگی پا به عرصه‌ی تولید محتوا برای دنیای دیجیتال می‌گذارند، اغلب صبور نیستند و می‌خواهند از همان ابتدا بازدیدهای میلیونی داشته باشند و محتوایشان به اصطلاح وایرال شود. یکی از اشتباهاتی که غالب آن‌ها مرتکب می‌شوند، تولید یک محتوا با مطالب افراطی و پر از زیاده‌روی است. این افراد در محتوای خود لحن تندی دارند و از زبانی پرخاشگر و کمی غیرمحترمانه استفاده می‌کنند. این اشتباه باعث می‌شود اولاً مخاطبان خود را محدود به افراد هم‌نظر با خود کنید و ثانیاً دیگر به عنوان روزنامه‌نگار حرفه‌ای شناخته نشوید. لذا برای موفقیت باید باهوش و صبور باشید و به هیچ وجه زیاده‌روی نکنید.
روزنامه‌نگاری در دنیای دیجیتال
یک روزنامه‌نگار برای موفقیت در دنیای دیجیتال، نیازمند توجه به راهکارهایی کاربردی است. این راهکارها در نگاه اول، بسیار ساده به نظر می‌آیند اما عدم رعایت همین نکات ساده، باعث شکست شما خواهد شد. حضور موثر روزنامه‌نگار در محتوا، کوتاه و در عین حال کامل بودن محتوا و هم‌چنین پرهیز از زیاده‌روی نمونه‌هایی از این راهکارها هستند. در چهار مقاله‌ی اخیر از مجموعه‌ی «روزنامه‌نگاری در دنیای دیجیتال؛ چالش‌ها و راهکارها» به مهم‌ترین نکات این حوزه پرداختیم. در آینده نیز موارد مهم دیگری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.