جمال خاشقچی هرگز یک مخالف نبود. سال‌ها برای روزنامه‌ها در عربستان قلم می‌زد و دبیری می‌کرد. او همچنین مشاور سفارتخانه‌های عربستان در واشنگتن و لندن بود.
آنچه که این روزنامه‌نگار عرب را وادار به ترک عربستان کرد و باعث شد در روزنامه آمریکایی واشنگتن پست مطلب بنویسد، افزایش شدید سرکوب در دوران ولیعهدی بن‌سلمان بود. او در مقاله سپتامبر ۲۰۱۷ (شهریور ۹۶) خود ترس، ارعاب، بازداشت و تحقیر عمومی رهبران مذهبی و روشنفکران را که جرات و جسارت حرف‌زدن درباره عقاید خود را دارند، از جمله اقدامات سرکوبگرانه ولیعهد عربستان برشمرد.
خاشقچی در واقع با قلم خود نه‌تنها بن‌سلمان را به‌دلیل تحت پیگرد قراردادن منتقدانش به چالش می‌کشید بلکه از دستورکار غیرمحتاطانه او در منطقه به‌ویژه در جنگ یمن انتقاد می‌کرد. او همچنین منتقد تلاش بن‌سلمان برای سرکوب دموکراسی و آزادی بیان در سراسر خاورمیانه بود.
تلاش‌هایی خاشقچی در این زمینه در تاریخ ۲ اکتبر ۲۰۱۸ پایان یافت، هنگامی که بعد از ورود به کنسولگری سعودی در استانبول خفه و سپس بدنش توسط تیم ۱۵ نفره از ریاض مثله شد.
خاشقچی در واقع با قلم خود نه‌تنها بن‌سلمان را به‌دلیل تحت پیگرد قراردادن منتقدانش به چالش می‌کشید بلکه از دستورکار غیرمحتاطانه او در منطقه به‌ویژه در جنگ یمن انتقاد می‌کرد. او همچنین منتقد تلاش بن‌سلمان برای سرکوب دموکراسی و آزادی بیان در سراسر خاورمیانه بود.
بر اساس گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان دستور قتل او را داده بود و تحقیقات سازمان ملل، مقام سعودی را مقصر دانست. سعود القحطانی، مشاور نزدیک بن‌سلمان، بر این عملیات نظارت داشته و تاکنون از اجرای عدالت فرار کرده است. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا ارتکاب به قتل توسط متحد نزدیکش را توجیه کرد و تاکنون مانع اقدام کنگره برای مسئول دانستن حکومت سعودی در این قتل شده است.
اما حکایت جمال خاشقچی و محمد بن سلمان پایان نیافته است. هشدارهایی که خاقشچی علیه بن‌سلمان مطرح کرد درست از آب در آمده است.
با گذشت یک سال از قتل خاشقچی، حکومت سعودی همچنان گرفتار تبعات پیگرد مخالفانش است. خاقشچی هشدار داده بوده که آزار و اذیت فعالان بی‌واکنش نخواهد ماند و واقعا هم همین‌طور شد. اکنون حکومت سعودی با انتقادهای مدافعان حقوق بشر مواجه است و بن‌سلمان در پایتخت‌های غربی به فردی منفور تبدیل شده است.
خاشقچی تاکید داشت پیروزی در جنگ یمن نه‌تنها غیرممکن است بلکه عربستان را ناامن خواهد کرد. او در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۸ درباره احتمال افزایش آسیب‌ها و تلفات در داخل در نتیجه چنین جنگی هشدار داد، موضوعی که نشان می‌داد سامانه‌های موشکی پاتریوتِ ساخت آمریکا ممکن است برای دفاع از اهداف حیاتی کافی نباشد. یک سال بعد، وقتی حمله موشکی بزرگ‌ترین تاسیسات نفتی عربستان را تخریب کرد، معلوم شد که حق با او بوده است.
یکی از تبعات احتمالی چنین حمله‌ای تاخیر در برنامه اقتصادی بن‌سلمان است. به‌علاوه در واشنگتن، حمایت از حکومت سعودی در مقابل حملات بیشتر، به کمترین میزان رسیده است. نانسی پلوسی، رییس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا، گفته مطلقا از حمله نظامی آمریکا به‌نفع عربستان حمایت نمی‌کند.
بن‌سلمان همچنین در برنامه سرکوب آزادی بیان و دموکراسی در خاورمیانه قدرت عمل قبلی خود را از دست داده است. تلاش‌های امارات و عربستان برای کمک چند میلیارد دلاری به حکومت سودان برای جلوگیری از اعتراضات گسترده راه به جایی نبرد و ژنرال‌های این کشور توافق سه‌ساله انتقال به حکومتی دموکراتیک را امضا کردند. الجزایر شاهد جنبش‌های قدرتمند دموکراسی بوده و در تونس انتخابات رقابتی ریاست جمهوری برگزار می‌شود. به‌تازگی اعتراضاتی در مصر رخ داد، کشوری که در آن یک حکومت نظامی دیگر، کمک میلیاردی از عربستان دریافت کرده است.
انتظار نمی‌رود که این اتفاقات به‌زودی رخ دهد اما تاریخ نشان خواهد داد که در جدالی که بن‌سلمان به غلط فکر می‌کرد می تواند با اره استخوان در آن پیروز شود، حق با خاشقچی بوده است.
سیاست‌های محمد بن‌سلمان او را به بن‌بست رسانده است و حتی ممکن است به شکست کامل او منجر شود. ترامپ که درگیر رسوایی تماس تلفنی‌اش با یک رهبر خارجی و درخواست از او برای تخریب وجهه یک نامزد دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا است و دغدغه‌های انتخاباتی دارد، بعید است بیش از این به بن‌سلمان کمک کند.
ولیعهد عربستان ممکن است تنها با توجه به توصیه خاشقچی نجات یابد: آزادی فعالان زن و دیگر زندانیان سیاسی و مجازات شکنجه‌گران، پایان‌دادن به جنگ یمن، اجازه به منتقدانی صلح جویی همچون خاشقچی برای برگشتن به وطن و بیان آزاد دیدگاه‌های خود.
در آخر اینکه بن‌سلمان باید از بیان حقایق ناقص خودداری کند و مسئولیت کامل دستور قتل را بپذیرد.
انتظار نمی‌رود که این اتفاقات به‌زودی رخ دهد اما تاریخ نشان خواهد داد که در جدالی که بن‌سلمان به غلط فکر می‌کرد می تواند با اره استخوان در آن پیروز شود، حق با خاشقچی بوده است.
منبع:
واشنگتن پست
نظر شما