سال پیش‌رو از نگاه رهبران رسانه‌ای جهان

گزارش خبری سالانه رویترز یکی از بزرگترین و در عین حال قابل اعتمادترین نظرسنجی‌ها و بررسی‌ها در حوزه‌ی اخبار و رسانه است. جدیدترین گزارش این مرکز در سال ۲۰۲۳ منتشر شد که تا کنون در سه شماره به بررسی برخی داده‌ها و یافته‌های آن پرداخته‌ایم؛ یافته‌هایی که می‌تواند تصویر روشنی در مورد آینده‌ی رسانه‌ها در جهان شناختی امروز در اختیار ما قرار دهد و کمک کند تا به چشمانی باز به سیاست‌های رسانه‌ای و نیاز به تغییر آن‌ها نگاه کنیم. در این شماره ترجمه‌ی خلاصه‌ی اجرایی منتشر شده در وب سایت انستیتو رویترز را آماده کرده‌ایم تا بیشتر با نگاه مدیران این مجموعه و تحلیل آن‌ها از یافته‌های خود آشنا شویم.   

خلاصه اجرایی گزارش خبری ۲۰۲۳ استیتو رویترز- نوشته‌ی نیک نیومن:

امسال سال تشدید نگرانی‌ها در مورد پایداری برخی رسانه‌های خبری در پس‌زمینه تورم افسارگسیخته و فشار عمیق بر مخارج خانوار خواهد بود. تهاجم روسیه به اوکراین، تأثیر مخرب فزاینده گرمایش جهانی، همراه با پیامدهای پس از همه‌گیری کووید، ترس و عدم اطمینان را برای بسیاری از مردم عادی ایجاد کرده است. در این شرایط روزنامه‌نگاری اغلب پیشرفت کرده است، اما ماهیت افسرده‌کننده و بی‌امانِ کار انتشار خبر، همچنان بسیاری از مردم را [از آن] دور می‌کند. آیا امسال می‌تواند سالی باشد که ناشران پیشنهاد خود را برای رسیدگی به چالش‌های دوگانه اجتناب از اخبار و قطع ارتباط - برای ارائه امید، الهام و سود بیشتر، تجدید نظر کنند؟

پلتفرم‌های Big Tech نیز امسال تحت فشار خواهند بود و این تنها به دلیل رکود اقتصادی نیست. شبکه‌های اجتماعی نسل اول مانند فیس بوک و توییتر در تلاش هستند تا مخاطبان خود را حفظ کنند زیرا افراد مسن از این بسترها خسته می‌شوند و کاربران جوان‌تر به شبکه‌های جدیدی مانند TikTok مهاجرت می‌کنند. در میان این آشفتگی، امیدی وجود دارد که مجموعه بعدی برنامه‌ها به جای آنهایی که خشم و عصبانیت را به همراه دارند، بر ارتباطات و محتوایی که برای جامعه خوب است، تأکید بیشتری داشته باشد. با توجه به استقبال گسترده مخاطبان، می‌توانیم انتظار داشته باشیم (یا امیدوار باشیم) در سال ۲۰۲۳ با شبکه‌ها و مدل‌های جدیدی که در حال ظهور هستند، بذر چیز بهتری را ببینیم.

در همین حال، موج بعدی نوآوری فنی همین الان اینجا پیش روی ما است، در مورد متاورس صحبت نمی‌کنیم؛ پیشرفت‌های خارق‌العاده در هوش مصنوعی (AI) در سال ۲۰۲۲ فرصت‌ها و چالش‌های فوری بیشتری را برای روزنامه‌نگاری ایجاد کرده است. هوش مصنوعی این فرصت را (در نهایت) برای ناشران فراهم می‌کند تا اطلاعات و قالب‌های شخصی بیشتری را ارائه دهند تا به مقابله با پراکندگی مجاری ارتباطی و اضافه بار اطلاعات کمک کنند. اما این فناوری‌های جدید پرسش‌های اخلاقی و وجودی را نیز به همراه خواهند داشت. (مانند انواع دیپ فیک‌ها)

در برابر این پس‌زمینه، سازمان‌های خبری که هنوز به طور کامل فضای دیجیتال را نپذیرفته‌اند، در مضیقه شدیدی قرار خواهند گرفت. چند سال پیش‌رو نه با سرعت پذیرش فضای دیجیتال از سوی ما، بلکه با نحوه هماهنگ‌سازی محتوای دیجیتال ما با انتظارات به سرعت درحال تغییر مخاطبان تعریف خواهد شد.

رهبران رسانه‌ها سال پیش رو چگونه نگاه می‌کنند؟

• ناشران نسبت به این زمان در سال گذشته بسیار کمتر از چشم‌انداز کسب و کار خود اطمینان دارند. کمتر از نیمی (۴۴%) از سردبیران، مدیران عامل و رهبران دیجیتالی نمونه ما می‌گویند که نسبت به سال پیش رو مطمئن هستند و حدود یک پنجم (۱۹%) اعتماد پایینی دارند. بزرگ‌ترین نگرانی‌ها مربوط به افزایش هزینه‌ها، کاهش علاقه تبلیغ‌کنندگان و کاهش اشتراک‌ها است. حتی آن‌هایی که خوشبین هستند انتظار دارند در سال آینده شاهد اخراج کارمندان و سایر اقدامات برای کاهش هزینه باشند.

• در عین حال، شواهدی یافته‌ایم که بیشتر ناشران (۷۲%) نگران افزایش اجتناب [مردم] از اخبار هستند؛ به‌ویژه در مورد موضوعات مهم اما اغلب افسرده‌کننده مانند اوکراین و تغییرات آب و هوا، تنها ۱۲٪ نگران نیستند. ناشران می‌گویند که قصد دارند با محتوای توضیحی (۹۴٪)، فرمت‌های پرسش و پاسخ (۸۷٪) و داستان‌های الهام بخش (۶۶٪) که امسال مهم یا بسیار مهم تلقی می‌شوند، با این موضوع مقابله کنند. تولید اخبار مثبت بیشتر با (۴۸٪) پاسخی بود که کمتر به آن علاقه داشتند.

• ناشران بیشتری در سال ۲۰۲۳ روی اشتراک و عضویت سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ بر اساس دیدگاه اکثریت شرکت‌کنندگان در نظرسنجی (۸۰٪) این یکی از مهم‌ترین اولویت‌های درآمدی آن‌ها خواهد بود؛ حتی پیش از تبلیغات نمایشی و بومی. علیرغم فشار بر هزینه‌های مصرف‌کننده، بیش از نیمی از آن‌ها (۶۸ درصد) همچنان انتظار رشد در اشتراک و سایر درآمدهای محتوای پولی را در سال جاری دارند.

• ناشران می‌گویند که امسال به طور متوسط سه یا چهار جریان درآمدی، مهم یا بسیار مهم خواهد بود. یک سوم (۳۳٪) اکنون انتظار دارند که درآمد قابل توجهی از پلتفرم‌های فناوری برای صدور مجوز محتوا (یا نوآوری) به دست آورند، که به میزان قابل توجهی نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. این امر منعکس‌کننده ثمرات معاملات چند ساله مذاکره شده در برخی بازارها با تعدادی از ناشران بزرگ است؛ زمینه سیاست‌هایی که توسط همین ناشران ارائه شده یا توسط دولت‌ها مورد توجه قرار گرفته است.

• با برنامه‌ریزی قوانین بیشتری در سال جاری برای محدود کردن محتوای «مضر» در رسانه‌های اجتماعی، بسیاری از پاسخ‌دهندگان (۵۴ درصد) نگران هستند که این قوانین جدید ممکن است انتشار داستان‌هایی را که دولت‌ها دوست ندارند برای روزنامه‌نگاران و سازمان‌های خبری سخت‌تر کند. حدود یک سوم (۳۰٪) کمتر نگران هستند و ۱۴٪ اصلاً نگران نیستند.

• ناشران می‌گویند امسال توجه بسیار کمتری به فیس بوک (نمره خالص ۳۰-) و توییتر (۲۸-) خواهند داشت و در عوض تلاش بیشتری برای TikTok (۶۳+)، اینستاگرام (+۵۰) و YouTube (۴۷+) انجام خواهند داد؛ [در واقع] همه شبکه‌هایی که در بین جوانان محبوب هستند. افزایش علاقه به TikTok (+۱۹ در مقایسه با سال گذشته) نشان دهنده تمایل به تعامل با افراد زیر ۲۵ سال و آزمایش داستان سرایی ویدیویی عمودی، علیرغم نگرانی‌ها در مورد درآمدزایی، امنیت داده‌ها و پیامدهای گسترده‌تر مالکیت چینی است.

• فروپاشی احتمالی توییتر تحت سرپرستی ایلان ماسک، ذهن‌ها را بر ارزش آن برای روزنامه‌نگاران متمرکز کرده است. نیمی از پاسخ‌دهندگان نظرسنجی ما (۵۱ درصد) می‌گویند که از دست دادن یا تضعیف احتمالی توئیتر برای روزنامه‌نگاری بد است، اما ۱۷ درصد دیدگاه مثبت‌تری دارند که نشان می‌دهد می‌تواند اتکا به نظرات نخبگان غیرنماینده اما پر سر و صدا را کاهش دهد. لینکدین (۴۲٪) به عنوان محبوب‌ترین جایگزین ظاهر شده است، پس از آن Mastodon (۱۰٪) و فیس بوک (۷٪) قرار دارند. دیگران برای یافتن جایگزینی مشابه تلاش می‌کنند.

• همانطور که تأثیر تغییرات آب و هوایی آشکارتر می‌شود، صنعت خبر در مورد چگونگی پوشش این داستان پیچیده و چند وجهی تجدید نظر کرده است. حدود نیمی (۴۹٪) می‌گویند که آن‌ها یک تیم متخصص آب و هوا برای تقویت پوشش ایجاد کرده‌اند و یک سوم کارکنان بیشتری را استخدام کرده‌اند (۳۱٪). کمتر از نیمی (۴۴%) می‌گویند که ابعاد بحث آب و هوا را در سایر پوشش‌ها (مانند تجارت و ورزش) ادغام می‌کنند و از هر ۱۰ نفر (۳۰%) سه نفر استراتژی تغییر آب و هوا را برای شرکت خود ایجاد کرده‌اند.

• از نظر نوآوری، ناشران می‌گویند که منابع بیشتری را برای پادکست‌ها و صوت دیجیتال (۷۲%) و همچنین خبرنامه‌های ایمیل (۶۹%)، دو کانالی که در افزایش وفاداری به برندهای خبری مؤثر بوده‌اند، قرار خواهند داد. سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی‌شده در فرمت‌های ویدیوی دیجیتال (۶۷ درصد) نیز در سال گذشته افزایش یافته است که شاید به دلیل رشد انفجاری TikTok باشد. در مقابل، تنها ۴ درصد می‌گویند که روی متاورس سرمایه‌گذاری خواهند کرد که نشان‌دهنده افزایش شک و تردید در مورد پتانسیل آن برای روزنامه‌نگاری است.

• شرکت‌های رسانه‌ای بی‌سروصدا هوش مصنوعی را در محصولات خود به عنوان راهی برای ارائه تجربیات شخصی‌تر ادغام می‌کنند. تقریباً از هر ده نفر سه نفر (۲۸٪) می‌گویند که اکنون این امر بخشی منظم از فعالیت‌های آن‌ها است و ۳۹٪ دیگر نیز می‌گویند که آزمایش‌هایی را در این زمینه انجام داده‌اند. برنامه‌های جدید مانند ChatGPT و DALL-E ۲ نیز فرصت‌هایی را برای کارایی تولید و ایجاد انواع جدیدی از محتوای نیمه خودکار نشان می‌دهند.

سایر تحولات احتمالی در سال ۲۰۲۳

• به دلیل افزایش هزینه‌های چاپ و تضعیف شبکه‌های توزیع، روزنامه‌های بیشتری تولید روزانه چاپ را در سال جاری متوقف خواهند کرد. همچنین ممکن است شاهد موج بیشتری از عناوین محترمی باشیم که به یک مدل فقط آنلاین تغییر می‌کنند.

• اخبار تلویزیون و پخش در خط مقدم اخراج روزنامه نگاران قرار خواهند گرفت زیرا مخاطبان تحت تأثیر خستگی اخبار و رقابت پخش‌کنندگان قرار می‌گیرند. تعداد بیشتری از پخش‌کنندگان تلویزیونی آشکارا درباره زمانی صحبت می‌کنند که ممکن است انتقال خطی خاموش شود. تغییر جزئی نتفلیکس به یک مدل مبتنی بر تبلیغات فشار بیشتر بر درآمد تبلیغات را افزایش می‌دهد.

• در گزارش سال گذشته، انفجاری از خلاقیت در داستان‌سرایی ویدیویی کوتاه در شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر جوانان را پیش‌بینی کردیم. امسال شاهد خواهیم بود که ناشران بیشتری از این تکنیک‌ها استقبال می‌کنند، در حالی که ویدیوها در جستجوی درآمد پایدار طولانی‌تر می‌شوند.

• در همین حال، عینک‌های هوشمند و هدست‌های واقعیت مجازی، بلوک‌های سازنده متاورس، همچنان توجه را به خود جلب خواهند کرد، به‌ویژه زمانی که انتظار می‌رود اپل با اولین هدست خود به مهمانی بپیوندد. اضافه شدن «پاها» به متاورس فیس بوک به هشت سال و میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری نیاز داشته است. عرضه‌ی این آواتارهای مفید در سال جاری باعث جلب نظر منتقدان داخلی یا خارجی نخواهد شد یا این مفهوم را برای روزنامه نگاری مرتبط‌تر نمی‌کند.