هوش انتزاعی در قالب کلمات

روزنامه‌نگاران در معرفی هوش مصنوعی به عموم مردم، نقش میانجی را ایفا می‌کنند. فن‌آوری‌های نو ظهور به دلیل شناخت کمی که از آنان وجود دارد، ممکن است برداشت‌های اشتباهی از آنان صورت بگیرد. مردم عادی به دلیل نداشتن ارتباط مستقیم با هوش مصنوعی ممکن است دچار سوء برداشت شوند. اغلب مردم، هوش مصنوعی را از دریچه‌ی گزارش‌های روزنامه‌نگاران مشاهده می‌کنند. تصورات و درک عمومی از هوش مصنوعی و همچنین شناخت پیامدهای مثبت و منفی تکنولوژی، در بسیاری از مواقع به اهالی رسانه وابسته است. از همین جهت بسیار مهم است که ببینیم روزنامه‌نگاران چگونه AI را بازنمایی می‌کنند؟

پوشش رسانه‌ای هوش مصنوعی کار آسانی نیست. ماهیت انتزاعی هوش مصنوعی، سختی کار را بیشتر کرده است. همین‌طور هوش مصنوعی هم می‌تواند امیدآفرین و هم ترسناک باشد. عدم پیش‌بینی روشن از آینده هوش مصنوعی می‌تواند گزارش‌نویسی درباره‌ی هوش مصنوعی را دشوار سازد. از طرفی، اقتصاد سیاسی پشت هوش مصنوعی و حتی رسانه‌ها، یا جناح‌بندی سیاسی می‌تواند در سبک روایت هوش مصنوعی موثر باشد. در این میان، روزنامه‌نگاران باید بر عوامل موثر در جهت‌دهی روایت هوش مصنوعی اشراف داشته باشند، تا خود، قربانی سوگیری در روایت نشوند. چراکه قربانی شدن روزنامه‌نگاران، افکار عموم مردم درباره‌ی هوش مصنوعی را به خطر می‌اندازد.

هوش صنعتی؟

امروزه از موضوعاتی که به هوش مصنوعی مربوط می‌شود، مطالبی مربوط به بهداشت، علم، اقتصاد، کسب و کار، آموزش و فرهنگ هستند. اما موضوعاتی که بیشتر مورد توجه روزنامه‌نگاران قرار گرفته، بیشتر ناظر بر صنایع مانند وسایل نقلیه خودران، دستگاه‌های تلفن همراه و یا بازی‌های کامپیوتری است. این مسأله منجر شده تا برخی، رسانه‌ها را به همدستی با ذی‌نفعان و سرمایه‌داران متهم کنند. درواقع جنبه‌ی پولی و سودآور هوش مصنوعی که منافع صاحب صنایع را تأمین می‌کند، توسط روزنامه‌نگار روایت می‌شود.

رویترز گزارشی منتشر کرده که ادعا می‌کند در انگلستان، تقریباً ۶۰ درصد مقالات مربوط به هوش مصنوعی، مربوط به محصولات صنایع هستند. گوشی‌های هوشمند، خودروها و حتی ربات‌های جنسی نمونه‌هایی از ابتکارات صنایع هستند که روزنامه‌نگاران را به خود جلب کرده است. رویترز همچنین ادعا می‌کند که یک سوم مقالات وابسته به صنایع بوده و ۱۲ درصد تمام مقالات هوش مصنوعی به ایلان ماسک اشاره داشته‌اند. روزنامه‌نگاران اگر خود، وابسته به صنایع نباشند، باید جلوی باز شدن پای سرمایه‌داران به اتاق‌های خبر را بگیرند. روزنامه‌نگاران باید به دیگر بازیگران حوزه‌ی هوش مصنوعی میدان بدهند تا جنبه‌های دیگر هوش مصنوعی مورد توجه قرار گیرد.

هوش مصنوعی یا انسان واقعی

روزنامه‌نگاران علاوه بر روایت هوش مصنوعی به عنوان یک موضوع صنعتی، دچار یک آفت دیگر در گزارش‌دهی هوش مصنوعی می‌شوند. روزنامه‌نگاران علاقه‌ی زیادی به تلقی انسان‌گونه از هوش مصنوعی دارند. آن‌ها هوش مصنوعی را نه مانند یک ابزار یا تکنولوژی، بلکه همچون یک شخصیت و انسان روایت می‌کنند. در سال ۲۰۱۹ دو پژوهشگر به نوع روایت هوش مصنوعی در انگلیس و آمریکا در حوزه مراقبت‌های پزشکی پرداختند. آنان سه روزنامه را طی چهار دهه رصد ‌کردند. آن دو دریافتند که در دو دهه‌ی اول، هوش مصنوعی همچون یک تکنولوژی روایت می‌شده، اما در دهه سوم، مخصوصاً سال‌های انتهایی دهه، هوش مصنوعی شخصیتی انسانی به خود گرفته.

برخی احتمال داده‌اند که نامگذاری و تعریف نقش‌هایی که انسان متولی آن بوده، در انسان‌وار تلقی کردن هوش مصنوعی تاثیر زیادی داشته است. روایت انسان‌وار از هوش مصنوعی می‌تواند پیامدهایی در بر داشته باشد. این امر منجر می‌شود تا هوش مصنوعی را یک موجود مستقل با اراده‌ی آزاد درنظر بگیریم، درحالی که هوش مصنوعی وابسته به سیاست‌ها و خواسته‌های انسان عمل می‌کند. هوش مصنوعی باید ماهیت ابزاری خود را حفظ کند و به عنوان جایگزین انسان تلقی نشود.

لنز سیاسی

جناح‌های سیاسی می‌توانند تاثیر بسزایی در روایت هوش مصنوعی بگذارند. هر جناح از لنز خود به هوش مصنوعی نگاه می‌کند. در این میان، روزنامه‌نگاران گاهی به این مرزبندی سیاسی دامن می‌زنند و موجب تحکیم نظرات سیاسیون پیرامون هوش مصنوعی می‌شوند. رویترز در گزارشی بیان می‌کند که جناح‌های راست‌گرا بیشتر بر جنبه اقتصادی، ژئوپلیتیکی، امنیت ملی و سرمایه‌گذاری هوش مصنوعی تمرکز دارند. درحالی که رسانه‌های چپ‌گرا بر اخلاق هوش مصنوعی، تبعیضات ناشی از دسترسی به هوش مصنوعی، تاثیر تعصبات الگوریتمی در جهت‌دهی به افکار و همچنین به حریم خصوصی توجه بیشتری دارند. روزنامه‌نگاران باید به تأثیر بینش سیاسی بر روایت از هوش مصنوعی توجه کنند. اینگونه می‌توانند فارغ از جهت‌گیری‌های سیاسی روایت خود را از هوش مصنوعی داشته باشند و در زمین سیاستمداران بازی نکنند.

افکار مظلوم عمومی

روایت متنی هوش مصنوعی و توصیف AI در قالب کلمات، کار ساده‌ای نیست. امروزه عوامل گوناگونی بر قلم نویسنده تاثیر می‌گذارند. همچنین در اتاق‌های خبر تنها روزنامه‌نگاران حضور ندارد. سرمایه‌داران، جناح‌های سیاسی، منطق جذب مخاطب و ده‌ها عامل دیگر بر نوع روایت از هوش مصنوعی تاثیر می‌گذارند. این درحالی است که عموم مردم قربانی روایت‌های جهت‌دار خواهند شد. روزنامه‌نگاران باید با شناخت این موانع، افکار عمومی را با آنچه که در واقعیت وجود دارد آشنا سازند، هرچند که رویکرد بی‌طرفانه بسیار مشکل است.