عکس درواقع ثبت لحظات جالبی از فعالیت‌های بشر است و عکس مطبوعاتی علاوه بر این، باید به نحوی ارائه‌دهنده ارزش‌های خبری نیز باشد. در هر حال باید توجه داشت عکس مطبوعاتی با عکسی که به‌عنوان یادگاری در آلبوم خانوادگی قرار می‌گیرد یا حتی زینت‌بخش نمایشگاه‌ها می‌شود متفاوت است. تحرک و هیجان در عکس‌های خبری، روشنی و وضوح از نظر فنی و بزرگ‌نمایی سوژه اصلی در عکس بسیار مهم تلقی می‌شود. تحرک، نشان دادن خشم، نفرت، مظلومیت، نگرانی، دلهره و هر آنچه می‌تواند یک عکس را ممتاز از سایر عکس‌ها جلوه‌گر سازد، به‌نوبه خود در انتخاب آن از سوی ویراستاران (سردبیران) باید مورد توجه قرار گیرد.
انواع عکس‌های مطبوعاتی
تقسیم‌بندی عکس‌های مطبوعاتی کار ساده‌ای نیست. شاید بتوان به تنوع فعالیت‌های بشری و تعداد رویدادهای خبری عکس‌های مطبوعاتی را برشمرد. عکس ملاقات سران کشورها، لحظه انعقاد قراردادها، مسافرت‌های شخصیت‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، عکس رویدادهای ورزشی با توجه به تنوع رشته‌های ورزشی، عکس دادگاه‌ها، مجرمان، جنایت‌ها؛ اما هدف از این تقسیم‌بندی نخست، به‌منظور شناخت عکس‌های مطبوعاتی از نظر محتوا، دوم، از نظر معیارهای انتخاب و سوم، شناخت نوع عکس‌ها برای ارائه برنامه به عکاسان مطبوعات و تهیه آن‌هاست که عبارت‌اند از:
عکس با سوژه‌های متحرک؛
عکس‌های ناگهانی؛
عکس‌های غیرفوری و آرشیوی؛
عکس‌های تزئینی؛
عکس‌های فجیع.
عکس با سوژه‌های متحرک
هر عکس مطبوعاتی باید سوژه متحرکی داشته باشد از جهش و پرش یک دونده گرفته تا سران دو کشور که به هنگام دیدار دست یکدیگر را می‌فشارند و حتی ساختمانی مخروبه ناشی از زلزله یا دیگر سوانح طبیعی. بدین ترتیب تحرک در عکس‌های مطبوعاتی را می‌توان به دو گونه تشریح کرد: متحرک فیزیکی؛ و غیرفیزیکی.
عکس با سوژه‌های متحرک فیزیکی
این عکس‌ها از نوع دیگر متداول‌تر است. هنگام برگزاری یک مسابقه فوتبال مردم انتظار دارند که عکس واقع گل را ببینند؛ یعنی درست هنگامی‌که بازیکن با ضربه‌ای توپ را وارد دروازه حریف کرده است. علاوه بر عکس‌های ورزشی، عکس‌برداری از لحظه‌های هر رویداد دیگر نیز باید تحرک را نشان دهد تا هم بتواند عینیت خبری را منعکس کند و هم به جذب خواننده و فروش بیشتر منجر شود. ثبت حرکت دست‌ها و لب‌ها هنگام ملاقات‌ها، مذاکرات و بازدیدها همه و همه باید حاوی حرکت باشد.
عکس با سوژه‌های متحرک غیرفیزیکی
اینجا دوربین ثبت‌کننده احساسات و حالات درونی سوژه است به‌نحوی‌که در چهره اشخاص یا حتی در طرز قرار گفتن اشیا خود را می‌نمایاند و به عکس تحرک می‌دهد. ثبت حس مظلومیت در چهره انسانی که رویدادی سهمگین بر وی رفته است. ثبت حس نیاز در چهره انسانی گرسنه، ثبت احساس خشم که به‌خودی‌خود عکس القاگر آن به بیننده است ازجمله تحرک غیرفیزیکی است.
عکس‌های ناگهانی
شانس برداشتن این‌گونه عکس‌ها با عکاسانی است که مترصد فرصت و شکارچی لحظه‌ها هستند. ثبت لحظه سقوط فردی از یک ساختمان، بر زمین خوردن یک رهبر سیاسی هنگام پیاده شدن از پلکان هواپیما، به خواب رفتن یک رئیس‌جمهوری یا نماینده مجلس در حین مذاکرات رسمی ازجمله سوژه این عکس‌هاست. رویدادهایی که خبر نمی‌دهد، اما عکاس مترصد لحظه‌ها، در محل حادثه حضور دارد. چنین عکس‌هایی از زیباترین و جالب‌ترین نوع عکس‌ها هستند.
عکس‌های غیرفوری و آرشیوی
عکس‌هایی که به چاپ می‌رسند یا آن‌ها که به دلیلی فرصت چاپ پیدا نمی‌کنند در آرشیو نگهداری می‌شوند تا مجدداً روزی بهانه لازم برای چاپ آن‌ها پیدا شود. نحوه آرشیو هم با پیشرفت تکنولوژی تغییر کرده است، هرچند که هنوز هم عکس به همان صورت سنتی در آرشیو قرار می‌گیرند، با این حال تهیه میکروفیلم از عکس‌ها یا ثبت آن‌ها در حافظه کامپیوتر در بسیاری از روزنامه‌های جهان جای نگهداری به طریق سنتی را گرفته است.
عکس‌های تزئینی
جنبه زیبایی عکس و جاذبه آن، سرعت در انتقال مفهوم و عینی ساختن مطالب نوشتنی همگی سبب می‌شود که از عکس حتی برای زینت بخشیدن به صفحه و زیبایی آن، بهره‌گیری شود. این نوع از عکس‌های مطبوعاتی یعنی عکس‌های تزئینی جنبه خبری ندارند، اما در هر حال به مطالب جنبه تصویری می‌دهد. عکس‌های تزئینی بیشتر در مجله‌ها کاربرد دارد، هرچند که در صفحات غیرخبری روزنامه هم به هر حال جایی برای ارائه پیدا می‌کنند.
عکس‌های فجیع
ثبت لحظات تلخ و شیرین زندگی و فعالیت‌های بشری گاه چنان جذاب است که نگریستن به عکسی از آن لحظات دقایقی طولانی، نگاه را متوجه آن می‌کند. در صفحات پیشین از این لحظه‌ها، عکس‌هایی به چاپ رسیده است که هرچند از زمان عکس‌برداری آن‌ها سال‌هاست که می‌گذرد، اما همچنان گیرا و به‌یادماندنی است؛ اما گاه لحظه‌هایی به وقوع می‌پیوندد که در معیارهای خبری نمی‌گنجد یا فراتر از آن سیر می‌کند و عکس‌های به‌وجود می‌آورد که در یک کلمه می‌توان به آن نام «فجیع» داد.
عکس‌های فجیع درواقع ثبت لحظات غیرمتعارف از زندگی بشری است به‌عبارت بهتر عکسی که روح خواننده را جریحه‌دار می‌کند، او را به سرحد خشم، نفرت و جنون می‌کشاند و عکسی که مهوع است، عکس فجیع نامیده می‌شود.
آیا مطبوعات حق چاپ چنین عکس‌هایی را دارند که روح خواننده را می‌خراشد و در او تأثیر نامطلوب و زننده‌ای باقی می‌گذارند؟ در چنین مواردی همواره دو نظر وجود دارد: موافقان چاپ این نوع عکس‌ها معتقدند که به هر حال واقعه‌ای رخ داده و عکسی از آن تهیه شده و این خود حاوی اطلاع و آگاهی و در یک کلام، دارای خبر است و باید صرف‌نظر از زشت و زیبایی آن و تأثیر منفی بر خواننده به چاپ برسد و الا نوعی سانسور خبری تلقی می‌شود؛ و مخالفان را عقیده بر این است که رسالت و وظایف مطبوعات اقتضا می‌کند که صلاح خواننده را دریابد و در انتشار مطالب و عکس‌های که اثر مخرب بر ذهن باقی می‌گذارد و آنان را از فعالیت روزمره بازمی‌دارد یا حتی با کندی روبه‌رو می‌سازد، باید خودداری شود. انسان‌ها احساسات و عواطف با درجات و نسبت‌های مختلفی دارند.
در میان این دو دیدگاه، نظر سومی هم وجود دارد که چاپ عکس‌های موسوم به فجیع را با توجه به فرهنگ‌ها، سنت‌ها، آداب و نوع هنجار کلی جامعه بررسی می‌کند. گروه سوم می‌گویند برخی از این عکس‌ها اگر به آگاهی و دادن هشدار بینجامد و اثرات مثبت آن از بازتاب منفی آن بیشتر باشد، امکان چاپ می‌یابند، در غیر این صورت چاپ این‌گونه عکس‌ها باید با احتیاط کامل و با در نظر گرفتن خلق‌وخوی جامعه صورت گیرد که بیشتر موارد به چاپ نمی‌رسد.
نظر همین گروه بر این است که عکس‌های غیراخلاقی در هر حال مجاز به چاپ در نشریات عمومی نیستند، حتی اگر در زمره عکس‌های فجیع هم قرار نگیرند.
منبع:
https://vista.ir/m/c/۵luae