چطور خبر آنلاین بنویسیم

کارشناسان دلایل زیر را به‌عنوان خصلت‌های خاص روزنامه‌نگاری آنلاین برشمرده‌اند:

۱.     اینترنت، امکان در هم آمیختن هم‌زمان صدا، تصویر و نوشتار را فراهم می‌کند.
۲.    . در اینترنت امکان لینک دادن وجود دارد.
۳.     فضای اینترنتی نامحدود است.
۴.    امکان انتشار فوری اخبار و اطلاعات در اینترنت وجود دارد.
۵.     در اینترنت، شرایط ارتباط بهتر بین فرستنده و گیرنده وجود دارد. فضای وب از خاصیت تعاملی قوی‌تری برخوردار است.
۶.     بیشتر کاربران اینترنت، مطالب را اسکن می‌کنند.
۷.    خواندن مطالب بر روی مانیتور کامپیوتر، چشم‌ها را خسته می‌کند.
۸.    . میلیون‌ها صفحه آنلاین  برای جلب‌توجه کاربران رقابت می‌کنند.
۹.     امکان شخصی‌سازی  در اینترنت وجود داد. هر کاربر می‌تواند خبرها و مطالب موردنظر خود را جست‌وجو و مطالعه کند.
۱۰.    وب، رسانه‌ای «کاربرمحور»  است.
پابلو ج. بوچکوفسکی در کتاب «دیجیتالی کردن خبر، نوآوری در روزنامه‌های الکترونیک» می‌نویسد: «خبر الکترونیک به‌جای اینکه روزنامه‌نگارمحور باشد، کاربرمحور است و در محیط الکترونیک، کاربران، تأثیر مستقیم به‌مراتب بیشتری بر خبر دارند.» کاربران وب، شبیه افرادی که کتاب یا روزنامه و مجله می‌خوانند، عمل نمی‌کنند، بنابراین نوشتن و آماده کردن متن برای کاربران وب، مستلزم رعایت کردن قواعد خاصی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
شناخت مخاطب
 مخاطب خود را مشخص و محتوای وب را بر اساس نیازهایش متناسب کنید و به او اطلاعات مفید بدهید، زیرا بیشتر مردم از وب‌سایت‌ها برای یافتن اطلاعات موردنیاز استفاده می‌کنند، مگر آنکه سایت شما برای سرگرمی باشد. کاربران همچنین فرصت و حوصله زیادی برای جست‌وجوی اطلاعات در اینترنت ندارند، بنابراین محتوای وب نیازمند فراهم کردن پاسخ‌های مفید و سریع است. اگر کاربران آنچه را می‌خواهند فوری پیدا نکنند، وب‌سایت را ترک خواهند کرد، پس کاربر در فضای وب باید با یک کلیک جواب بگیرد.
قابلیت مرور مطلب
کاربران وب به‌جای آنکه کلمه به کلمه بخوانند، معمولاً پاراگراف به پاراگراف از روی مطلب عبور می‌کنند. مطلب وب باید با یک نگاه خوانده و اسکن شود، نه آنکه مخاطب مجبور باشد مطلب را تا آخر بخواند. با شکستن متون به‌وسیله تیترها و علامت‌ها و برجسته کردن کلمات مهم می‌توان اسکن کردن مطالب را برای کاربران آسان‌تر کرد.
لینک‌دهی مؤثر
لینک دادن  مزیت دنیای وب است؛ با استفاده از لینک‌های مؤثر می‌توان یک داستان را با فراهم آوردن اطلاعات پس‌زمینه تکمیل کرد. لینک دادن همچنین سبب تقویت مفاهیم می‌شود و می‌توان اطلاعات طولانی را به صفحات متعددی تقسیم کرد که همه درباره یک موضوع است. یکی از نشانه‌های وب‌سایت خوب این است که لینک‌های مناسب در اختیار مخاطب باشد.
روانی مطالب
از هر آنچه به‌عنوان امکانات وب در اختیار داریم باید استفاده کنیم تا مطلب در حالتی ترد و شکننده به بخش‌های مجزا تقسیم شود؛ در ضمن هر بخش نیز به‌طور مستقل جوابگوی خودش باشد و سپس این مطالب مجزا از طریق لینک‌های مناسب با هم پیکره واحد را بسازند.
مولتی‌مدیا
در فضای وب از ابتدا باید در فکر تهیه متن و صدا و تصویر باشید. پیش از نوشتن مطلب باید به این فکر کنید که قرار است چه اندازه از گرافیک، نقشه، کاریکاتور و چه قدر از متن بهره بگیرید یا برای مطلب، صدا و تصویر بگذارید. استفاده از گرافیک را در صفحات وب محدود کنید و کل یک صفحه را گرافیک و عکس اختصاص ندهید.
عکس
 در محیط وب، عکس نباید تزئینی باشد. در یک سایت حرفه‌ای عکس یا گرافیک به خدمت تیتر می‌آید. در فضای وب عکس و تیتر در یک رابطه تکاملی با هم حرکت می‌کنند؛ تیتر یک‌چیزی به ما می‌گوید و شرح عکس به تیتر کمک می‌کند. هر کاربری که وارد سایت می‌شود اول تیتر را می‌خواند بعد به‌عکس نگاه می‌کند، بعد شرح عکس را می‌خواند و درواقع شرح عکس در فضای اینترنتی شبیه سوتیتر است در فضای روزنامه‌نگاری. برخلاف شعار قدیمی «عکس در خدمت مطلب است» شعار امروزین این است: «عکس، مطلب است».
کاربرد فونت درشت و لیست‌ها
استفاده از واژه‌هایی که فونت آن‌ها درشت و سیاه  است می‌تواند به مخاطب در یافتن موضوعات اصلی موجود در متن کمک کند. با استفاده از این حروف همچنین می‌توانید عبارات مهم را در متن برجسته کنید؛ البته باید از حروف درشت یا ایتالیک در حد کم استفاده کنید تا مخاطب با شلوغی متن مواجه نشود. همچنین زیر چیزی خط نکشید. از لیست علامات و فضای سفید برای کنترل جریان متن استفاده کنید.
علائم اول پاراگراف‌ها (دایره کوچک توپر، توخالی، ستاره مربع‌های تو پر و توخالی) کمک می‌کنند تا مطلب، تفکیک‌شده به نظر برسد و یا چند موضوع مرتبط به هم به‌صورت یک لیست دنبال هم بیایند؛ برخی این کار را بدون استفاده از علائم و فقط با تورفتگی اول پاراگراف انجام می‌دهند.
ایجاد سازگاری
اصطلاحات و سبک مطالب در سراسر سایت باید با یکدیگر سازگار باشند؛ زیرا ناسازگاری موجب مغشوش شدن و به حاشیه رفتن خوانندگان می‌شود. همچنین متن و طراحی سایت باید هماهنگ و معرف یکدیگر باشد، چراکه هدف اصلی سبک و محتوا کسب موفقیت است.
ساده‌نویسی
به زبان گفتار بنویسید، زیرا طبیعی‌ترین شیوه نوشتن است، اما از اصطلاحات عامیانه، مبالغه‌آمیز و بی‌معنا استفاده نکنید. ساده و واضح بنویسید و در نظر داشته باشید که کاربران تحمل کمتری در قبال متون ناواضح دارند. همچنین به خاطر داشته باشید که وب‌سایت شما می‌تواند به‌وسیله یک مودم مورد دسترس هرکسی در هر نقطه جهان قرار گیرد، بنابراین از محتوای مناسبی استفاده کنید. در ضمن کلی‌گویی نکنید زیرا در فضای وب حرف‌های کلی جایی ندارد.
هرم وارونه، مناسب است
در فضای وب، ساخت هرم وارونه، ساخت خوبی است فقط به یک دلیل که کوتاه است و صفت زیاد ندارد. پاراگراف اول اخبار و متون وب باید حاوی چکیده مطلب باشد و هر صفحه بهتر است با اطلاعات واضح آغاز شود زیرا خواننده به داشتن یک نگاه کلی درباره آنچه در صفحه آمده است نیاز دارد تا ببیند مطلب، موردعلاقه او هست یا خیر؛ مطمئن باشید نخستین تیترگذاری و پاراگراف این توضیح را می‌دهد. نخستین پاراگراف (لید) باید پرقوت و جذاب باشد.
کوتاهی متن
مخاطب حوصله پرگویی و در عین حال کم‌محتوایی را ندارد. خوانندگان وب با مشاهده متون طولانی، احساس نامطبوعی پیدا می‌کنند. خواندن از روی مانیتور کامپیوتر حدود ۲۵ درصد کندتر از خواندن از روی صفحات روزنامه صورت می‌گیرد و چشم‌ها را نیز خسته می‌کند. بر همین اساس گفته می‌شود محتوای هر مطلب در وب باید ۵۰ درصد محتوای چاپی آن باشد. با کوتاه نگه‌داشتن متن، کاربران آسان‌تر می‌توانند آن را بخوانند. کوتاه بنویسید و زوائد را حذف کنید بدون آنکه محتوا را قربانی کنید.
کوتاهی پاراگراف‌ها
پاراگراف‌های کوتاه این پیام را به خواننده ارسال می‌کنند: من آسان هستم، اما پاراگراف‌های طولانی داد می‌زنند: خواندن من مستلزم تقلاست.
تجزیه پاراگراف‌ها یکی از شیوه‌های مؤثر برای اسکن کردن راحت مطالب است. توصیه می‌شود تعداد کلمات پاراگراف‌ها چهل تا هفتاد کلمه باشد. همچنین هر پاراگراف را به یک ایده اختصاص دهید. با این کار، خوانندگان وب‌سایت، مطالب را به‌راحتی اسکن می‌کنند، به نکته مهم هر پاراگراف پی می‌برند و با خیال راحت سراغ پاراگراف بعدی می‌روند و واهمه‌ای نخواهند داشت که چیزی را از قلم انداخته‌اند.
جملات نیز مستقیم، کوتاه، معطوف به پیام و گویا و در حد درک مخاطبان باشند. کلمات و جملات مرکب را کمتر به کار ببرید و به قول یونس شکرخواه سر هر واژه اضافی را به سنگ بزنید. تعداد کلمات هر جمله بهتر است پانزده تا بیست کلمه باشد.
کاربرد تیتر
تیتر بزنید اما پرمعنا؛ تیتر باید بر مفهوم اصلی دلالت کند و در عین حال کوتاه، ساده و جذاب باشد. تیتر اصلی باید در بالای صفحه به‌وضوح دیده شود. اگر متن شما بیش از سیصد کلمه شد حتماً از میان تیترهای کوتاه استفاده کنید.
داشتن دقت
اشتباهات دستوری، تایپی و املایی می‌تواند اعتماد خوانندگان را از بین ببرد. خیلی‌ها متوجه اشتباهات شما می‌شوند. در انتخاب واژه‌ها دقت کنید، اختصارات را به‌طور کامل تشریح کنید، از نقل‌قول‌ها و افعال قوی بهره بگیرید و از نوشتن مطالبی که از نظر درک زمان بیشتری را می‌طلبید بپرهیزید. 

منبع:

۱-  خبر الکترونیک چگونه نوشته می‌شود؟، یونس شکرخواه، فصلنامه رسانه سال دهم، شماره سوم

۲- http://www.imencms.com/Article/۱۱۱۷۲