در سال 1939 زمانی که ملکه الیزابت و پادشاه جرج ششم برای تور سلطنتی به کانادا سفر کرده‌بودند، عکسی از دیدار پادشاه جرج ششم و ملکه به همراه نخست وزیر کانادا، ویلیام لیون مکنزی کینگ، در شهر آلبرتا گرفته شد؛ با گذشت زمان، ویرایش قابل تحسینی از این عکس همه‌گیرتر از نسخه اصلی آن شد؛ به صورتی که در تصویر ویرایش شده، جرج ششم از تصویر ملکه و نخست وزیر حذف شده‌بود. پس از مدتی، تصویر اصلی بازنشر نشده و به فراموشی سپرده‌شد؛ گروهی دلیل این دستکاری را قدرتمندتر و باشکوه‌تر جلوه دادن تصویر نخست وزیر کانادا در رسانه‌ها می‌دانند.
مارشال مک لوهان، فیلسوف کانادایی، رسانه‌ها را به انواع گرم و سرد دسته‌بندی می‌کند؛ طبق دسته‌بندی مک لوهان، رسانه‌ی گرم، رسانه‌ای است که به دلیل ارائه اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر و همچنین تأثیر مستقیم بر روی قوه تشخیص مخاطب، نیازی به استفاده از قوه‌ی تخیل مخاطب ندارد. در مقابل رسانههای سرد، اطلاعاتی مبهم‌تر ارائه داده و در نتیجه، مخاطب برای درک دقیق پیام رسانه‌ای نیاز به بهره‌گیری از قوه تخیل خودش دارد؛ در نتیجه اطلاعات منتقل شده توسط رسانههای سرد، از فردی به فرد دیگر متفاوت است، به همین دلیل دقت و مرجعیت رسانههای سرد، کمتر از دقت و مرجعیت رسانههای گرم خواهد بود. طبق دسته‌بندی مک لوهان، تصاویر، اعم از عکس و فیلم، در هر غالب و محتوایی که تبدیل به پیام رسانه‌ای شوند، رسانههای گرم را تشکیل می‌دهند و در مقابل آن، قالب‌های رسانه‌ای که دارای تصویر نیستند و از کلمات تشکیل شده‌اند، مانند کتاب، سمینارها و جلسات بحث و گفت و گو رسانه سرد نامیده می‌شوند.
با این توضیحات تصاویر به عنوان قالبی گرم برای انتقال اطلاعات، دارای اصالت بوده و معمولاً به عنوان سند و مردک مبنی بر صحت یک اتفاق به کار گرفته می‌شوند؛ این موضوع موجب می‌شوند که صحت و اصالت یک تصویر خبری از اهمیت بالایی برخوردار باشد. اصول خبرنگاری تصویری به ژورنالیست کمک می‌کند با دقت بیشتری به این موضوع نگاه کند. هفت دسته‌بندی مهم و حیاتی اصول اخلاقی-حرفه‌ای خبرنگاری تصویری به ترتیب زیر است:
سوژه‌ها را دستکاری نکنید
در جریان اتفاقات پاییز 1401 یکی از بازیگران ایرانی که در خارج از ایران سکونت دارد، عکسی جعلی منتشر کرد که در آن، نیروی انتظامی ایران، درحال شلیک مستقیم به دختری جوان و زخمی است؛ در حالی که عکس اصلی، عکسی قدیمی از عملیات دستگیری سارقی مسلح توسط پلیس است. ویرایش این تصویر و جایگزین کردن تصویر مجرم مسلح، با دختری که معترض نامیده شده‌بود و انتشار این عکس توسط چهره‌های پرمخاطب و نسبتاً شناخته‌شده باعث شد تعداد زیادی از مردم در داخل و خارج از کشور صحت عکس را باور کنند و ضمن تصویر کردن چهره‌ای نادرست از نیروی انتظامی کشور در اذهان عمومی جهان، به احساسات عمومی صدمه زیادی وارد شد.
یک عکاس خبرنگار، به صورت کلی مجاز به ویرایش تصاویر نیست؛ صحت و اصالت تصویر، مهم‌ترین عنصر یک تصویر خبری است؛ هرچند که در بیشتر دسته‌های عکاسی، تصاویر دستکاری نشده، ارزش بیشتری دارند اما در تصاویر خبری، اصالت یک امر حیاتی است، چرا که تصویر باید نماینده یک اتفاق باشد و باید بتوان به آن استناد کرد. تصاویر و صحنه در ژورنالیسم تصویری، تاجای ممکن باید دست‌نخورده و ویرایش نشده باقی بمانند. همچنین صدای تصاویر خبری باید اصالت داشته‌باشد؛ خبرنگار مجاز نیست صدای تصاویر را کم و زیاد، قطع یا جایگزین کند.
به صورت کلی تمام اقداماتی که موجب سردرگمی مخاطب و دگرگون کردن حقیقت شود در عکاسی خبری مجاز نیست؛ خبرنگار ضمن تلاش برای انتشار یک تصویر واقعی و اصیل، از یک صحنه دست‌نخورده و اصیل، باید مطمئن شود تصویری که منتشر می‌کند هیچ عنصر گیج‌کننده‌ای برای مخاطب را شامل نمی‌شود.
به میزان مفید از احساسات استفاده کنید
تصاویر قدرت زیادی در انتقال احساسات دارند؛ برای میزان احساسی که تصویر شما منتقل می‌کند فایده‌گرایی کنید، فضای جامعه و جهت‌گیری احساسی تصویر خود را بسنجید و اگر نوع و میزان احساساتی که تصویربیان می‌کند برای جامعه مفید بود، آن را منتشر کنید؛ همواره حساسیت بیشتری برای تصاویر خصوصی، غمگین و خشن قائل باشید و تنها درصورت لزوم و صلاح‌دید شما و کارفرمایتان تصاویر واضح را منتشر کنید. در مطالب گذشته بیشتر در مورد تصاویر و احساسات صحبت کرده‌ایم.
خودتان را جای سوژه بگذارید
عکسی که در شرایط خاص از یک سوژه منتشر می‌شود باید برای تمام افراد قابل قبول باشد؛ به علاوه، تنها دلیل انتشار عکس، باید خبری باشد که تصویر ثبت کرده‌است. این عنصر را در تصاویر خود با درنظر گرفتن شرایط متفاوت برای سوژه محک بزنید، اگر تصویری از یک شخص منتشر کرده‌اید از خودتان بپرسید اگر جنسیت سوژه متفاوت بود بازهم این تصویر را منتشر می‌کردم؟ اگر سوژه چاق یا پیر بود، نظرم چه تغییری می‌کرد؟
در تصویری که منتشر کرده‌اید باید به تمام افراد احترام گذاشته شود؛ نباید شأن یک انسان را پایین بیاورد یا مسائل خصوصی کسی را ناخواسته منتشر کند و باعث تخریب ایشان شود. خودتان را جای سوژه بگذارید، آیا پس از انتشار این تصویر، شما راضی خواهید بود؟ اگر پاسخ شما خیر است تصویر را منتشر نکنید.
میانه‌روی کنید
به صورت کلی، اگر تصویری وجود دارد که کمتر توهین آمیز، خشن یا آزاردهنده‌است، اولویت انتشار آن نسبت ب تصاویر صریح بیشتر خواهد بود؛ در انتقال مفاهیم بصری، همیشه تلاش باید بر میانه‌روی باشد و از تصاویر بیش از حد صریح و افراطی اجتناب کرد.
تعصب را کنار بگذارید
زاویه دید انتخابی شما به عنوان خبرنگار، و تصاویری که برای انتشار انتخاب می‌شوند، قابلیت کلیشه‌سازی در افکار عمومی جامعه دارند. تمام تلاشان را بکنید نظر شخصی خود را در صحنه‌ای که برای روایت انتخاب می‌کنید دخالت ندهید. اگر از یک شخص خوشتان نمی‌آید، نباید اجازه دهید نظر شما باعث شود قسمتی از حقیقت را سانسور کنید یا تصویر نامناسبی از این شخص تهیه کنید. در روایت خود نباید یا گوشه‌ای از واقعیت را انتخاب کنید که چهره‌ی یک حزب، گروه یا شخص را در افکار عمومی تغییر دهد یا خراب کند؛ نسبت به تمام سوژه‌ها، مخصوصاً سوژه‌هایی که آن‌ها را دوست ندارید، منصفانه برخورد کنید؛ البته میزانی از تعصب به صورت ناخوداگاه در کار شما تأثیر خواهد داشت، مخصوصا اگر تازهکار باشید، اما با گذشت زمان و تلاش برای روایت منصفانه، تصعب شما کم‌رنگ خواهدشد.
جای خالی این عکس‌ها را حس نمی‌کنیم
حرفه‌ای تعامل کنید
به عنوان یک عکاس خبری باید با همکارانتان تعاملی حرفه‌ای داشته باشید؛ در روابط خود با دیگر خبرنگاران و همکاران، بالاترین استانداردهای اخلاقی را رعایت کنید. نباید تلاش عکاس خبرنگاران دیگر برای ثبت یک سوژه را از عمد خراب نکنید. به هیچ شخص یا اشخاصی مبلغی برای افشای اطلاعات و یا همکاری نپردازید. هیچ امتیاز و هدیه‌ای را در ازای انتشار، یا عدم انتشار جهت‌دار و هدفمند تصاویر قبول نکنید؛ سعی کنید از خود شخصیتی محبوب، قابل اعتماد و متواضع به تصویر بکشید و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی خاص که جایگاه شما را به‌عنوان یک خبرنگار به خطر می‌اندازد را کنار بگذارید.
چیز جدیدی به جهان اضافه کنید
سعی کنید تا جای ممکن از کلیشه‌ها فاصله بگیرید و دیدگاه و زاویه دید منحصربه‌فرد خودتان را به نمایش بگذارید. درباره‌ی جامعه شناسی، روانشناسی و سیاست هم در کنار هنر مطالعه داشته‌باشید و آگاهانه و هوشمندانه موضع بگیرید. به دیدگاه‌های غیرمحبوب و کمتر شنیده شده اهمیت ویژه‌ای بدهید و با تواضع با آن‌ها برخورد کنید. سعی کنید چیزهایی را ببینید که پیش از این کسی به آن‌ها توجه نکرده است تا درنهایت چیز جدیدی به جهان اضافه کنید.
نظر شما