یک عکس و هزار کلمه

اکثر رسانه‌های چاپی از ترکیب کلمات و تصاویر برای بیان اخبار استفاده می‌کنند، اما برخی هم فقط از کلمات استفاده می‌کنند. اگر تابه‌حال روزنامه بدون عکسی دیده باشید می‌دانید که جذاب بنظر نمی‌رسد. این باعث نمی‌شود که شما بخواهید آن را بخوانید.درواقع خوانندگان خواندن آن را به تعویق می‌اندازند و روزنامه توانایی خود را در بیان اخبار دقیق محدود می‌کند. وقتی از «تصاویر» صحبت می‌کنیم، معمولا درمورد عکس صحبت می‌کنیم اما انواع دیگری از تصاویر هم وجود دارند. طراحی‌ها، نقاشی‌ها و سایر کارهای گرافیکی هم به عنوان تصاویر خبری کار می‌شوند. آن‌ها را در یک متن جداگانه بررسی خواهیم‌کرد.

برای چه به تصاویر خبری نیاز داریم؟

سه دلیل اصلی وجود دارد که چرا روزنامه‌ها به تصاویر خبری نیاز دارند.

صفحه خبر را جذاب میکنیم

یک صفحه بدون تصویر فقط یک متن خاکستری است. خسته کننده بنظر میرسد و بسیاری از مردم زحمت خواندن آنچه روی آن نوشته شده را به خود نمی‌دهند. واقعا حیف است! برای بعضی از گزارش‌ها به خوبی تحقیق انجام شده‌است، به خوبی نوشته شده‌اند اما خوانده نمی‌شوند.خواننده‌ای که برای روزنامه پول می‌پردازد انتظار دارد که کار برایش آسان شود.

آن‌ها انتظار دارند که اخبار به گزارش‌های بزرگ و گزارش‌های کوچک تقسیم‌بندی شده‌باشند و به گونه‌ای ارائه شوند که خواندن آن‌ها آسان باشد. روزنامه‌های بدون تصویر خواندن اخبار را آسان نمی‌کنند و حتی سخت‌تر می‌کنند. یعنی روزنامه‌نگاران این روزنامه، کار خود را درست انجام نمی‌دهند.

خبر را راحت‌تر بیان کنیم

همانطور که در متن‌های قبل بررسی کردیم: خبر چیست؟ خبر یک چیز جدید، غیرعادی، جالب، قابل‌توجه و درمورد مردم است. بدیهی است که چیزهای جدید، غیرمعمول، جالب و قابل‌توجه درمورد مردم را می‌توان با تصاویر و کلمات ارتباط داد. همه‌ی گزارش‌ها با تصاویر نمی‌آیند. برخی از آن‌ها با کلمات راحت‌تر از تصاویر بیان می‌شوند درحالی که یک گزارش دیگر ممکن است با تصاویر راحت‌تر و واضح‌تر از کلمات بیان شود.

در انگلستان یک ضرب‌المثل قدیمی وجود دارد که می‌گوید: «یک عکس ارزش هزار کلمه را دارد.» این جمله می‌تواند درست باشد، درصورتی که از نوع گزارشی باشد که با تصویر راحت‌تر بیان می‌شود و درصورتی که تصویر خوبی باشد.

ما در ادامه بررسی خواهیم کرد که چه چیزی یک تصویر خبری خوب ایجاد می‌کند. عکس‌ها گاهی برای گفتن اینکه افراد چه کسانی هستند و رویداد کجا درحال وقوع است استفاده می‌شوند و در مواقع دیگر ممکن است با گزارش همراه شوند. تصویر خبری باید حاوی اطلاعات باشد.

تصویرسازی دقیق

فقط یک نویسنده بسیار با استعداد می‌تواند از کلمات به گونه‌ای استفاده کند که به خواننده اجازه دهد یک صحنه را دقیق تجسم کند. هر خبرنگاری نمی‌تواند به این خوبی بنویسد. یک تصویر می‌تواند به خواننده اجازه دهد ببیند یک شخص، یک مکان، یک ساختمان یا یک رویداد چگونه است.

در جوامعی که تلویزیون ندارند، احتمالا عکس‌های روزنامه تنها راهی باشند که مردم بفهمند این چیزها چه شکلی هستند. حتی در جوامعی که تلویزیون دارند ممکن است برخی مناطق کشور به این اطلاعات دسترسی نداشته باشند و روزنامه‌ها هنوز وظیفه مهمی دارند.

چه چیز یک تصویر خبری قوی ایجاد می‌کند؟

یک تصویر خبر قوی باید درمورد اخبار باشد. یعنی باید درمورد چیزی باشد که جدید، غیرعادی، جالب، مهم و درمورد مردم باشد. تا اینجا تصویر خبری فرقی با خبر ندارد. با این حال تصویر خبری باید سه ویژگی دیگر هم داشته‌باشد:

احساس را منتقل کنید

برای عکاس، وظیفه عکاسی ممکن است خسته‌کننده باشد. ممکن است عکاسی از یک روز فارغ‌التحصیلی یا بازنشستگی یا هرروز در روند عادی زندگی باشد. با این حال، برای افرادی که درگیر داستان می‌شوند، هریک از این‌ها یک رویداد بزرگ است! وظیفه عکاس خبری این است که همان هیجانی را که افراد درگیر در داستان احساس می‌کنند، احساس کند و آن را از طریق تصویر به خوانندگان منتقل کند.

اگر افرادی که از آن‌ها عکس گرفته می‌شود، درگیر موضوع عکس بنظر برسند، عکس حیات و زندگی خواهدداشت.

در زمینه‌ی مناسب عکاسی کنید

عکس یک مرد پشت میز چیزی به ما نمی‌گوید و هیچ روزنامه ای نباید چنین عکسی را منتشر کند. برخی از مردمی که پشت میزها می‌نشینند، شرکت‌هایی اداره می‌کنند که نوشابه تولید می‌کنند. پس از آن‌ها در کارخانه با بطری‌های نوشابه عکس بگیرید.

برخی از مردمی که پشت میزها می‌نشینند، معلم مدرسه هستند. پس از آن‌ها در محوطه مدرسه و در محاصره دانش‌آموزان عکس بگیرید. مردم به دلایل زیادی پشت میز می‌نشینند و این دلیل است که مهم است نه میز! همچنین باید میز بسیار غیرمعمولی باشد تا تصویر برای خواننده جذابیت داشته‌باشد. یک میز با تلفن و چند کاغذ روی آن بسیار کسل‌کننده است. تصاویر خبری همیشه باید سعی کنند شغلی که فرد انجام می‌دهد یا دلیل حضور آن‌ها در اخبار را به تصویر بکشند.

اگر یک معلم مدرسه به دلیل برنده شدن در یک مسابقه نقاشی در اخبار باشد، پس زمینه مربوط به نقاشی خواهد بود. عکس از تدریس کردن او، زمینه درستی به مخاطب ارائه نمی‌دهد.

به معنی تصویر دقت کنید

هر تصویر خبری باید فضای خود را در صفحه داشته باشد. به این معنی که باید داستان را به وضوح بیان کند بدون این‌که نیاز باشد مردم اول گزارش را بخوانند تا بفهمند که تصویر چیست. به عبارت دیگر، هر تصویر خبری باید معنایی داشته‌باشد. تصویر مردی که به یک پنجره‌ی شکسته اشاره می‌کند هیچ معنایی ندارد. اگر این مرد فردی است که دزدها پنجره خانه‌ی او را شکسته‌اند پس گزارش باید درباره احساس او و آسیب وارد شده‌باشد.

تصویر باید خشم یا ناراحتی او را بیان کند. پشت سر او و یک طرف می‌تواند شیشه ی شکسته یا آشفتگی که دزدها بوجود آورده‌اند باشد. به این ترتیب تصویر می‌تواند برای خواننده معنی داشته باشد.

انواع عکس‌های خبری

نمی‌توان لیست کاملی از انواع تصاویر خبری ارائه داد. افراد چهره‌ها، اندازه‌ها و شخصیت‌های متفاوتی دارند؛ تصاویر خبری هم همینطور هستند. فهرستی که در ادامه می‌آوریم فقط یک راهنما برای رایج‌ترین انواع تصاویر هستند.

برخی تصاویر خبری در بیش از یک دسته قرار میگیرند. برای مثال، پرتره یک شخص ممکن است طنزآمیز باشد. همیشه عکاسان خوبی وجود دارند که می‌توانند عکس‌هایی بگیرند که در هیچ دسته ای قرار نمی‌گیرند. این چیزی است که روزنامه‌نگاری را بسیار جالب می‌کند.

عکس از رویدادها

انواع و اقسام اخبار وجود دارند، اما چیزی که به تازگی اتفاق افتاده‌است مهم‌تر است. شاید یک اتفاق غیرمعمول در طبیعت رخ داده باشد مثل زلزله، سیل، طوفان یا خورشیدگرفتگی. شاید اتفاقی افتاده‌ باشد که ساخته‌ی دست بشر است مثل قتل، سرقت، تظاهرات یا رژه.

هر اتفاق تازه‌ی مهمی که می‌افتد خبر است و عکس می‌خواهد. عکس از یک اتفاق، از بسیاری جهات به خوانندگان کمک می‌کند. عکس نشان می‌دهد که آن رویداد واقعا اتفاق افتاده‌است و خوانندگان می‌توانند با چشم خود ببینند. به این ترتیب با روش کردن معنای کلمات به بیان داستان کمک می‌کند.

 نمونه ای از یک کل

عکس نمونه، عکسی است که در مقیاس کوچک نشان می‌دهد که چیز بزرگ‌تر چگونه است. برای مثال عکس از یک دانش‌آموز که سرش را در کتاب فرو برده‌است می‌تواند نمونه‌ای از تمام دانش‌آموزان باشد که با نزدیک شدن به زمان امتحانات در حال مطالعه هستند. این عکس می‌تواند یک تصویر خبری قوی باشد.

نمونه‌ها برای تصاویر خبری بسیار مهم هستند. تصور اینکه ۱۰۰۰۰ نفر از گرسنگی جان خود را از دست بدهند یا ۵۰۰ پناهنده در مرز بازگردانده شوند یا ۳۰۰۰۰ معدنچی اعتصاب کرده‌باشند برای ذهن انسان غیرممکن است. این اعداد بسیار بزرگ هستند و ذهن ما نمی‌تواند با آن‌ها کنار بیاید.

چیزی که مردم می‌توانند درک کنند یک مادر لاغر در حال تماشای مرگ نوزادش از گرسنگی است. آن‌ها می‌توانند ناامیدی یک پناهنده را که دریچه امیدش بسته شده‌است درک کنند. آن‌ها می‌توانند امیدها و ترس‌های یک معدنچی اعتصابی را درک کنند که به دنبال تامین معاش خانواده اش است.

درهر مورد با تقلیل مقیاس وسیع به مقیاس انسانی، داستان قدرت عاطفی پیدا می‌کند. نمونه، تصویری است که یک شخص را نشان می‌دهد اما داستان درواقع برای ۵۰۰، ۱۰۰۰۰ یا ۳۰۰۰۰ نفر است.

همچنین تصاویری وجود دارند که نمونه‌ای از موقعیت‌ها هستند. به این شکل که هر قسمت از تصویر نشان‌دهنده چیزی بزرگ‌تر است. به عنوان مثال، هنگامی که اتحاد جماهیر شوروی ارتش خود را برای اشغال چکسلواکی در اوت ۱۹۶۸ فرستاد، مردم برای اعتراض به خیابان‌های پراگ آمدند. یکی از عکس‌های به یاد ماندنی، مرد جوانی را نشان می‌دهد که مقابل تانک روسی ایستاده و قفسه سینه‌اش را نشان می‌دهد.

این تصویر کل وضعیت را خلاصه می‌کند: مردم ضعیف چکسلواکی که دربرابر روسیه شکست خورده‌اند اما همچنان از پذیرش این شکست امتناع می‌کنند. این یک نمونه درخشان و به یاد ماندنی است.

عکس اشغال چکسلواکی اوت ۱۹۶۸
 

تصویر از مردم

اخبار مربوط به مردم است. این درمورد کارهایی است که مردم انجام می‌دهند و چیزهایی که برای مردم اتفاق می‌افتد. برای گفتن خبر، باید به خوانندگان اجازه بدهیم که بدانند آن افراد چه کسانی هستند و چگونه هستند. یک تصویر می‌تواند این کار را انجام دهد، اگر شخصیت فرد و زمینه را نشان دهد. اگر خبر در رابطه با آتش گرفتن خانه یک مرد باشد نمی‌خواهیم تصویری از لبخند زدن او داشته باشیم. او باید غمگین بنظر برسد و یا در بقایای سوخته خانه‌اش باشد.

افشاگری کردن

اکثر خوانندگان ما فقط چند مکان را می‌بینند و فقط با افراد کمی در زندگی روزمره خود ملاقات می‌کنند. آن‌ها چیزهای زیادی نمیبینند که در اطرافشان رخ داده است زیرا در مکان‌هایی اتفاق می‌افتد که هرگز به آنجا سر نمی‌زنند. بسیاری چیزهای دیگر هم وجود دارد که اکثر خوانندگان ما نمی‌بینند یا نمی‌خواهند ببینند حتی اگر در مکان‌هایی است که از آنجا می‌گذرند. مثل افرادی که در سطل‌های زباله جستجو می‌کنند، جیب‌برها، زورگیرها و ...

این بخشی از وظیفه همه رسانه‌های خبری است که برای خوانندگان یا شنوندگان خود آشکار می‌کنند که جامعه آن‌ها چگونه است و روزنامه‌ها هم تصاویری را منتشر می‌کنند تا مردم جامعه‌ای را که در آن زندگی می‌کنند به وضوح ببینند. این تصاویر ممکن است نشان دهد که برخی مردم در شریط بدی زندگی می‌کنند، بی‌عدالتی اجتماعی وجود دارد، بین برخی قبایل درگیری وجود دارد؛ همه این‌ها ممکن است منفی بنظر برسند اما این نکته را به یاد داشته باشید که مشکلات تنها زمانی اصلاح می‌شوند که مردم از آن‌ها مطلع باشند. وقتی یک اتاق را جارو می‌کنید اولین کار این است که کثیفی‌ها را از زیر میز به وسط اتاق هدایت کنید! فقط در این صورت می‌توان اتاق را تمیز کرد.

روزنامه‌نگاران باید کثیفی‌های جامعه را در معرض دید عموم قرار بدهند تا بتوان آن را پاکسازی کرد. با این حال لازم نیست تمام افشاگری‌ها منفی باشند. خوانندگان می‌توانند فردی را ببینند که بر مشکلات غلبه می‌کند و این به همان اندازه ارزشمند است. مثلا فردی که ناتوانی جسمی دارد با این وجود راهی برای کسب درآمد پیدا کرده است.

طنز و شوخ‌طبعی

یک روزنامه بدون شوخ‌طبعی بخش مهمی از زندگی را از دست می‌دهد. مردم از شوخی لذت می‌برند و اگر یک روزنامه بتواند جنبه خنده‌دار زندگی و در کنار آن جنبه‌های جدی را ببیند، برای مردم جذاب‌تر خواهد بود.

تصاویر زیبا

مردم دوست دارند به تصاویر زیبا نگاه کنند و روزنامه‌ها باید از آن‌ها استفاده کنند. اما نباید از عکس‌های زیبایی که جنبه خبری ندارند طوری استفاده شود که انگار جنبه خبر دارد. البته این بدان معنا نیست که از عکس‌های زیبا استفاده نکنیم بلکه می‌توان از آن عکس‌ها در رویدادهای فرهنگی-هنری استفاده کرد.