داده‌های انسانی در برنامه رادیویی

معمولاً روزنامه‌نگارها برای ارائه مطالب خود به مخاطبان، داده‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند. تجزیه تحلیل داده‌ها می‌تواند در هر موضوعی باشد؛ از سیاست و لابی‌گری افراد صاحب قدرت تا نابرابری در بهداشت و آموزش. در رادیو، تجزیه تحلیل کردن داده‌ها و ارائه آن به مخاطبان می‌تواند کاری چالش‌برانگیز باشد.

وقتی برای برنامه رادیویی می‌نویسیم این مسئله را پیش‌فرض می‌گیریم که مخاطبان توجه کمتری به مطالب دارند. ممکن است درحال رانندگی باشند، ظرف بشورند یا در حال صحبت با کسی باشند. به همین دلیل تولیدات صوتیِ خوب باید اغلب کوتاه و با ایده‌هایی ساده باشند. در داستان‌های صوتی و کتاب‌های صوتی، از صدای محیط و اشخاص مختلف برای فضاسازی استفاده می‌کنیم که گوش کردن به آن برای مخاطب جذاب‌تر شود. از طرف دیگر، تجزیه تحلیل داده‌ها کار خشک و مرتبط با اعداد است!

توضیح نتایج تجزیه تحلیل داده‌ها ممکن است فقط چند دقیقه طول بکشد و این چند دقیقه تمام چیزی است که شما در یک قطعه کامل به آن نیاز دارید.

با وجود این پیچیدگی‌ها چطور باید در برنامه های صوتی داده‌ها را تحلیل کنیم؟ بیایید با مفهوم «اندازه‌گیری» شروع کنیم؛ اندازه‌گیری درواقع همان چیزی است که هنگام تجزیه و تحلیل داده‌ها به آن نیاز داریم. وقتی چیزی را اندازه‌گیری می‌کنیم، معتقدیم که داده‌ی ارزشمندی به مخاطب می‌دهیم. اندازه‌گیری به خودی خود یک هدف نیست بلکه تکمیل کننده‌ی گزارش شماست. یکی از روش‌های گزارش کردن داده‌ها این است که اندازه‌گیری‌هایتان را با یک فرد مرتبط کنید. این باعث می‌شود که تمرکز شنونده بر عنصر انسانی حفظ شود و او به داستان شما اهمیت دهد!

نحوه ترکیب دیتاژورنالیسم با گزارش سنتی

گزارش‌های سنتی و دیتاژورنالیسم با یکدیگر کار می‌کنند تا بتوانند یک گزارش خوب را بیان کنند. گزارشی که در ادامه می‌آوریم مربوط به معادن زغال‌سنگ در ایالات متحده و جریمه متخلفان است. برای این گزارش چندین پایگاه داده توسط سازندگان برنامه بررسی شد و در چند مرحله صدمات و خسارات معدن زغال‌سنگ مورد بررسی قرار گرفت. همچنین شدت تخلفات و صدمات هم اندازه‌گیری شده‌است تا انصاف به بهترین شکل در گزارش رعایت شود. سپس داده‌ها در یک گزارش سنتی ادغام شده‌اند تا جذابیت برای مخاطب حفظ شود. متنی که آورده‌ایم فیلم‌نامه رادیویی این گزارش است:

داده‌ها توسط دو شخصیت بیان شده‌اند؛ مجری (هاوارد برکس) و همسر یک معدنچی زغال‌سنگ که جان خود را در یک معدن ناامن از دست داده‌است (میدلتون).

هاوارد برکس (مجری): مالک این معدن، هشت معدن دیگر را هم مدیریت می‌کند. طبق داده‌های وزارت کار، سوابق ایمنی معادن نشان می‌دهد که او و شرکایش جریمه‌های مرگ‌ومیر در معدن را پرداخت نکرده‌اند، برای معادن دیگر نزدیک به ۱۳۰۰ تخلف ثبت شده‌است! جریمه‌های جدید هم مجموعاً ۲.۴ میلیون دلار بوده که هنوز پرداخت نشده‌است.

میدلتون (همسر متوفی): می‌دونید چی دل آدم رو می‌شکنه؟ من می‌دونم که خدا وعده داده که انتقام کسانی که تحت ظلم قرار گرفتن رو می‌گیره و جبران می‌کنه. اما فکر می‌کنید چرا مسئولین با این افراد برخورد نمی‌کنن؟ چرا مجازات نمیشن؟

هاوارد برکس (مجری): آن‌ها بر اساس مجموعه داده‌ها شرکای زیادی دارند. ما حساب دقیق معادن و جریمه‌های ایمنی آن‌ها را به دست آورده‌ایم. بعد آن سوابق را با داده‌های ۲۰ ساله‌ی وزارت کار مقایسه کردیم. این چیزی است که پیدا کردیم؛ «۲۷۰۰ مالک معدن، تقریباً ۷۰ میلیون دلار جریمه بدهکار هستند» که برخی از آن‌ها سال‌ها عقب افتاده‌اند. برخی به دهه‌ها قبل برمی‌گردند. بویژه، معادنی که جریمه‌های معوق دارند بسیار خطرناک‌تر از معادن دیگر هستند.

پخش این گزارش‌، نزدیک به کریسمس با یک آهنگ دلنشین، مخاطبان را سخت تحت‌تأثیر قرار داد. میدلتون یک شخص واقعی بود. شخصی که اتصال داده‌ها به دنیای واقعی را برای شنوندگان بوجود آورد. اگر صرفاً اعداد بیان شوند، شنوندگان مشغول انجام دادن معادلات ریاضی در ذهن خود می‌شوند. نتایج داده‌ها هم باید به صورت تدریجی مانند لقمه‌های کوچک به مخاطب داده شود.

گاهی اوقات باید به جای استفاده از اعداد دقیق، از کلماتی مانند «سال‌های عقب افتاده» یا «دهه‌های گذشته» استفاده کنید. هنگامی که از اعداد در برنامه صوتی استفاده می‌کنید، اعداد باید گرد باشند؛ بدون رقم اعشاری.

دیتاژورنالیست‌ها بصورت معمول وسواس شدیدی روی اعداد دارند که بسیار تحسین‌برانگیر است، اما باید به خاطر داشته باشیم که وقتی در برنامه رادیویی اعداد را با دو رقم اعشار گزارش کنیم، درگیر دقت کاذب هستیم. برای مثال، اگر متوجه شدیم عددی ۶۴.۲ درصد از چیز دیگری است، نوشتنِ «نزدیک به دو سوم» اولویت دارد. بسیاری از ما دو سوم را به راحتی درک می‌کنیم و نیاز به دقت بسیار زیادی ندارد. اما اگر از عدد ۶۴.۲ درصد استفاده کنید ذهن شنونده را از داستان به اعداد منحرف می‌کنید. بگذارید شنونده داده‌هایتان را بشنود بدون آن‌که روایت و سیر داستان را از دست دهد.

معمولاً در صفحات وب، فرصت بیشتری برای نوشتن جملات پیچیده یا داده‌های گرافیکی وجود دارد. بنابراین نسخه‌های وب و نسخه‌های صوتی کاملاً با یکدیگر متفاوت خواهند بود. اگر گزارش معدن زغال‌سنگ را در یک وبسایت بنویسیم، می‌توانیم به جزئیات بیشتری اشاره کنیم:

یافته‌ها:

• ۲۷۰۰ مالک شرکت معدنی، نزدیک به ۷۰ میلیون دلار جریمه پرداخت نشده دارند.
• ۹ متخلف بزرگ، هرکدام بیش از ۱ میلیون دلار بدهکار هستند.
• معادنی که جریمه خود را پرداخت نمی‌کنند، خطرناک‌تر از معادنی هستند که میزان آسیب بالاتری دارند.
• معادن متخلف با بیش از ۱۳۰۰۰۰ تخلف، همچنان به تخلفات خود ادامه می‌دهند و از پرداخت جریمه خودداری می‌کنند.
• معادن متخلف در سال‌هایی که جریمه خود را پرداخت نکرده‌اند حدود ۴۰۰۰ مجروح داشته‌اند، از جمله حوادثی که منجر به کشته شدن ۲۵ کارگر و معلولیت دائمی ۵۸ نفر دیگر شد.

اهمیت کار تیمی

وقتی تصمیم می‌گیرید که داده‌ها را در گزارش خود ارائه کنید، به خصوص در رادیو، معمولاً نمی‌توانید به تنهایی کار کنید. دیتاژورنالیست، ویرایشگر داده‌ها، هنرمندان صوتی و تصویری و... باید در کار شما حضور داشته باشند.

این افراد هرکدام تخصص خاص خودشان و به همین دلیل زاویه نگاه مخصوص به خودشان را دارند. درنتیجه هرکدام می‌توانند کار شما را از زاویه دید خود بررسی کنند تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.

ممکن است برخی موارد که برای کسی بدیهی است، برای فرد دیگر جالب توجه باشد یا نظر خاصی روی آن داشته باشد. گاهی دیتاژورنالیست‌ها وسواس سختی روی اعداد نشان می‌دهند که دیگر روزنامه‌نگاران این وسواس را ندارند. درنتیجه کمک گرفتن از دیگر روزنامه‌نگاران گزارش صوتی شما را روان‌تر و جذاب‌تر می‌کند. روزنامه‌نگار ادبی می‌تواند به شما کمک کند که داده‌هایتان را درون یک داستان جذاب بیان کنید.

مسئله مهم دیگر این است که روزنامه‌نگاران بیشتر درگیر ضعف‌های تحلیل داده‌ها هستند. اما ویرایشگران داده‌ها بیشتر بر روی نقاط قوت داده‌ها تمرکز می‌کنند.

برای بهبود گزارش رادیویی خود می‌توانید از پیشنهادات زیر استفاده کنید:

• اندازه‌گیری و نکات مربوط به آن را درنظر داشته باشید.
• از یک کاراکتر واقعی برای بیان داده‌هایتان استفاده کنید.
• قربانی دقت کاذب نشوید. ارقام اعشاری ضروری نیستند و فقط شنوندگان شما را کاهش می‌دهند.
• به کار تیمی توجه ویژه داشته باشید.

توجه داشته باشید که داده‌هایتان را به دو بخش «رادیویی/ وبسایت» تقسیم کنید و از آن‌ها جداگانه استفاده کنید. داده‌های وبسایت مناسب رادیو نیستند. هنرمندان تصویرسازی داده جهان را متفاوت می‌بینند و برای وبسایت نظرات آن‌ها بسیار قوی خواهد بود. مخاطبانی که به داده‌های صوتی علاقه ندارند و علاقه‌مند به دیدن داده‌ها هستند، تحت‌تاثیر تصویرسازی شما قرار خواهند گرفت.

درنهایت توجه داشته باشید که قرار دادن داده‌ها در رادیو زمانی سخت است که آن‌ها را بصورت مجزا ارائه کنید. اما زمانی که از داده‌ها به عنوان مکملی برای یک «داستان» استفاده کنید احتمالا موثرتر خواهد بود و شنوندگان بیشتر به آن توجه خواهند کرد.