یک مادر جوان فلسطینی، زخمی و خون‌آلود روی زمین نشسته و نوزاد شهیدش را در آغوش گرفته است. در یک بیمارستان پر از شهید و زخمی، آخرین نجواهای خود با فرزندش را در گوش او زمزمه می‌کند. گاهی کلمات برای روایت یک صحنه، کافی نیستند. شما باید صحنه را به نمایش بگذارید و چند لحظه سکوت کنید تا مخاطب، روایت را درک کند. ویدیو، گاهی اوقات به کمک روزنامه‌نگار می‌آید تا روایتی کامل‌تر داشته باشد.
یکی از ابزارهای روایت، گزارش ویدیویی است که امروزه خبرنگاران زیادی از آن استفاده می‌کنند. شما وقتی وب‌گردی می‌کنید یا به رسانه‌های اجتماعی سر می‌زنید، هر ویدیویی را تا انتها نمی‌بینید. خیلی از آن‌ها را چند ثانیه بعد از شروع قطع می‌کنید. این اتفاق ممکن است برای گزارش ویدیویی شما هم بیفتد. اما می‌توانید با رعایت راهکارهایی از آن جلوگیری کنید.
چرا گزارش ویدیویی؟
شما وقتی جلوی دوربین قرار می‌گیرد و روایت می‌کنید، مخاطب احساس صمیمیت بیش‌تری می‌کند. گویی نزدیک او ایستاده‌اید و صحبت می‌کنید. نشان دادن صحنه‌های داستان، باعث می‌شود تا مخاطب، خود را بخشی از داستان تصور کند. وقتی یک متن را می‌خوانید فقط حس بینایی شما فعال می‌شود. زمان گوش دادن به یک صوت، شنوایی شما عمل می‌کند. اما دیدن یک ویدیو، هر دو حس را درگیر می‌کند. هم‌چنین می‌تواند حواس دیگری را فعال کند. دیدن چند ثانیه از نمای بسته‌ی یک بشقاب قورمه‌سبزی ناخواسته بو و طعم آن را برای شما یادآوری می‌کند. این درگیر کردن حواس در کنار ایجاد صمیمیت، باعث می‌شود ویدیو نسبت به سایر قالب‌های رسانه، اثرگذاری و ماندگاری بیش‌تری در ذهن مخاطب داشته باشد.
اخبار تلویزیونی، نسبت به روزنامه‌ها و رادیو مخاطبان بیش‌تری دارند، اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها داشتن گزارش‌های ویدیویی هستند. همه ما از بیشتر بودن تعداد مخاطبان شبکه‌های اجتماعی تصویری مانند یوتیوب و اینستاگرام، نسبت به پلتفرم‌های متنی و صوتی مانند ایکس (توئیتر سابق) و کلاب هاوس آگاه هستیم. این‌ها نشان از رغبت مردم امروز، به ویدیو دارند. تعداد مخاطبان این قالب، نبست به سایر قالب‌ها خیلی بیشتر هستند. به رزومره‌ی خود نگاه کنید، دوستان و آشنایان شما هر روز برای شما مطالبی را که برایشان جالب بوده است، برای شما بازارسال می‌کنند. دقت کنید چند درصد این محتواها متنی یا صوتی هستند؟ اکثر آن‌ها ویدیو هستند. ویدیوها، سرعت و گستردگی انتشار زیادی دارند.
گزارش ویدیویی، تعداد بازدید زیادی دارد، با سرعت و گستردگی بالایی منتشر می‌شود، راحت‌تر از متن، روایت را تکمیل می‌کند و اثرگذاری بیش‌تری دارد. این مزایا باعث شده تا خبرنگاران به سمت تولید این نوع محتوا بروند.
ویدیو؛ جذاب ولی سخت
ویدیو، مزایای زیادی نسبت به متن دارد اما باید توجه داشته باشید که تولید یک گزارش ویدیویی جذاب، صدها برابر از نوشتن یک متن خواندنی سخت‌تر است. مخاطب متن، حوصله‌ی بیش‌تری دارد و به شما فرصت می‌دهد تا روایت را پیش ببرید. او از فراز و نشیب‌های متن شما لذت می‌برد و مشکلی با طولانی شدن داستان ندارد. اما مخاطبان ویدیو، تحت تاثیر محتواهای مبتذل رسانه‌های اجتماعی، حوصله‌ای برای داستان‌سرایی ندارند. شما وقت کمی دارید تا داستان را روایت کنید و مخاطب را از سوژه آگاه کنید. چند لحظه از دست دادن ریتم کافی برای ویدیو، باعث می‌شود مخاطب خیلی زودتر از آن‌چه که فکر کنید با شما خداحافظی کند. خلاصه نوشتن و حفظ ریتم، تولید یک گزارش ویدیویی را دشوار می‌کند. تنها راه آسان‌تر کردن این مسیر، استمرار است. گزارش ویدویی را در دستورکار خود قرار دهید و هر ماه، داستان چند سوژه را با ویدیو روایت کنید. خواهید دید که به تدریج به زیر و بم این کار مسلط شده‌اید و دیگر مشکلی با آن ندارید.
روایت با ویدیو، قدم به قدم
تهیه یک گزارش ویدیویی، مراحل مختلفی دارد. شما ابتدا باید حرف‌هایی را می‌خواهید جلوی دوربین بزنید را بنویسید. متن شما باید ساده و روان و به دور از کلمات غیرمصطلح باشد. فکر کنید می‌خواهید ماجرا را برای دوست خود تعریف کنید. استفاده از جملات بلند اکیداً ممنوع است. مخاطب وقتی جمله‌ی بلندی را در متن می‌خواند، می‌تواند به قبل از آن نگاه کند و ارجاعات آن را متوجه شود. اما در ویدیو، مخاطب اصلاً دوست ندارد فیلم را عقب و جلو کند و اگر سرنخ از دستش برود، ویدیو را قطع می‌کند. بنابراین جملات خود را کوتاه کنید. کلمات تکراری در ویدیو ده‌ها برابر بیشتر از متن، مخاطب را آزار می‌دهند؛ حتماً از آن‌ها بپرهیزید. هم‌چنین از توصیف چیزهایی که در تصویر مشهود هستند، خودداری کنید. ما از ویدیو استفاده می‌کنیم تا در جاهای مختلف روایت، به جای ما حرف بزند و مخاطب را آگاه کند.
دومین مرحله‌ی تولید گزارش ویدیویی، انتخاب مکان ضبط است. اگر شما به سوژه دسترسی دارید، نزدیک‌ترین محل به سوژه، بهترین مکان ضبط است. برای مثال وقتی سوژه‌ی شما، عدم رسیدگی مناسب به زلزله‌زدگان است، باید بروید کنار چادرهای آن‌ها بایستید و داستان را روایت کنید. اما اگر دسترسی به سوژه، ممکن نیست. دو گزینه پیش‌روی شما است. شما می‌توانید مکانی شبیه به آن پیدا کنید و در آن جا روایت خود را خلق کنید. برای مثال وقتی سوژه‌ی شما نسل‌کشی در غزه است، می‌توانید یک مکان را که آثار جنگ‌زدگی دارد، به عنوان پس‌زمینه خود قرار دهید. گزینه دوم، روایت در یک محیط تقریباً خالی است. شما می‌توانید روی یک مبل یا پشت میز اداری خود بنشینید و داستان را روایت کنید. برای مثال اگر سوژه‌ی شما اختلاس یک مدیر دولتی است، می‌توانید پشت به یک دیوار بایستید و به روایت بپردازید. نکته‌ی مهم در این گزینه این است که صحنه‌ی شما باید تقریباً خالی باشد. سعی کنید هیچ چیز حواس مخاطب را از شما پرت نکند.
مرحله‌ی سوم ساخت گزارش ویدیویی، انتخاب تصاویر است. اگر نزدیک به سوژه فیلمبرداری نمی‌کنید، باید تصاویر و فیلم‌های مرتبط با روایت‌تان را پیدا و انتخاب کنید. این تصاویر، گزارش شما را جذاب و مستند می‌کند. هنگام انتخاب تصاویر، به کیفیت و صحت آن‌ها خیلی دقت کنید. استفاده از تصاویر جعلی یا بی‌کیفیت، روایت شما را خراب می‌کند. گزارش ویدیویی اگر فقط شامل چند دقیقه حرف زدن پشت سر هم شما باشد، هیچ جذابیتی ندارد. این نوع گزارش باید در بخش‌های مختلف خود برش بخورد و جلوه‌های بصری را به نمایش بگذارد.
ویدیو بدون سناریو؛ سرباز بدون اسلحه
برای روایت با ویدیو، چهارمین مرحله، نوشتن سناریو است. شما باید دقیقاً مشخص کنید که در هر ثانیه از ویدیو، چه اتفاقی می‌افتد. مکث بین جملات، زمان و نحوه‌ی پخش شدن تصاویر و حتی زبان بدن خود را مشخص کنید. قبل از ضبط باید یک بار ویدیو را در ذهن خود ساخته باشید. شما قرار است یک روایت را خلق کنید پس باید به تمام ابعاد و جزئیات آن توجه کنید. مهم‌ترین نکته در سناریونویسی، توجه به شروع ویدیو است. شما تنها 3 الی 5 ثانیه فرصت دارید مخاطب را اقناع کنید تا پایان ویدیو را تماشا کند. شما باید در چند ثانیه‌ی ابتدایی او را با یک چیز اغراق‌آمیز مواجه کنید یا در او حس کنجکاوی، ترس و تعجب را ایجاد کنید.
آخرین مراحل تهیه‌ی یک گزارش ویدیویی، ضبط و تدوین هستند. در این مرحله باید کاملاً طبق سناریو رفتار کنید. اگر حین ضبط یا تدوین، ایده‌ای برای تغییر سناریو به ذهن‌تان رسید، عجله نکنید. ایده‌ی جدید را یادداشت کنید و کار را طبق سناریوی اولیه پیش ببرید. وقتی تمام شد با ایده‌های جدید خود نیز ضبط و تدوین را امتحان کنید و با مقایسه‌ی آن‌ها بهترین خروجی را بگیرید. البته شما باید زمان سناریونویسی، دقت و وسواس کافی را به خرج دهید و تا پایان تولید با خیال راحت به آن وفادار بمانید. اگر سناریو به درستی نوشته شود، از وفادار ماندن به آن ضرر نخواهید کرد.
روایت با گزارش ویدیویی
ویدیو، ابزاری ارزشمند در دست خبرنگاران است تا تعداد مخاطبان و اثرگذاری محتوای خود را افزایش دهند. این ابزار به ویژه برای روزنامه‌نگاران تحقیقی، کاربرد دارد. روایت داستان سوژه‌های تحقیقی، با ویدیو می‌تواند آن گزارش را به نهایت اثرگذاری خود نزدیک کند. تولید این روایت، شش مرحله دارد. شما باید حرف‌های خود را بنویسید، مکانی مناسب برای ضبط پیدا کنید، و تصاویری متناسب با روایت خود پیدا کنید. سپس سناریوی ویدیو را نوشته و طبق آن ویدیو را ضبط و تدوین کنید. اگر همه‌ی این مراحله به درستی طی شوند، آن‌گاه شما یک گزارش ویدیویی قابل قبول خواهید داشت.