رسانههای امروز پرشدهاند از محتواهای چند رسانهای؛ محتواهای رنگارنگ با قالبهای متنوع و ترکیبی بیش از دو صورت رسانهای. بسیاری از سازمانهای خبری در حال آزمایش عناصر چندرسانهای هستند زیرا خوانندگان آنها را دوست دارند. اما دلیل مهمتر این است که چندرسانهایها میتوانند به شما کمک کنند تا بهتر داستانها را روایت کنید. اریک زیمرمن و کالوین کون استک از اساتید ارتباطات هاتاوی در ایالات متحده مینویسند:
داستانسرایی چند رسانهای یک چاقوی همه کاره است. داستانهای چندرسانهای میتوانند اشکال مختلفی داشته باشند و شما میتوانید مدل را بیپایان تطبیق دهید تا بهترین شکل را برای داستان و سازمانتان پیدا کنید...
داستانهای چند رسانهای به نوعی تعاملی هم هستند و مخاطب را بیشتر درگیر میکنند. شما با ترکیب انواع مختلف رسانهها، داستانی خلق میکنید که خوانندگان شما میتوانند آن را کشف کنند. وقتی تولید داستانهای چندرسانهای به خوبی انجام شود، میتواند از این نقاط قوت برای انتقال احساسات و ایجاد همدلی به شیوههایی استفاده کند که داستانهای تک رسانهای هرگز نمیتوانند. با این حال، با وجود همه کاره بودن پروژههای چند رسانهای، ماهیت و هسته روزنامهنگاری یکسان است؛ روایت، اصل ماجرای شما است.
داستان سرایی و روایت، از طریق هر رسانهای که ترجیح میدهید، به یک نیاز ضروری برای برندهای خبری دیجیتال امروزی تبدیل شده است. مهم نیست که چقدر به عنوان یک گزارشگر چند رسانهای ماهر هستید، بدون مهارتهای داستاننویسی پیشرفته نمیتوانید پیشرفت کنید. شما باید به همان اندازه که یک محقق و روزنامهنگار هستید، داستاننویس خوبی باشید. قصه گویی نیاز ضروری شما است، اما کافی نیست؛ برای روزنامهنگاری در عصر چندرسانهای، روزنامهنگاران جوان باید بتوانند داستانهایی را به شیوههایی غیر از متن بیان کنند. روزنامهنگار امروز باید بصری فکر کند. شما نمیتوانید برای گفتن داستانهای خود فقط به کلمات تکیه کنید. تطبیق محتوای مناسب با فرم چندرسانهای مناسب بسیار مهم است. شما باید سریع بنویسید و سریع فکر کنید.
شروع کار روزنامهنگار چندرسانهای
لازم نیست در همه چیز متخصص باشید، اما باید دانش گستردهای از ابزارهای چندرسانهای داشته باشید و حداقل در یکی از آنها تخصصتان عمیق باشد.
کار شما چندان زمانمند هم نیست؛ خبرنگاران چندرسانهای در هفت روز هفته و ۲۴ ساعت روز آماده هستند، بنابراین زمانی وجود ندارد که بتوانید به طور کامل «خارج از شبکه» باشید. از آنجایی که از شما انتظار میرود در تمام ساعات شبانه روز به سرعت اخبار را تولید کنید، درست کردن همه چیز سختتر از همیشه است. گاهی اوقات هم، هنگام ارسال اخبار فوری به رسانههای اجتماعی یا مستقیماً در یک سکوی دیجیتال، هیچ ویرایشگری وجود ندارد که به عنوان برنامهی نجات شما عمل کند. با این حال حتی کوچکترین اشتباه هم از سوی خبرنگار چندرسانهای پذیرفته نیست. فقط به این دلیل که میتوانید یک اشتباه دیجیتالی را برطرف کنید به این معنی نیست که در عجله خود برای انتشار، مجاز به اشتباهات کوچک هستید.
برای پیشرفت در این دنیای رسانهای جدید باید به صورت مداوم به اطلاعاتی که با مخاطبان خود به اشتراک میگذارید ارزش اضافه کنید و دلیلی برای پیگیری کار خود به او ارائه کنید. برای این کار چند پیشنهاد وجود دارد:
• توضیح دهید که چه اتفاقی افتاده است
• تجزیه و تحلیل کنید که چرا چیزها اتفاق افتاده یا در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد
• یافته های خود را در متن قرار دهید
• اطلاعات و دادهها را باهم ترکیب کنید
• به گزارش خود عمق دهید
• به درک عمومی از یک موضوع ارزش اضافه کنید
مهارتهای جاودان
شاید روزنامهنگاری چندرسانهای متفاوت با نمونهی سنتی خود باشد اما بعضی از مهارتها همیشه ضروری هستند. مهارتهای اساسیای مثل دانستن نحوه خواندن و تجزیه و تحلیل اطلاعات، هنر تماس با کسی و پرسیدن سؤالات درست برای رسیدن به پاسخ صحیح، درک اطلاعاتی که از اسناد جمع آوری کردهاید و تبدیل آن به چیزی که مردم میخواهند بخوانند، هرگز تغییر نمیکنند و همیشه جزء جعبه ابزار شما هستند. لازمهی روزنامهنگاری، حفظ آن هستهی خلاق و در عین حال تغییر اساسی شیوههای داستان گویی است. در واقع شما در رزونامهنگاری چندرسانهای مهارتهای خود را با ابزارهای جدید بهینه میکنید. روزنامهنگاری، موفق است که بتواند این کار را به سبکی مبتکرانه انجام دهد.
یکی از این مبتکران، کن هرمان، ستوننویس کهنه کار در Austin American-Statesman است. هرمان که در سال ۱۹۷۷ به دلیل پوشش خبری مرگ یکی از نیروهای تفنگداران دریایی ایالات متحده در جریان آموزش برنده جایزه پولیتزر شد، یکی از اولین خبرنگاران چاپی بود که داستانهای خود را با عناصر چندرسانهای مانند ویدئو و صدا تکمیل کرد. او به این واقعیت اشاره کرد که برخی از تلاشهای اولیهاش در روزنامهنگاری ویدیویی نه تنها خوب نبود بلکه «بسیار بد» بود. او توصیه میکند: «اشتباه کنید؛ من قطعاً انجام دادم. اما شما با اشتباه یاد خواهید گرفت که چگونه این کار را انجام دهید و بهتر خواهید شد.» پس اگر تولیدات اولیهتان چندان خوب نبود، نگران نباشید؛ اشتباه مسیر رشد شما است.
روزنامهنگاری امروز
با گذشت زمان مخاطبان رسانههای مکتوب کمتر و کمتر شدند و بسیاری از این رسانهها که همچنان به فعالیت خود ادامه دادهاند، مسیر جدیدی را پیش روی خود باز کردهاند؛ اکثر آنها نسخهی الکترونیکی خود را منتشر کردند، برخی سبکهای تعاملی را پیگیری کردند، قالبهای جدید همچون اینفوگرافی را اضافه کردند و حتی فضای تحت وب خود را با محتواهای صوتی و ویدیویی همراه کردهاند؛ در حداقلیترین حالت مطالب مکتوب خود را با پادکست و تصویر همراه کردهاند. برخی رسانهها پا را فراتر از این موارد گذاشتهاند و سکوهای دیجیتالی خود را هم راه اندازی کردهاند که تولید محتواهای چندرسانهای و تعاملی را به صورت تخصصی دنبال کنند.
در فضای با این رقیبهای قدرتمند و در جهان همواره در حال تغییر، شاید بتوان حرکت به سمت روزنامهنگاری چندرسانهای را حداقل گامی دانست که باید برای بقا برداشت؛ با اطمینانی نزدیک به یقین گفت که اگر مهارت خود را در این زمینه ارتقا ندهید، نباید امیدوار به باقی ماندن نه در فضای روزنامهنگاری باشید.