افزایش مقاومت مخالفان سعودیِ در تبعید

آیا شما آخرین کسی هستید که باقی مانده است؟ دیگر جرات حرف‌زدن ندارند؟ آیا از جان خود نمی‌ترسید؟

این‌ها سوالاتی هستند که بعد از ناپدیدشدن و قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی، در اکتبر گذشته در رسانه‌های بین‌المللی پرسیده می‌شود.

به نظر می رسد هر روز جزییات بیشتری درباره شیوه هولناکی که جان این روزنامه‌نگار را گرفت منتشر می‌شود. با گذشت یک سال از قتل خاشقچی ما همچنان منتظر پاسخی درباره این قتل و پاسخگو دانستن افراد مسئول در آن هستیم.

اما من به این اظهارات همواره یک پاسخ را داده‌ام: «ترس آن‌ها از ما بیشتر از ترس ما از آن‌ها است. آن‌ها جمال را کشتند اما صدای او بلندتر از همیشه شنیده می‌شود.»

وقتی خاشقچی در سال ۲۰۱۷ عربستان را ترک کرد او یک روزنامه بسیار مشهور در کشورش بود. اما به‌دلیل انتقادهایش از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، و دخالت‌های این کشور در یمن از چشم دولت سعودی افتاده بود. اما خاشقچی کشورش را دوست داشت و واقعا بر این باور بود که با زندگی در تبعید می‌تواند با تاکید بر خواسته خود برای اصلاحات به کشور خدمت کند.

حکومت سعودی فکر کرد قتل خاشقچی می‌تواند منتقدان در خارج از کشور را ساکت کند اما این اتفاق تاثیر معکوسی داشت

ترور خاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول، پیام روشنی از سوی ولیعهد عربستان و هشداری به کسانی بود که جرات می‌کنند سوال کنند، انتقاد کنند و او را به چالش بکشند. سرنوشت جمال به ویژه با توجه به اینکه هزاران سعودی در خارج زندگی می‌کنند، هولناک بود و این پیام نگران‌کننده را می‌رساند که مرزها نمی‌توانند افراد را از شر رهبران دیکتاتور امن نگه دارد. برخی با ترور خاشقچی از خود پرسیدند آیا آنچه که برای او رخ داد ممکن است برای من هم اتفاق بیفتد؟

حکومت سعودی فکر کرد قتل خاشقچی می‌تواند منتقدان در خارج از کشور را ساکت کند اما این اتفاق تاثیر معکوسی داشت. من این را بر اساس تجربه شخصی خودم می‌گویم. درست مثل جمال خاشقچی به‌دنبال تبعیدی خودخواسته  از سال ۲۰۱۷ در خارج از کشور زندگی می‌کنم. من عربستان را برای ادامه زندگی در استرالیا ترک کردم زیرا زندگی در وطنم به‌دلیل این که یک کنشگر بودم، امکان‌پذیر نبود.

بسیاری دیگر هم با انتخاب‌های مشابهی مواجه هستند. ولیعهد عربستان از زمان روی کار آمدن تلاش‌هایی را برای به‌اصطلاح مدرنیزه کردن کشور به کار بسته است که از جمله لغو ممنوعیت رانندگی زنان در ژوئن سال ۲۰۱۸ بود اما او از اصلاحات برای سرپوش گذاشتن بر سرکوب وحشیانه مخالفان و مدافعان حقوق بشر استفاده کرد.

لُجین الهَذلول یکی از فعالان حقوق زنان است که از مه ۲۰۱۸ تاکنون در زندان به سر می‌برد و از  قرار حین بازداشت شکنجه شده است. او در امارات تحصیل می‌کرد که ربوده و به عربستان بازگردانده شد. این فعال زن متهم به ارتکاب جنایت‌هایی همچون صحبت با روزنامه‌نگاران خارجی و تقاضای شغل در سازمان ملل شده است. روایت او مانند داستان زندگی جمال خاشقچی بر هزینه‌های کنشگری در عربستان تاکید دارد.

جمعیت مخالفان سیاسی مخالف دولت عربستان از زمان روی کار آمدن بن‌سلمان افزایش یافته است. بنابر آمار کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل، دست‌کم ۸۱۵ سعودی در سال ۲۰۱۷ تقاضای پناهندگی داده‌اند. این رقم در سال ۲۰۱۲ میلادی ۱۹۵ نفر بود. در داخل این کشور، تحقیقاتی که به سفارش دادگاه سلطنتی سعودی انجام شد پیش‌بینی می‌کند که تعداد متقاضیان پناهندگی سیاسی در  عربستان تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰ هزار نفر خواهد رسید.

وقتی که سخنگوی سفارت عربستان در واشنگتن از من دعوت کرد تا با این زن ملاقات کنم، تعجب کردم و پاسخ دادم نمی‌خواهم تا وقتی عدالت درباره قاتل خاشقچی برپا نشده وارد سفارت شود

تشدید سرکوب مخالفان ولیعهد عربستان نگرانی‌هایی را درباره افزایش تعداد مخالفان سعودی در خارج از این کشور به بار آورده اما این امر به سکوت آن‌ها منجر نشده است. افرادی که تاکنون سکوت کرده بودند و ناشناس بودند اکنون تصمیم گرفته‌اند که حرف بزنند. ما مخالفان سعودی اکنون با تاکید بر این مساله تلاش می‌کنیم گفتمان سیاسی و مربوط به مسائل مدنی و حقوق بشر را  به‌طرز بی‌سابقه‌ای در سراسر جهان مطرح کنیم.

در آوریل گذشته، بیش از ۳۰۰۰  مایل را در سراسر آمریکا پیمودم تا درباره وضعیت رفتار با زنان کشورم، عربستان، اطلاع‌رسانی کنم. در مسیر سانفرانسیسکو تا واشنگتن با بسیاری از افرادی ملاقات کردم که درباره داستان جمال خاشقچی چیزهایی را شنیده بودند اما تعداد کمی از آن‌ها درباره زنانی می‌دانستند که امنیت و آزادی خود را در عربستان به خطر انداخته‌اند.

سفرم را با اعتراضی در خارج از سفارت عربستان در واشنگتن به پایان رساندم. جالب اینکه این اعتراض اندکی بعد از معرفی اولین سفیر زن عربستان در آمریکا انجام شد. وقتی که سخنگوی سفارت عربستان در واشنگتن از من دعوت کرد تا با این زن ملاقات کنم، تعجب کردم و پاسخ دادم نمی‌خواهم تا وقتی عدالت درباره قاتل خاشقچی برپا نشده وارد سفارت شود. بعد فهمیدم که این واقعا همان کاری است که مخالفان سعودی انجام می‌دهند: مقابله با دولت عربستان از خارج.

منبع:

واشنگتن پست