احتمالاً با مطالعه‌ی دو شماره قبلی تا بحال متوجه شده‌اید که نوشتن برای گوش بسیار فراتر از صرف قلم دست گرفتن یا فشار دادن دکمه‌های صفحه کلید است. فرآیند نوشتن با انتخاب داستان و اغلب ارائه دادن طرح آن شروع می‌شود. این فرآیند شامل گزارش دادن، ثبت تیپ و پیشنویس نوشتن است. پس از نوشتن پیشنویس، داستان هنوز نیاز به بازبینی و بهتر شدن و صداگذاری دارد. در مقاله‌ی قبلی در مورد اهمیت و جایگاه ارئه و طرح در نگارش برای صوت صحبت کردیم؛ در این شماره بر نحوه‌ی فرآیند نگارش صحبت خواهیم کرد و باید آماده شوید که قلم خود را بردارید و شروع به نوشتن کنید.
نکات گزارش‌دهی
وقتی اولین مقاله را منتشکر کردیم و بحث پادکست را پیش کشیدیم، شاید انتظار داشتید «کاست» بر روی نحوه نوشتن جملات کوتاه و قاطع تمرکز کند؛ البته این بخشی از مهارت‌هاست. اما نوشتن برای گوش با اطلاعاتی که شما جمع‌آوری می‌کنید و انتخاب جزئیاتی که در آن‌ها شامل می‌شوید، شروع می‌شود. همه‌اش درباره‌ی انتخاب است. نوشتن خوب رادیویی، مانند همه‌ی نوشتارهای خوب، با یک فکر خوب، تمرکز و رویکرد استراتژیک آغاز می‌شود.
پیش مصاحبه
کلید نوشتن برای صوت، انتخاب است. فرآیند انتخاب زمانی شروع می‌شودکه ایده پژوهشی خود را در ذهن بسازید. رادیو داستان‌گویی کوتاه است و شما باید در گزارش‌های خود بسیار متمرکز باشید. قبل از مصاحبه‌ی اول خود، باید ایده واضحی از اطلاعاتی که از موضوع مورد نظر می‌خواهید، داشته باشید. بزرگترین اشتباهی که خبرنگاران مبتدی مرتکب می‌شوند، جمع‌آوری خیلی زیاد فایل‌های اولیه (صدا و تصویر) است؛ آن‌ها با این اشتباه با کار بسیار زمان‌بر و دشواری مواجه می‌شوند که مرتب کردن این فایل‌ها است.
به همین دلیل است پیچ (pitch) یا همان ارائه و طرح بسیار مهم است. ارائه کمک می‌کند تا تمرکز شما را روی موضوعات کمتری محدود شود، بنابراین هنگام شروع مصاحبه‌های خود، به طور کلی می‌دانید که مطلب شما درباره چه خواهد بود. ممکن است بگویید که اگر با یک نگرش پیش‌فرض از داستان بیایید، امکان کشف موضوع واقعی را حذف می‌کنید و سوگیری خواهید داشت. مسئله و موضوع ما این نیست؛ ارائه و طرح بهترین حدس شما درباره داستان است، اما این را هم در ذهن دارید که این حدس می‌تواند اشتباه باشد و در میدان عمل ممکن است با داستانی بهتر و درست‌تر مواجه شوید. بسیاری اوقات، افراد این عبارت را که «نمی‌خواهم سوگیری داشته باشم» به عنوان بهانه‌ای برای عدم آمادگی قبل از مصاحبه استفاده می‌کنند. این می‌تواند نشانه تنبلی باشد. شما باید بدانید چه می‌کنید.
برای جلوگیری از جمع‌آوری بیش از حد فایل صوتی، بسیاری از خبرنگاران رادیو با «پیش مصاحبه» شروع می‌کنند. معمولاً پیش مصاحبه ضبط نمی‌شود، بلکه یک گفتگوی به جهت دریافت پیش‌زمینه است. می‌توانید پیش مصاحبه را به عنوان یک مصاحبه‌ی معمولی برای یک خبر روزنامه تصور کنید. این مصاحبه تخصص مورد مصاحبه و پرسش‌های پایه یعنی شش عنصر اصلی را (چه کسی، چه چیزی، کجا، چرا، چگونه و چه زمانی) را مشخص می‌کند. از پیش مصاحبه برای:
- بررسی ارتباط منبع با موضوع داستان خود
- پیگیری موضوعاتی که قصد دارید از منبع بپرسید
- دریافت یک طرح یا خلاصه پاسخ های آن‌ها
استفاده کنید.
در پیش مصاحبه، خیلی عمیق نشوید. ترس اصلی همه‌ی تهیه‌کنندگان صوتی این است که یک منبع در پیش مصاحبه پاسخ عالی‌ای به سؤال شما داشته باشد، اما نتواند آن عبارت برجسته را در ضبط فایل اصلی تکرار کند.
هدف از پیش‌فرض، ایجاد یک بیانیه تمرکز و خط سؤالات برای مصاحبه واقعی ضبط شده شما است.
بیانیه تمرکز
این یک بیانیه یک جمله‌ای است که خلاصه پیام اصلی و انگیزه منبع شما را توضیح می‌دهد. دیوید کندو، مربی (منتور) رادیویی آمریکایی، می‌گوید که یک بیانیه تمرکز باید به شکل «کسی که به دلیلی چیزی را انجام می‌دهد» باشد.
به عنوان مثال، یک بیانیه تمرکز برای یک مصاحبه با مدرس پادکست نویسی درباره آموزش می‌تواند به این شکل باشد: «فلانی دوره پادکست نویسی را ایجاد کرد چون کمک می‌کند تا بر روی گزارش رادیویی و نوشتن خود بهبود بخشید و تمرکز کنید.»
یک بیانیه تمرکز جایگزین ممکن است به این شکل باشد: «فلانی تدریس می‌کند چون که در خون اوست؛ خاندان او همگی مدرس و معلم بوده‌اند و تدریس شغل خانوادگی آن‌ها است.» که این هم یک بیانیه تمرکز معتبر است.
بیانیه تمرکز مشخص می‌کند که چه خط سؤالاتی را باید بپرسید. بیانیه تمرکز را به عنوان مرکز جاذبه مصاحبه ببینید؛ تمامی سؤالات شما باید دور آن مرکز گردش کنند. سعی کنید بیانیه تمرکز خود را در بالای لیست سؤالات خود بنویسید و به طور دوره‌ای به آن ارجاع دهید تا مطمئن شوید سؤالات خیلی از آن دور نمی‌شوند.
خط سؤالات
این لیستی از سؤالات است که می‌خواهید نزدیک به ترتیبی که می‌خواهید پرسیده شوند. خط سؤالات تنها یک خلاصه از سؤالات ممکن است. شما نباید احساس کنید که باید به تمامی سؤالات برسید یا آن‌ها را به دقت و لغت به لغت برای لحظه‌ی ضبط بخوانید. این تنها یک راهنماست؛ اما با نوشتن سؤالات قبل از زمان مصاحبه، حتی اگر هیچ وقت به آن‌ها در مصاحبه واقعی ارجاع ندهید، مطمئن می‌شوید که در هنگام ضبط آماده هستید.
با پیش مصاحبه، یافتن بیانیه‌ی تمرکز و نگارش خط سؤالات، مواد اولیه‌ی گزارش صوتی خود را دارید و کم کم می‌توانید برای کار اصلی آماده شوید. البته موقعیت‌های خاص به شما امکانات خاصی هم ارائه می‌دهد که می‌تواند جزو این مقدمات قرار گیرد و به شما در تهیه‌ی گزارش نهایی کمک کند؛ مثلاً اگر از یک صحنه گزارش تهیه می‌کنید، ضبط فایل صوتی از فعالیت می‌تواند یکی از کارهای جدی شما باشد که البته در شماره‌ی بعدی به ان پرداخت خواهیم کرد.
نظر شما