اینجا ایران، آخرین روز از بهمن ماه سال ۱۳۹۸، اولین مورد ابتلا به کووید ۱۹ به تازگی ثبت شده است. هیچکس فکرش را هم نمی‌کند که این خبر، با چه سرعتی سبک زندگی مردم را تحت شعاع قرار خواهد داد. تغییرات با سرعت زیادی اتفاق می‌افتند. حالا به همه مردم توصیه می‌شود در خانه‌های خود بمانند. مدارس، دانشگاه‌ها و بسیاری از مشاغل تا مدتی نامعلوم تعلیق شده‌اند. کتاب‌ها، روزنامه‌ها، بلیط‌های سینما، حتی دست دادن و ملاقات کردن انسان‌ها به یکباره خطرناک می‌شوند. هرچند هیچ‌وقت دقیقاً تمام این خطرها از نظر علمی تأییدیه نگرفت؛ اما بهرحال سبک زندگی مردم را به کلی متحول کرد. تا اینکه پس از مدت کوتاهی، تقریباً تمام خطرهای بالقوه، جای خود را به نسخه الکترونیکی و بی‌خطر خود دادند. ملاقات‌ها، کلاس‌ها، کتاب‌ها، بلیط‌ها و حتی مراجعه به پزشک‌ها هم رنگ و بوی الکترونیکی به خود گرفت. با این امید که خطر کمتری سلامت جامعه را تهدید کند.
شیوع ویروس کووید-۱۹ در اواخر سال ۲۰۱۹ چالش‌های بی‌سابقه‌ای را برای جامعه جهانی به همراه آورد و تمامی زوایای زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار داد. آمار نشان می‌دهد که تنها یک سال پس از همهگیری کرونا، صنایع مختلف جهان با رکود و رشد منفی روبرو شدند. بر اساس اعلام صندوق بین‌المللی پول (IMF)، رشد اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۰ به میزان -۳.۵ درصد رسید. این عدد نشان دهنده اولین رشد منفی اقتصاد جهان پس از رکود ۲۰۰۸-۲۰۰۹ بود. به همین دلیل بسیاری از صنایع در تولیدات خود با اختلال در زنجیره تأمین مواجه شدند و بسیاری از کسب‌وکارها باید در مواجهه با تعطیلی‌های کامل یا جزئی، به سختی تعادل مالی خود را حفظ می‌کردند. از جمله بخش‌های تأثیرپذیر از سرعت این تغییرات، صنعت رسانه بود که به سبب این شیوع با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی روبه‌رو شد.
مرکز بین‌المللی روزنامه‌نگاران (ICFJ) باتوجه به گزارشی که از کارمندان صنعت رسانه تهیه کرده بود، اشاره کرد که بحران اقتصادی ناشی از کووید-۱۹ اولویت اصلی اکثر کارمندان صنعت رسانه بوده است، به طوری که از هر چهار پاسخ‌دهنده، سه نفر گفتند که ادامه‌ی فعالیت نشریات خود را در طول همهگیری پیش‌رو در اولویت قرار می‌دهند. این گزارش همچنین خاطرنشان کرده بود که حدود هشت نفر از هر ۱۰ پاسخ دهنده حداقل ۵۰ درصد کاهش درآمد را از رسانه‌های خود گزارش کردند.
به‌طور کلی این کاهش درآمد رسانه‌ها، خود تحت تأثیر دلایل دیگری قرار داشت که برخی از آن‌ها بدین ترتیب بودند:
کاهش درآمد تبلیغاتی
شیوع ویروس کرونا منجر به کاهش شدید در هزینه‌های تبلیغاتی شد، چرا که کسب‌وکارها به دلیل عدم اطمینان اقتصادی، بودجه‌ها را کاهش دادند. این کاهش بودجه طور قابل توجهی بر تبلیغات و به‌طور مستقیم بر روی شرکت‌های رسانه‌ای که به درآمد تبلیغاتی وابسته هستند، تأثیر گذاشت و منجر به کاهش قابل توجه در درآمدهای آن‌ها شد.
کاهش در مصرف مصرف‌کنندگان
با عدم اطمینان اقتصادی که ویروس کووید-۱۹ ایجاد کرد، میزان مصرف مصرف‌کنندگان در موارد غیرضروری کاهش یافت. این مسئله بر روی رسانه‌هایی که به فروش اشتراک وتعداد مشترکین وابسته هستند، تأثیر منفی گذاشت؛ زیرا افراد درباره هزینه‌های انتخابی خود بیشتر دقت می‌کنند و ممکن است اشتراک‌ها را لغو کنند.
اختلال در تولید
تعطیلی‌ها و تداوم فاصله‌گذاری اجتماعی، تولیدات رسانه‌ای از جمله تولید برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌ها و رویدادهای زنده را مختل کرد. این اختلال باعث تأخیر در انتشار، لغو یا کاهش کیفیت محتوا شد و بر درآمد و جذب مخاطب تأثیر منفی گذاشت.
غیرقابل پیش‌بینی شدن رفتار بازار
ویروس کرونا رفتار مصرف‌کنندگان را تغییر داد و این رفتار متفاوت، به تغییرات در الگوی مصرف رسانه‌ای منجر شد. برخی از بخش‌ها، مانند مسائل مرتبط با سفر و شیوه زندگی، به طور ویژه تحت تأثیر قرار گرفتند.
همچنین تأثیرات تجمیعی از کاهش درآمد، کاهش مصرف مصرف‌کنندگان و اختلالات تولید باعث فشار مالی بلندمدت بر رسانه‌ها شده است؛ این اتفاق برنامه‌ریزی برای آینده و سرمایه‌گذاری در نوآوری را دشوارتر کرد.
با وجود تمام آسیب‌هایی که شیوع ویروس کرونا به صنایع رسانه‌ای وارد کرد، به صورت کلی بزرگ‌ترین فرصتی که در صنعت رسانه، به وسیله شیوع کووید۱۹ ایجاد شد، افزایش سرعت تبدیل دیجیتال (Digital Transformation) بود.
تبدیل دیجیتال فرآیندی است که در آن سازمان‌ها و افراد از فناوری‌های دیجیتال برای بهبود و تغییر ساختارها و فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند. این تغییر به هدف افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، بهبود تجربه مشتری و ایجاد ارتباطات بهتر با مخاطبان انجام می‌شود.
به دلیل همهگیری ویروس کرونا و کاهش شدید مراجعات حضوری، مفاهیمی مانند وبینارها، کلاس‌های آنلاین، همکاری‌های از راه دور، نوآوری در تبلبغات آنلاین، نشریه‌های غیر فیزیکی، ارتباطات اجتماعی از راه دور و مخصوصاً دولت الکترونیک مجبور به یشرفت سریع و قابل توجهی شدند؛ به طوری که این همهگیری، فرآیند دیجیتالی شدن جهان را سال‌ها جلوتر برد.
اگرچه به‌نظر می‌رسد که ضررهای زیادی به اقتصاد صنعت رسانه جهان وارد شده است، اما تسریع این تغییرات اجتناب ناپذیر، باعث شد صنعت رسانه سال‌ها به جلو حرکت کند و این تغییر ناگهانی، جای خالی‌ای از خود به جا بگذارد که بستر مناسبی برای رشد و پیشرفت بنگاه‌های نوآور و تازه‌کار را فراهم کند. به همین دلیل، درواقع آسیبهای اقتصادی وارده به بدنه صنعت رسانه، باعث شد رقابت رسانه‌ها شکل غیر انحصاری‌تری به خود بگیرد و همچنین، از ساختارهای سنتی خود فاصله پیدا کند.
نظر شما