دو دوتا چهارتای، یک دیتاژورنالیست

شما می‌توانید روزنامه‌نگاران یا دانشجویان روزنامه‌نگاری را در سرتاسر جهان با این جمله به خنده بیندازید: «ما همه می‌دانیم که شما به خاطر انجام عملیات‌های ریاضی وارد حرفه روزنامه‌نگاری شدید.» خنده‌ها به این دلیل است که بیشتر روزنامه‌نگارها خود را در درجه‌ی اول یک داستان‌نویس و هنرمند دنیای کلمات می‌دانند. 
برای آن‌ها اعداد، نگران‌کننده، خسته‌کننده یا مانعی برای نوشتن گزارش هستند. علاوه بر این، ازنظر ریاضی‌دانان و متخصصان علم آمار، بی‌کفایتی و ناتوانی روزنامه‌نگاران در برخورد با اعداد طی چنددهه گذشته افزایش داشته‌است. آن‌ها روزنامه‌ها و وبسایت‌ها را بررسی می‌کنند، به رادیو گوش می‌کنند و اخبار تلویزیون را تماشا می‌کنند تا هرزمان که روزنامه‌نگاران اعداد و ارقامی را گزارش کردند، اشتباهات را پیدا کنند.
کتاب «ریاضی‌دانی که روزنامه می‌خواند» - A Mathematician reads the newspaper- نوشته ی John Allen Paulos در رابطه با اشتباهات ریاضی روزنامه‌نگاران بود. این کتاب دنباله‌ی کتاب قبلی او با عنوان «بی‌شمار» -Innumeracy- بود که درباره انتقاد به دانش ریاضی در بسیاری از حرفه‌ها بود و روزنامه‌نگاران هم در بین این جمعیت کثیری که اشتباه می‌کردند حضور داشتند.

این کتاب و سایر متخصصان علم آمار می‌گویند که روزنامه‌نگاران از اعداد متنفرند و نمی‌توانند عملیات‌های ریاضی انجام بدهند و شاید هرگز نتوانند. اما این استدلال در دو دهه گذشته رد شده‌است. این تغییر را می‌توانیم از شروع کار دیتاژورنالیسم‌ها ببینیم. آن‌ها هرنوع عملیات ریاضی را که لازم باشد انجام می‌دهند؛ رمزگشایی از بودجه، بررسی حقوق‌ها، بررسی نرخ تصادفات و قتل‌ها. این روزها روزنامه‌نگاران دائما درحال شمارش اعداد و مقایسه آن‌ها هستند.
مطمئنا تا دهه ۱۹۸۰، این نوع روزنامه‌نگاری بسیار نادر بوده است و روزنامه‌نگاری که تفاوت بین میانگین و میانه را درک کند یا درصد اختلاف را محاسبه کند وجود نداشته است. Brant Houston روایت می‌کند در دهه ۱۹۸۰ که در Kansas City Star مشغول به کار بوده‌است، یک ویراستار بلد بوده‌است که با کاغذ و مداد، درصد را حساب کند. برای همین گاهی اوقات یک صف از خبرنگاران پشت میز او منتظر می‌ماندند تا محاسباتشان را به او بسپارند.
یک مثال از این اشتباهات در طول سال‌ها گزارش های خبری بود که در جریان مذاکرات بین صاحبان تیم‌های ورزشی و بازیکنان، به نفع صاحبان تیم‌های ورزشی تمام می‌شد-بدون آن‌که روزنامه‌نگار متوجه شده‌باشد. آن‌ها در گزارش‌ها به جای آن‌که میانه دستمزد بازیکنان را عنوان کنند، میانگین را حساب می‌کردند. درنتیجه دستمزد هنگفت چند بازیکن ستاره، میانگین را بسیار بالا می‌برد. مردم تصور می‌کردند که تمام بازیکنان میلیونر هستند درحالی که اگر از میانه استفاده کرده‌بودند متوجه می‌شدند تعداد بسیار زیادی از بازیکنان زیر میانگین حقوق می‌گیرند.
درموارد دیگر روزنامه‌نگاران میگفتند عدالت آن است که درصد افزایش دستمزدها برابر شود درحالی که برای مثال اگر ۳ درصد افزایش دستمزد درنظر بگیریم، این رقم برای کسی که ۱۵ میلیون حقوق می‌گیرد «۴۵۰» هزار تومان است و بسیار بیشتر از کسی است که ۳ میلیون تومان حقوق می‌گیرد. او تنها «۹۰» هزار تومان افزایش حقوق خواهد داشت.

روزنامه‌نگاران بدون دانش ریاضی حتی در محاسبه اعداد خام هم شکست می‌خورند. اسم یک شهر را براساس تعداد کل قتل‌ها، "پایتخت قتل کشور" می‌گذارند، درحالی که آن شهر نرخ قتل بسیار کمتری نسبت به سایر شهرها دارد.
یک تقاطع جاده، براساس کل تعداد تصادفات را خطرناک‌ترین تقاطع در نظر می‌گیرند درحالی که تقاطعی که سالانه صدهزار خودرو در آن رفت و آمد می‌کنند و ۱۰۰ تصادف دارد، خطر بسیار کمتری نسبت به تقاطعی دارد که تنها ده هزار خودرو در سال از آن جا عبور می‌کند. 
این اشتباهات برای روزنامه‌نگاران شرم آور است برای همین سارا کوهن، روزنامه‌نگار با سابقه و مدرس دیتاژورنالیسم می‌گوید:« فکر می‌کنم ما هیچوقت نمی‌توانیم از عددی بدون ترس از مجازات استفاده کنیم.»
کتاب او با عنوان «اعداد در اتاق خبر» - Numbers in the Newsroom- یک کتاب بسیار ارزشمند برای علاقمندان به دیتاژورنالیسم است.
در اواخر دهه ۱۹۸۰ بود که گروه کوچکی از روزنامه‌نگاران شروع به کار با اعداد و استفاده از قدرت آن‌ها در گزارش‌های خود کردند. آن‌ها همچنین spreadsheet یا صفحات گسترده را ایجاد کردند. آن‌ها دیگر از ریاضیات اجتناب نمی‌کردند.
البته باید به این نکته توجه شود که علم ریاضی که تاکنون به افراد یاد می‌دادند فاقد رویکرد و دیدگاه مناسب بوده‌است. در آموزش ریاضی باید بر اصولی تمرکز شود که به روزنامه‌نگاران اجازه دهد که ریاضی را با روش کاربردی یاد بگیرند. یعنی تجزیه تحلیل اعداد، قرار دادن آن‌ها در متن و تشخیص صحت اعداد یا گمراه‌کننده بودن آن‌ها.

کارگاه‌های بسیاری در سرتاسر جهان برای دیتاژورنالیسم تشکیل شده‌است که باعث شده روزنامه‌نگاران درک بالاتری از اعداد پیدا کنند و درنتیجه واضح‌تر درمورد اعداد بنویسند.
اگر اعداد بتوانند نابرابری‌های قومی تکان‌دهنده، تعداد پل‌های ناایمن و خراب یا نرخ قتل‌های یک شهر را نشان بدهند دیگر خسته‌کننده نخواهند بود.
استفاده از صفحات گسترده، مثل Microsoft Excel یا Google Sheet انجام عملیات‌های ریاضی را بسیار آسان‌تر کرده‌اند زیرا روزنامه‌نگاران می‌توانند با وارد کردن اعداد، به محاسبات خودکار تکیه کنند. این باعث افزایش اعتماد روزنامه‌نگاران به تفسیر آمار، نظرسنجی‌ها و تشویق آن‌ها برای استفاده از روش‌های آماری پیشرفته‌تر شد. 
نمونه‌های زیادی از گزارش‌های موثر که با این روش نوشته شده اند وجود دارد. یکی از این موارد کشف تبعیض علیه خارجی‌ها در بازار مسکن آلمان بود. چرا هانا برای دیدن آپارتمان و اجاره آن دعوت میشد اما اسماعیل نه؟ روزنامه‌نگاران متوجه شدند کسانی که درخواست اجاره مسکن می‌دهند اگر نام عربی یا ترکی داشته‌باشند اغلب نادیده گرفته می‌شوند.
سال‌ها پیش خبرنگاری که به تازگی آموزش صفحات گسترده را دیده‌بود متوجه شد شهری که پوشش می‌دهد، به طور یکسان درصد تغییرات بودجه سالانه‌اش را اشتباه محاسبه کرده‌است. یا برخی دیگر خبرنگارها متوجه شدند که شرکای سیاسی دولت‌ها حقوق بسیار بیشتری نسبت به کارمندان عادی دریافت می‌کنند و...

صفحات گسترده به عنوان ابزار اولیه
با یک صفحه گسترده، روزنامه‌نگار کار شمارش و محاسبه اعداد را به نرم‌افزار می‌سپارد تا خودش بر هدف و نتیجه تحقیقاتش تمرکز کند. همچنین راه را برای درک آمارهای پیشرفته‌تر باز می‌کند.
ابزارهای ریاضی در یک صفحه گسترده را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ مدیریت داده‌ها و محاسبه داده‌ها. مدیریت داده‌ها که در آن شمارش بصورت خودکار در صفحه گسترده تکمیل می‌شود شامل موارد زیر است:

• فیلتر کردن داده‌ها براساس یک معیار 
• مرتب کردن برای معنا بخشیدن به اعداد با نگاه کردن به آن‌ها – از کم به زیاد یا از زیاد به کم
• گروه‌بندی موضوعات و جمع‌بندی و شمارش اعداد در هر دسته

محاسبات اساسی و مهم که برخی از آن‌ها می‌تواند به صورت خودکار و برخی توسط روزنامه‌نگار انجام شود عبارتند از:

• خلاصه‌کردن یک ستون یا ردیف اعداد
• تعیین میانگین یا میانه یک ستون
• محاسبه درصد اختلاف
• محاسبه مقدار و نرخ و رتبه
• محاسبه نسبت ها

مدیریت اطلاعات

بیایید با فیلتر کردن شروع کنیم. یک پایگاه داده سوانح قایقرانی تفریحی در ایالات متحده هست که جزئیات حوادثی را که منجر به مرگ می‌شود دارد. در اینجا نمونه‌ای از آن داده‌ها وجود دارد که احتمالاً از بسیاری کشورهای دیگر هم جمع‌آوری شده‌اند. با استفاده از تابع فیلتر در یک صفحه گسترده، روزنامه‌نگار می‌تواند به سرعت به سوال زیر پاسخ بدهد:
چندنفر که جلیقه نجات نداشتند -pfd.worn- و نمی‌توانستند شنا کنند -swim.abil- غرق شدند و جانشان را از دست دادند؟

به نظر می‌رسد که نزدیک به دو سوم مرگ و میر ناشی از غرق شدگی مربوط به افرادی است که نمی‌توانستند شنا کنند و جلیقه نجات به تن نداشتند. قسمتی از داده‌ها در زیر نشان داده می‌شود. تنها کاری که روزنامه‌نگار باید انجام بدهد این است که روی نماد فیلتر کلیک کند، یکی از فلش‌های اسکرول در یک ستون را انتخب کند و معیارش را مشخص کند. ارزش و اهمیت ژورنالیستی استفاده از این ابزار، بلافاصله مشخص می‌شود؛ به این علت که روزنامه‌نگار اکنون گزارش و داستانی دارد که نشان می‌دهد برخی مرگ‌ها قابل پیشگیری بوده‌اند.

مرتب‌سازی اعداد می‌تواند آن‌ها را معنادار کند و حتی معنای سیاسی آن‌ها را هم نمایان کند. به عنوان مثال سازمان بهداشت جهانی سالانه گزارشی درباره امید به زندگی در مردان و زنان هرکشور منتشر می‌کند. گزارشی که کشورها را براساس حروف الفبا مرتب کرده‌است.
حالا شما کشورها را براساس بیشترین امید به زندگی تا کمترین امید به زندگی مرتب کنید. این می‌تواند شروع گزارشی درخصوص چرایی بالا بودن یا پایین بودن امید به زندگی در یک کشور باشد. می‌توانید اختلاف امید به زندگی زنان و مردان را هم نگاه کنید و احتمالا بتوانید در رابطه با کشوری که امید به زندگی در مردان و زنان اختلاف بسیاری دارد یک گزارش خوب بنویسید. 

گروه‌بندی اعداد دسته‌ها و شماره‌ها یا جمع‌بندی آن‌ها می‌تواند نمای کلی ارزشمندی از مجموعه داده‌ها ارائه دهد. صفحه گسترده یک ابزار عالی برای خلاصه کردن داده‌ها دارد که به آن جدول محوری می‌گویند. بیایید نگاهی بیندازید به این موضوع که چگونه این ابزار می‌تواند به کشف اینکه کدام خرده فروش بیشترین اسلحه را در میسوری می‌فروشد کمک کند. با کلیک بر روی برگه Insert و سپس روی نماد جدول محوری، روزنامه‌نگار میتواند تعداد مجوزهای یک کسب و کار را بشمارد. 

با مرتب سازی از زیاد به کم براساس تعداد مجوزها، می‌توان دریافت که شرکت Walmart بیشترین مجوزها را برای فروش اسلحه در میسوری دارد.

در تمام این مثال‌هایی که ما آوردیم، روزنامه‌نگار فقط باید یک محاسبه را انجام دهد؛ تفریق. نرم‌افزار تمام شمارش و کارهای دیگر را انجام می‌دهد.