ایده همراه کردن مردم در رویدادهای خبری و مواقع اضطراری ایده‌ی جدیدی نیست؛ جمعیت، به طور کلی همیشه بخش مهمی از شکل‌گیری و درک اخبار بوده است. فناوری‌های اجتماعی مانند توییتر، فیسبوک، یوتیوب و سایر فناوری‌ها به ما این امکان را می‌دهند تا در مقیاسی بسیار بزرگتر اطلاعات کسب کنیم و اخبار را با سرعت بیشتری ارائه کنیم.
البته این به معنای نبود نقص در این فرایند نیست! اما اگر وضعیت معمول را درنظر بگیریم، وضعیتمان بهتر از گذشته است. فقط به این فکر کنید که چگونه حقایق و رویدادهای خبری در گذشته‌ای نه چندان دور به دست می‌آمدند؛ وقتی جنگی شروع می‌شد، طوفانی رخ می‌داد یا بمبی در جایی منفجر می‌شد، اغلب روزنامه‌نگاران کمی در آن اطراف حاضر بودند.
منابع، اطلاعات را به یک خبرگزاری منتقل می‌کردند و سپس فرایند پر زحمت راستی‌آزمایی آن وقایع براساس مصاحبه با شاهدان، تماس تلفنی و غیره آغاز می‌شد.
اکنون ما در عرض چند دقیقه یا حتی چند ثانیه پس از وقوع یک اتفاق، به ویژه اتفاقات ناگهانی و غیرقابل پیشبینی، از آن‌ها مطلع می‌شویم. میتوانیم به جای گوش کردن به نظرات تنها یک یا دو شاهد، در توییتر صدها یا حتی هزاران اظهارنظر درباره آن اتفاق را مطالعه و بررسی کنیم. برخی از آن‌ها احتمالاً اشتباه هستند، همانطور که در بمب‌گذاری بوستون و سایر موقعیت‌های اضطراری که در متن‌های گذشته راجع به آن‌ها گفتیم، اطلاعات اشتباه وجود داشت. اما در مجموع میتوانیم تصویری نسبتاً دقیق از آن چیزی که اتفاق افتاده و چگونگی وقوع آن را سریع‌تر از گذشته به دست آوریم.
شناسایی، تأیید و ارتباط با منابع
در بیشتر موارد، نقطه شروع، شناسایی منابعی است که قابل اعتماد باشند و سپس از آن‌ها اطلاعات بگیرید و تأیید کنید. اندی کاروین از NPR (National Public Radio) با افرادی که شخصاً می‌شناخت شروع به کار و از آن‌ها برای کشف منابع دیگر استفاده کرد؛ او چیزی به اسم «اتاق خبر توییتر» ساخت. کاورین سال 2011 در مصاحبه‌ای گفت: «آن‌چه بنظر من واقعاً مهم است توجه به این است که افراد در توییتر و گاه در فیسبوک با چه کسانی در ارتباط هستند. من در هر کشوری که می‌شناختم، تعداد زیادی منبع داشتم.»
کاروین همچنین از افرادی که می‌شناخت خواست تا منابع دیگری را از طریق توییتر یا هشتگ‌های خاص پیدا کنند. به همین شکل با گذر زمان او فهرستی از صدها منبع ارزشمند جمع‌آوری کرد.
شبکه‌ی ارتباطی مؤثر حتی می‌تواند شما را به یک خبرنگار برون مرزی تبدیل کند درحالی که در دفتر کار خود نشسته‌اید و قصدی هم برای سفر ندارید. در شماره‌های قبلی کم و بیش در این باره و نقش رابطین خبری در کشورهایس مخلف شاره کرده‌ایم.
البته حواستان باشد هر گروهی در شبکه‌های اجتماعی نمی‌تواند منبع مناسبی برای اخبار باشد و رابطین خود را باید به دقت انتخاب کنید؛ همچنین اگر از گروه‌هایی غیر از شبکه‌ی ارتباطی خود اخبار را دریافت می‌کنید روش‌های صحت سنجی که در شماره‌های قبلی به آن‌ها پرداخته‌ایم را حتماً به خاطر داشته باشید.
تمایل به کار در این زمینه، یک دوربین دیجیتال، اتصال به اینترنت، یک لپتاپ، حساب ایمیل و مجموعه‌ای از منابع می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. هرچه بیشتر با منابعتان تعامل داشته باشید و درمورد آن‌ها اطلاعات کسب کنید، نقاط ضعف و قوت هرکدام از آن‌ها را خواهید فهمید. همانطور که فهرست منابع شما بزرگتر و طولانی تر می‌شود، می‌توانید الگوی اشتراک مطالب و گزارش دادن منابعتان را تشخیص دهید. این موضوع در تأیید اطلاعات به شما کمک زیادی خواهد کرد.
مسئولیت‌پذیر باشید!
نکته‌ای که هرکسی، چه روزنامه‌نگار چه غیر روزنامه‌نگار، باید در ذهن داشته باشد این است که هنگام جمع‌آوری و راستی‌آزمایی اطلاعات، او هم برای دیگران یک منبع اطلاعاتی است! این بدان معناست که هرگونه اطلاعات غیرمستندی که در حین راستی‌آزمایی منتشر می‌کنید، می‌تواند یک سردرگمی بزرگ ایجاد کند و به پخش شایعه پیرامون رویداد دامن بزند.
پس هنگام توییت زدن یا ارسال جزئیات مختلف درباره‌ی یک حادثه حتماً صحت اطلاعات را درنظر داشته باشید. بهترین رویکرد این است که تا حد امکان اطلاعات مختلفی درمورد اتفاقاتی که درحال رخ دادن است جمع کنید و مکرراً به دنبال‌کنندگان خود در شبکه‌های اجتماعی بگویید که درحال بررسی اطلاعات هستید و از آن‌ها کمک بخواهید.
برای جلوگیری از سردرگمی، درمورد تمام مطالبی که می‌دانید و مطالبی که نمی‌دانید شفاف عمل کنید و اعلام کنید که برای کدام بخش از اطلاعات نیاز به بررسی بیشتر دارید.
الگوریتم‌ها و جستجوهای خودکار می‌توانند حجم عظیمی از محتوا را در مورد رویدادهای خبری فوری، تولید کنند. اما مسلماً فقط انسان‌ها می‌توانند آن مقدار از محتوا را به روشی کارآمد بررسی و معنا کنند. همانطور که بارها اشاره کردیم، بهترین ابزار برای اینکار داشتن فهرست گسترده‌ای از منابع است.
با این حال، وارد شدن به این نوع رابطه با منابع را نباید ساده درنظر بگیرید. باید آماده باشید که همان اندازه که منابع در شرایطی که به کمک آن‌ها احتیاج دارید به شما کمک می‌کنند، شما هم به همان اندازه در رویدادهای دیگر به آن‌ها کمک کنید.
روزنامه‌نگاری شهروندی و روزنامه‌نگاری حرفه‌ای
درست است روزنامه‌نگاری شهروندی و شبکه‌های اجتماعی کمک بزرگی به خبرنگاران برای دسترسی به اخبار کرده است اما بسیاری افراد این موضوع را آفتی برای روزنامه‌نگاری حرفه‌ای می‌دانند؛ درست است منابع شما به مراتب بیشتر شده است و دسترسی به اخبار بسیار آسان، اما همین امر روزنامه‌نگاری را به حرفه‌ای دم دستی تبدیل کرده است. بسیاری از مردم دیگر نیازی به روزنامه‌نگاران نمی‌بینند و خود مستقیماً اخبار را از همین فرد رسانه‌ها یا روزنامه‌نگاران مردمی دریافت می‌کنند. بعلاوه شکل حرفه‌ای روزنامه‌نگاری با ورود شهروندان به حاشیه برده شده است و بسیاری به اموزش‌های حرفه‌ای اهمیت نمی‌دهند. این چالش‌ها در کنار فرصت‌های شگرف رسانه‌های اجتماعی، آینده‌ی روزنامه‌نگاری دستخوش تغییر خواهد کرد که در مقالات دیگر مفصل‌تر به آن می‌پردازیم.
نظر شما