در سال 2011، نیویورک تایمز ورود هواپیماهای بدون سرنشین به دنیای روزنامه‌نگاری را اعلام کرد. اتاق‌های خبر برای حفظ امنیت روزنامه‌نگاران در مواقعی که حضور آن‌ها در رویدادهای مختلف دشوار بود، شروع به استفاده از پهپاد کردند؛ مثل بلایای طبیعی و محیط زیستی یا اعتراضات.
همانطور که برخی محققین حوزه ارتباطات مانند Lisa Parks و Caren Kaplan اشاره کرده‌اند، رسانه‌های خبری اشتهای تقریباً سیری ناپذیری برای استفاده از پهپادها داشتند.
اما آیا رسانه‌های خبری می‌توانند از هواپیماهای بدون سرنشین برای اطلاع رسانی بهتر مردم استفاده کنند؟
پهپادها می‌توانند برای تهیه داده‌های جدید یا بررسی واقعیت یک رویداد از راه دور استفاده شوند؟
آیا پهپادها می‌توانند از خبرنگارانی که هدف خشونت هستند محافظت کنند؟
شور و شوق بسیار زیادی به پا شد و یک دهه بعد، ناگهان از بین رفت. Matt Waite استاد روزنامه‌نگاری که از سال 2011 آزمایش‌های مختلفی بر روی روزنامه‌نگاری به کمک پهپادها انجام داده است در رابطه با آن‌ها می‌گوید: «اکنون روزنامه‌نگاری پهپادها متوقف شده است!»
او می‌گوید: «سال‌ها پیش که از هواپیماهای بدون سرنشین می‌گفتیم، بسیاری افراد معتقد بودند که این یک پلتفرم جدید و ایده‌آل برای عکاسی خبری است. همین اتفاق هم افتاد. ماندگارترین تصاویری که در دوران همه‌گیری ویروس کرونا ثبت شد، از صف طولانی واکسن تا ارائه امکانات مختلف، توسط پهپادها تصویربرداری شد. اما باید دید که پهپادها همچنان در روزنامه‌نگاری نقش ایفا خواهند کرد یا خیر.»
انتقادهای بسیاری از پهپادها می‌شود و برخی آن را وسیله‌ای برای اقدامات تهاجمی یا آزاردهنده می‌دانند. گاهی اجازه حضور پهپادها در مراسم‌های مختلف داده نمی‌شود. Waite در این‌باره اضافه کرد: «مردم اغلب به هواپیماهای بدون سرنشین اعتماد ندارند.»
عکس‌های پانوراما با پهپادها
سال 2021 بیشترین استفاده از پهپادها در گزارش‌های خبری بود. پهپادها مثل یک لنز کنترل از راه دور در کیف خبرنگار بودند. Tomer Appelbaum عکاس یک روزنامه از فسطین اشغالی است که سال 2020 برای نمایش هوایی تظاهرات علیه نتانیاهو در تل‌آویو برنده جایزه سینا شد. او درباره عکاسی هوایی می‌گوید :«منظره‌ای که از بالا ثبت می‌شود حتی به یک رویداد ساده هم جلوه و چشم‌انداز سینمایی می‌دهد.» این درحالی است که استفاده از پهپاد مانع بازداشت این خبرنگار شد و او توانست عکس‌هایی را از تظاهرات ثبت کند.
Marisa Brant، استاد دانشگاه میشیگان که بر روی فناوری‌ها و جامعه مطالعه می‌کند می‌گوید: «جای تعجب نیست که چرا از پهپادها برای عکس‌های خبری استفاده می‌شود. مصرف رسانه‌ها به سمت تولیدات بصری گرایش پیدا کرده‌است.»
این فناوری‌ها به ما کمک می‌کنند تصاویر بهتری ثبت کنیم. پهپادها نه تنها برای گزارش‌های خبری کاربرد دارند بلکه کمکی عالی برای دیتاژورنالیسم هستند. استفاده از این فناوری برای نقشه‌برداری حرارتی، نقشه‌برداری سه بعدی زمین، نشان دادن آلودگی هوا و... فرصتی مهم برای دیتاژورنالیست‌هاست. البته استفاده از پهپادها برای این موارد، نیاز به تجهیزات و دانش تخصصی دارد.
برای مثال روزنامه New York Times گزارش داده‌است که محققین و دیتاژورنالیست‌ها با استفاده از پهپادهای مجهز به لیزر، مکان‌های باستانی را کشف می‌کنند. تجهیزات و به دست آوردن دانش تخصصی برای استفاده از پهپادها کار ساده‌ای نیست و گاهی اوقات بسیار گران است.
برخی می‌گویند چنین سرمایه‌گذاری برای بسیاری از اتاق‌های خبر یا روزنامه‌نگارانِ مستقل ممکن نیست. البته نمی‌توان گفت این راه کاملا برای دیتاژورنالیست‌ها بسته است. راه‌های دیگری هم وجود دارد که بشود از پهپادها استفاده کرد.
ریشه تاریک: تاریخچه مختصر پهپادها
هواپیماهای بدون سرنشین که امروزه از آنان برای ثبت عکس‌های جذاب خبری هم استفاده می‌شوند، در ابتدا برای نظارت، شناسایی نظامی و کشتار هدفمند در جنگ‌ها ساخته و استفاده می‌شدند. براساس داده‌های جمع‌آوری شده توسط دفتر روزنامه‌نگاری تحقیقی، ایالات متحده با استفاده از پهپادها باعث کشته شدن یا مجروح شدن هزاران نفر در پاکستان، یمن و افغانستان بین سال‌های 2010 تا 2020 شده است.
Writes Parks، متخصص زیرساخت‌ها در دانشگاه کالیفرنیا در این رابطه می‌گوید: «برای میلیون‌ها نفر، زندگی روزانه زندگی‌ای است که با نگرانی و اضطراب نظارت هوایی و بمباران تسخیر شده‌است.» در سطح جهانی، بزرگترین پایگاه‌های استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین به ترتیب (UAV و UAS) ارتش، سازمان‌های اجرای قانون و پس از آن کشاورزی است. درحال حاضر، نظارت مداوم بخشی از زندگی روزمره و عادی مردم شده‌است و نظامی‌سازی جوامع رو به گسترش است.
خبرگزاری‌ها در ایالات متحده و اروپا از به پرواز درآوردن پهپادها بر آسمان گروه‌های تظاهرات‌کننده مردم منع شده‌اند.
تقویت گزارش با کمک پهپادها
پس از مرگ جورج فلوید در بهار 2020، افسران با هواپیماهای بدون سرنشین به دنبال تظاهرات‌کنندگان بودند. تحقیقات مرکز WFPL فیلم‌های متعددی از پهپادها جمع‌آوری کرد. فیلم‌ها نشان می‌دادند که بدون رخ دادن اعمال خشونت‌آمیز از سمت مردم، پلیس برخورد سخت و سنگینی داشته‌است. استثناء فقط یک معترض بود که بطری آب به سمت پهپاد پرتاب کرد و پلیس اسپری فلفل به سمت او روانه کرد. حتی یک افسر در ویدئویی کمیاب که صدا را هم ضبط کرده بود گفت: «این کار خیلی سرگرم‌کننده است.» و گزارش این اطلاعات بازخورد بسیاری داشت.
درست است که خبرنگاران نمی‌توانند طبق قانون ایالات متحده و اروپا هواپیماهای بدون سرنشین را بر فراز آسمانی که تظاهرات انجام می‌شود به پرواز در بیاورند اما با قوانین آزادی اطلاعات این امکان برای آنان فراهم است که فیلم‌هایی که پلیس فدرال با پهپاد ضبط کرده‌است را درخواست کنند. علاوه بر این خبرنگاران می‌توانند به جای استفاده از تصاویر پهپادها، درخواست تصاویر ماهواره‌ای کنند.
سال 2015، یک خبرنگار تحقیقی در آسوشیتدپرس از تصاویر ماهواره‌ای استفاده کرد تا شواهدی جمع کند مبنی بر اینکه کشتی‌های باری، انسان‌های به بردگی گرفته شده را از میانمار قاچاق و مجبور به ماهی‌گیری می‌کنند. از این داده‌ها برای گزارش «آیا ماهی که می‌خرید توسط یک برده صید شده‌اند؟» استفاده شد و درنهایت برنده جایزه پولیتزر شد. بعد از این گزارش، در سال 2020 برده‌ها آزاد شدند و تحقیقات برای دیگر دیتاژورنالیست‌ها الهام‌بخش شد.
اگرچه ماهواره‌ها به اندازه هواپیماهای بدون سرنشین دقیق نیستند اما می‌توانند اطلاعات سطح بالایی را با هزینه کمتر در اختیار خبرنگاران قرار دهند.
این پهپاد برای نقشه‌برداری مورد استفاده قرار میگیرد.
پهپادها گران هستند و یادگیری زمان می‌برد
درحالی که برخی مدل‌های پهپاد که برای سرگرمی استفاده می‌شوند ممکن است هزینه زیادی نداشته باشند اما یک پهپاد تجاری با عمر باتری بیشتر، می‌تواند تا چند صد میلیون تومان قیمت داشته‌باشد. علاوه بر هزینه تجهیزات، یادگیری و صدور مجوز هم می‌تواند زمانبر باشد.
Johny Miller که بارها برای پروژه‌های خود از هواپیماهای بدون سرنشین استفاده کرده‌است، می‌گوید: «استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین یک مجموعه مهارت تخصصی لازم دارد. شما توانایی کار با دستگاه، آگاهی از موقعیت پهپاد، ایمن نگه داشتن پهپاد و... را لازم دارید. پهپادها دارای پیچیدگی بسیاری هستند و اتفاقات ممکن است کاملاً ناگهانی رخ دهند. بنابراین شما به مهارت بسیاری لازم دارید که بتوانید با این اتفاقات مقابله کنید. به طور کلی شما باید پهپاد را در محدوده دید خود نگه دارید تا بتوانید آن را با خیال راحت فرود بیاورید.»
عمر باتری پهپادهای معمولی و پایه، بین یک ربع تا بیست دقیقه است. سقوط پهپاد می‌تواند یک کابوس واقعی باشد! خصوصا اگر بالای جمعیتی از مردم درحال پرواز باشد. چندسال پیش پهپادی در اواسط پرواز باتری خود را از دست داد و سقوط کرد اما خوشبختانه کسی آسیبی ندید. باید بتوانید این موقعیت‌ها را مدیریت کنید.
Miller در این رابطه تاکید کرد که: «خلبان همیشه مسئول اقدامات پهپاد است. اگر بر روی کسی بیفتد و کسی آسیبی ببیند قطعاً راهی زندان خواهید شد.»
پروژه‌های متعدی وجود دارند که از پهپادها استفاده می‌کنند. برای مثال OpenStreetMap یک نرم‌افزار نقشه‌برداری است که با کمک پهپادها انجام می‌شود. با گذشت زمان، نقشه‌ها اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده‌اند و جزئیات دقیق‌تری را ثبت می‌کنند. برای انجام کارهای این چنینی به یک تیم نیاز است. تیمی که آموزش حرفه‌ای دیده باشند. آن‌ها باید طبق الگوهایی که نقشه نیاز دارد پرواز کنند.
پهپادها حتی می‌توانند در تشخیص آلودگی هوا و نوشتن گزارش‌های جذاب به دیتاژورنالیست‌ها کمک کنند. تیم Sensemaker بر روی تشخیص دی اکسید نیتروژن متمرکز شد و به کمک پهپادها شناسایی کرد که در شهر منچستر، صبح‌ها و بعد از ظهرها آلودگی هوا بیشتر می‌شود. این زمان مصادف با ورود و خروج دانش‌آموزان مدرسه بود. نتیجه این تحقیقات به مدارس و والدین ارائه و تغییراتی در رفت‌وآمد والدین و دانش‌آموزان ایجاد شد.
الزامات گرفتن گواهینامه پهپاد و قوانین استفاده از آن در هر کشور با کشور دیگر متفاوت است. اما برخی قوانین در تمام کشورها مشترک است. مانند قوانین زیر:
- ممنوعیت استفاده از پهپاد بر روی مناطق نظامی
- ممنوعیت استفاده از پهپاد در محدوده پرواز فرودگاه‌ها
- ممنوعیت استفاده از پهپادها در محدوده انواع نیروگاه‌ها
- ممنوعیت استفاده از پهپاد در محدوده آثار باستانی به دلیل احتمال ایجاد صدمه و تخریب آثار باستانی
استفاده غیرقانونی از پهپادها می‌تواند جریمه سنگینی داشته باشد پس مراقب استفاده صحیح از پهپاد باشید. در ایران باید ارتفاع پرواز کمتر از 120 متر از سطح زمین باشد و با دید مستقیم خلبان –بدون استفاده از سامانه مصنوعی مانند خلبان خودکار- پرواز کند.
البته قوانین پهپادها به سرعت تغییر می‌کنند پس قبل از به پرواز درآوردن پهپادتان حتما قوانین را مجدداً بررسی کنید.