از قدیم، نوشته‌ها به‌صورت چاپ‌شده خوانده می‌شدند و این هنوز هم در برخی‌از موقعیّت‌ها، برای زمان حال هم صدق می‌کند. بسیاری‌از مردم، هنوز دوست دارند که کتاب‌ها، مجلّه‌ها و روزنامه‌ها را به‌شکلِ چاپ‌شده و کاغذی بخوانند.
بااین‌حال، بسیاری‌از مردم، سبد مطالعۀ خود را به صورت الکترونیکی، به‌مصرف می‌رسانند. آنان ممکن است که کتاب یا نوشتار را به‌صورتِ مستقیم، ازطریق وبگاهی که در آن منتشر شده است یا رسانه‌های اجتماعی یا حتی استفاده از یک کتابخوان الکترونیکی و تبلت، بخوانند.
همۀ این گزینه‌ها، مفهوم‌های گوناگونی برای خوانندگان و درنتیجه، برای نویسندگان دارند. بنابراین منطقی است که بدانید نگارشِ شما احتمالاً چگونه مصرف می‌شود.
گونه‌های مختلف رسانه
بین انواع گوناگونِ رسانه، تفاوت عمده برای انتشار نوشته میان رسانه‌های چاپی و آنلاین است. بااین‌وجود، مورادی هم وجود دارد که آن‌ها را بعضاً به عنوان رسانه‌های غیرچاپی می‌شناسیم؛ مانند خاطرات یا نامه‌ها.
نامه‌نگاری: یک هنر گمشده؟
درحال‌حاضر، تعداد بسیار اندکی از مردم، نامه‌ی دست‌نوشته می‌نویسند. این شکل از ارتباطات همراه با خاطرات دست‌نوشته، تا حد زیادی ازمیان رفته است. بنابراین، این مقاله نامه‌ها یا خاطرات را به‌تفصیل دربرنمی‌گیرد. با این حال، احتمالاً در مقالات بعدی به این موارداشاره کنیم.
نوشتن برای رسانه‌های چاپی
رسانه‌های چاپی، شاملِ روزنامه‌ها، کتاب‌ها، مجلّه‌ها، نشریّه‌ها و بروشورها هستند. این رسانه‌ها اغلب با داشتنِ یک ناشر خاص از هم متمایز می‌شوند. به‌عبارتِ‌دیگر، شما معمولاً مسئولِ انتشار نسخۀ خود نیستید و نویسنده و ناشر یک فرد نیست (گرچه که ممکن است در در موردِ نشریات غیررسمی‌تری مانند بروشورها، صادق نباشد). این به آن معنی است که اثر شما، پیش‌از انتشار، احتمالاً ویرایش می‌شود. این ویرایش باید ایرادها و اشتباهات نگارشیِ اساسی را پیدا و اطمینان حاصل کند که کارِتان وارد قالب و استاندارد لازم برای چاپ می‌شود.
بااین‌حال درحال‌حاضر برخی‌از ناشران ، به‌دلیلِ هزینۀ چاپ و نشر، نویسندگان را وادار به فُرمت‌کردنِ اثر خود، در سبکی خاص یا شکل زبانی و شیوۀ نگارش می‌کنند.
بیشترِ رسانه‌های چاپی، به‌ویژه مجلّه‌ها، نشریّه‌ها و روزنامه‌ها، یک «شیوه‌نامۀ نشر» دارند. این مورد ممکن است دربرگیرندۀ استفاده‌از یک زبان خاص، بهره‌گیری از بیان اوّل یا سوّم‌شخص و سطحِ رعایت آداب باشد. برخی‌از کتاب‌ها نیز یک راهنمای سَبْک دارند؛ به‌ویژه اگر ویراستاری‌شده و همراه با فصل‌های نوشته‌شده توسّط نویسندگان مختلفی باشند.
بنابراین، اگر می‌خواهید کتابی یا نوشته‌ای برای چاپ رسمی بنویسید، ممکن است برخی محدودیّت‌ها را در نگارشِ شما قرار دهد و پیش‌از آغاز نوشتن، باید دستورالعمل‌ها را بررسی کنید.
خواننده‌ها یا کتاب‌خوان‌های الکترونیکی (E-readers): یک موضوع خاص؟
آیا خوانندگان الکترونیکی، باید مانند دستگاهِ کتاب‌خوانِ کیندل یا فیدیبو، باید به‌عنوان شکل چاپی یا الکترونیکی از نشر، در نظر گرفته شوند؟
کتاب‌خوان‌های الکترونیکی، در درجۀ نخست برای کتاب‌ها به‌عنوان جایگزینی برای چاپ و گاهی برای روزنامه‌ها و مجلّه‌ها استفاده می‌شوند. به‌طورکلّی این دستگاه‌ها برای محتوای وبِ کوتاه، مانند وبلاگ‌ها استفاده نمی‌شوند. خوانندگان الکترونیکی، اغلب توسّط ناشران، برای ایجاد نسخه‌های الکترونیکی از کتاب های‌چاپی مورد استفاده قرار می‌گیرند امّا نویسندگان هم می‌توانند تا خودشان در قالبِ خواننده الکترونیکی، کتابشان را منتشر کنند.
معمولاً ناشران محتوا برای کتاب‌خوان‌های الکترونیکی، تمایل دارند تا که متن تا حد ممکن، شبیه نسخۀ چاپی به‌نظر برسد. کتاب‌ها و مجلّه‌های الکترونیکی، دارای «صفحه‌های» ساختاربندی‌شده‌ای هستند که بر روی صفحۀ نمایش قرار می‌گیرند و همۀ آنان، طول یکسانی دارند.
بنابراین، منطقی به‌نظر می‌رسد که خوانندگان الکترونیکی، به‌عنوان یک موردِ ویژه از رسانه‌های چاپی، درنظر گرفته شوند. در گذشته‌ی کشورهای اروپایی و ایالات متحده حتی برخی از رسانه‌ها دست به انتشار روزنامه در نوع خاصی از صفحات الکترونیکی ارزان قیمت هم کردند که هرچندبا شکست مواجه شد و فراگیر نشد اما مسیر را برای کتاب‌خوان‌های الکترونیکی مدرن امروز هموار کرد.
وب‌نویسی
امروزه بسیاری‌از مردم، مطالعه‌شان را از راه اینترنت یا وبگاه‌ها و حتی تلفن‌های هوشمند، صَرف می‌کنند. این برای نویسندگان، معانی مهمی دارد.
تحقیقات نشان داده است که مطالعه ازطریقِ یک نمایشگر رایانه، آسیب به چشم و خستگی را افزایش می‌دهد. خواندن ازرویِ یک نمایشگر، نسبت به چاپ (در حدودِ 25%) کُندتر است. معمولا کاربران اینترنت نگاه به نمایشگر را اغلب از مرکز صفحه و بعد از راست به چپ شروع می‌کنند برخلاف چاپ که مطالعه را از راست به چپ شروع می‌کنند؛ همین امر هم یکی از دلایل کاهش سرعت مطالعه و کاهش تمرکز چشم در مطالعه است.
کاربران اینترنت، بیشتر محتواگرا هستند. به‌عبارتِ‌دیگر، آنان به‌دنبالِ محتوای خاص، به‌جایِ خواندن یک روایتْ برای لذّت‌بردن هستند. بیشترِ کاربران اینترنت، پیش‌از تصمیم‌گیری دربارۀ اینکه آیا ارزشِش را دارد که متنی را بخوانند، اسناد را مرور می‌کنند. بنابراین، نویسندگان باید مطمئن شوند که متن آن‌ها، به نحوی نگارش شده است که از همان ابتدا صریحاً به خواننده نشان دهد که آیا می‌خواهد بیشتر بخواند یا نه.
توصیه‌های بسیاری به‌صورت آنلاین، پیرامون وب‌نگاری منتشر شده است. مهم‌ترین موراد این نکته‌ها، عبارت است از:
- محتوای وب، باید کوتاه‌تر از معادل کاغذِی آن باشد؛ شاید به میزان 50 درصد.
- محتوای نوشته‌شده برای اینترنت، باید ساختار جمله‌بندی ساده‌تر و بندهای کوتاه‌تری از محتوای نوشته‌شده برای چاپ داشته باشد.
- واژگان کلیدی و پیام‌ها را می‌توان با استفاده‌از یک فونت برجسته، مشخص کرد تا اطمینان حاصل شود که آنان، از بدنه اصلی متمایز هستند.
- متن‌هاب بلند و طولانی باید با تیترها و زیرعنوان‌ها، تکّه‌تکّه شوند. این باعث می‌شود که برای خواننده، پیداکردنِ اطّلاعاتی که به‌دنبال آن است آسان‌تر شود و به آنان کمک می‌کند تا درونِ صفحه وبگاه، درهنگام به‌پایین‌کشیدن ماوس رایانه، جهت‌یابی کنند.
- وب‌نویسی نیز باید درصورت‌لزوم، بهینه‌سازی موتورِ جستجو (SEO) را درنظر داشته باشد.
نوشتن برای رسانه‌های اجتماعی
بسیاری‌از مردم، درحال‌حاضر، بخش عمدۀ زمان مطالعۀ خود را ازطریقِ پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، ازجمله ایسنتاگرام، ایتا و توئیتر پیدا می‌کنند.
پلتفرم‌های گوناگونِ رسانه‌های اجتماعی، محدودیّت‌های مختلفی براساسِ اندازه دارند و گونه‌های متفاوتی از محتوا را جذب می‌کنند. بااین‌وجود، آن‌ها به‌طور کلّی دو ساختار اصلی از متن‌های نوشتاری را دربرمی‌گیرند:
- پُست‌های (فرسته‌های) متّکی‌به‌خود و مستقل؛ به این معنی که تمام آنچه که می‌خواهید بگویید در پست وجود دارد.
- پست‌های (فرسته‌های) کوتاهِ دربرگیرندۀ لینکی به وبگاه دیگر که حاویِ مقالۀ بلندتری باشد.
بنابراین، بسیاری‌از مطالب نوشته‌شده، در جای دیگری منتشر و سپس در رسانه‌های اجتماعی، به‌اشتراک گذاشته می‌شود. ازاین‌رو، نویسندگان و ناشرانِ این محتوا، باید درنظر داشته باشند که چگونه آن را به‌اشتراک می‌گذارند و چطور اطمینان حاصل می‌کنند که خوانندگان، به‌داخلِ مقالۀ خود کلیک می‌کنند.
معمولاً مؤثّر است که یک فرستۀ کوتاه، دربرگیرندۀ خلاصۀ مقالۀ بلندتان باشد. بنابراین، خوانندگان می‌توانند قضاوت کنند که آیا تمایل‌به کلیک‌کردن دارند یا نه.
سرخط‌های «تَلِه‌ی کلیک»: آفتی برای رسانه‌های اجتماعی؟
برخی‌از ناشران رسانه‌ها، از آنچه‌که سرخط‌های «تَلِه‌کلیک» نامیده می‌شوند، استفاده می‌کنند تا خوانندگان را به کلیک‌کردن به‌درونِ فرسته‌های رسانه‌های اجتماعی، تشویق کنند. این‌ها عناوین یا خلاصه‌هایی (اغلب گمراه‌کننده) هستند که باعث می‌شود محتوا دلچسب‌تر یا برای مخاطبان گسترده‌تری، جالب‌تر از آنچه که صحّت دارد، باشد.
بهره‌گیری‌از سرخط‌های «تَلِه‌ی کلیک»، در درازمدّت سودمند نیست. مردم ممکن است که در ابتدا کلیک کنند، امّا بعید است که آنان برای مدّتی طولانی در وبگاه شما باقی بمانند یا دوباره کلیک کنند؛ مگر اینکه واقعاً به موضوع و مقاله‌تان، علاقه‌مند باشند. درعوض، بهتر است از یک عنوان توصیفی‌تر استفاده شود تا اطمینان حاصل کنید که خوانندگان خوب را به مقالۀ خود جذب می‌کنید.
نوشتن برای دیگر رسانه‌های الکترونیکی
توصیه‌های نوشته شده این مطلب برای اینترنت تا حد زیادی برای رایانامه‌ها هم صِدْق می‌کند که می‌تواند ازطریقِ یک نمایشگر کامپیوتر یا حتّی یک تلفن هوشمند، خوانده شود. رایانامه‌ها گرایش به سبک کمتر رسمی‌ای نسبت به حروف چاپی دارند، مگر اینکه ازقبل، با خواننده آشنا نباشید؛ استفاده یک سبک رسمی برای ارتباطات اولیّه، مطمئن‌تر است.
گونه‌های مختلف رسانه‌ها، با سبک‌های متفاوتِ نوشتن و حتّی محتوایی متفاوت سازگار هستند. بیشترْ دانستن دربارۀ رسانه‌هایتان که برای انتشار برنامه‌ریزی شده‌اند، می‌تواند به شما کمک کند تا به‌طور مؤثّرتری بنویسید. امروزه، نویسندگان هم باید استفاده از پلتفرم‌هایرسانه‌های اجتماعی را برای انتشارِ مستقیم یا به‌اشتراک‌گذاشتنِ چکیده و لینک مطالب، درنظر بگیرند.
نظر شما